Zapraszam serdecznie na 5 edycję RRP! Po boreckiej, białowieskiej, knyszyńskiej i piskiej przyszedł czas na Puszczę Augustowską! Tak jak wcześniej już zapowiadałem startujemy 25 marca jakoś wcześnie rano samochodami z Olsztyna do Suwałk. Konieczny jest wcześniejszy kontakt żeby dograć miejsca w aucie. noclegi pod namiotem. Szczegóły trasy poniżej. Trasa może ulec niewielkim zmianom.
Daniel
(w razie pytań tel.503761855)
Trasa V RRP
Suwałki (start) +5km cmentarz Jaćwingów*1 +23km Puńsk *2 + 21km Sejny*3 +18km Wigry i Wigierski Park Narodowy *4+16km Sarnetki +28km(wzdłuż rzeki Czarna Hańcza) *5 Śluza Kurzyniec *6 41km (wzdłuż Kanału Augustowskiego*7, przez Puszczę Augustowską*8) Augustów 31km Suwałki (meta)
Cała trasa około 183 km
*1 – Cmentarzysko w Szwajcarii było badane w latach 1955-1966 przez kompleksową Ekspedycję Jaćwieską pod kierunkiem Jerzego Antoniewicza. Obecnie jest to rezerwat archeologiczny, o powierzchni 4,12 ha. Znajdują się tu, na zalesionym terenie, kurhany – okrągłe kamienne usypiska. Ich średnica wynosi od 6 do 21 metrów. Każdy kurhan, będący miejscem pochówku, składa się z kilku warstw kamieni. W zasadzie, na pierwszy rzut oka, cmentarzysko wygląda jakby przejechał po nim, wiele lat temu, duży spychacz. Takie wrażenie robi nagromadzenie niewielkich wzniesień terenu, porośnietych roślinnością – pośród której widać kamienie. W obrębie cmentarzyska znajdują się pochówki całopalne i szkieletowe. Te drugie zazwyczaj bogato wyposażone w ozdoby, także narzędzia, naczynia i broń – w zależności od statusu zmarłego. Wśród przebadanych grobów znaleziono pochówki typu „książęcego”, które wyróżniały się okazałością kurhanów i bogatym wyposażeniem: w miecze, pasy ze złoceniami, oszczepy inkrustowane srebrem i inne przybory wojownika. W okolicy znajduje się jeszcze kilka podobnych cmentarzysk jaćwieskich – w Osinkach, Prudziszkach, Żywej Wodzie i wsi Balwinowo – gdzie jest nawet większy niż w Szwajcarii cmentarz z V-VI w. n.e.
*2-Miejscowość Puńsk, leżąca kilka kilometrów przed przejściem granicznym z Litwą, kiedyś była miasteczkiem, obecnie jest wsią, której 80 procent mieszkańców stanowią Litwini. Nie jest to jednak typowa wieś. Znajduje się tu wydawnictwo publikujące litewskie podręczniki i czasopisma, są muzea i skansen. Mieszkańcy Puńska, który jest najważniejszym polskim ośrodkiem kultury litewskiej, kultywują swoją kulturę i narodową odrębność. Są tu szkoły i przedszkole z litewskim i polskim językiem nauczania.
*3- Sejny: Kaplica św. Agaty – kaplica postawiona na placu św. Agaty, przed bazyliką. Kapliczka zbudowana została w około 1789 roku, z fundacji parafian, a na jej postawienie wpływ miały liczne pożary nawiedzające miasto. W kaplicy znajduje się obraz św. Agaty, z połowy XVIII wieku. Na sklepieniu kaplicy fresk wyobraża „Kuszenie Chrystusa”, wykonany w latach 50. XX wieku przez Stanisława Kaźmierczyka. Na szczycie kaplicy, na dachu stoi figura św. Agaty, wykonana w drewnie lipowym w 1828 roku. Kute ogrodzenie budowli wykonane zostało w roku 1904 przez miejscowych rzemieślników.; klasztor Dominikanów z XVII wiek; Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, poewangelicki Kościół św. Matki Boskiej Częstochowskiej z połowy XIX wieku; figura Matki Bożej Sejneńskiej – słynie wieloma cudami i łaskami. Sprowadzona ;Sejn w 1602 roku, a jej koronacja odbyła się 7 września 1975 roku.; ratusz miejski z 1846 roku, Biała Synagoga z lat 1860-70, Stara Synagoga, Synagoga w Sejnach, pomnik wdzięczności, pomnik powstania sejneńskiego, pomnik Antanasa Baranauskasa, pomnik Wdzięczności poległym w walce, układ urbanistyczny miasta, kamienice w centrum miasta. Poza tym w Sejnach znajduje się Muzeum Ziemi Sejneńskiej w którym można oglądać zbiory archeologiczne, numizmatyczne, dominikanów i biskupów w Sejnach.
*4-Wigry i Wigierski Park Narodowy: Centralną częścią Parku jest jezioro Wigry, wraz z całym zespołem jezior otaczających i pozostających z nim w ścisłym związku hydrologicznym. Poszczególne jeziora Parku różnią się między sobą pod względem troficzności wód. Specyficzną grupę stanowią jeziorka – suchary. Te śródleśne zbiorniki o brązowej, mało przeźroczystej wodzie i dużą ilością substancji organicznych są niezwykle pięknymi tworami natury. Niektóre z obecnych jezior kompleksu Wigierskiego były zatokami Wigier, które w wyniku zarastania roślinnością wodną i wypełnienie szczątkami roślin i zwierząt uległy oddzieleniu od głównego jeziora. Tak m.in. powstały: Muliczne, Okragłe, Długie, Białe Wigierskie, Kriszyn, Zakąty (Klonek), Leszczewek i inne. Główną rzeką WPN jest Czarna Hańcza. Drugą co do wielkości rzeczka Kamionka, a następnie Wiatrołuża i Maniówka.
Flora Parku jest bardzo bogata. Liczy ponad 800 gatunków roślin naczyniowych, około 170 gatunków maszaków i 300 porostów oraz wiele gatunków grzybów, śluzowców i glonów. Spośród drzew najliczniej występuje sosna i świerk. Oprócz nich także brzoza brodawkowata i omszona, olsza czarna, dąb szypułkowaty, lipa drobnolistna i inne.
Fauna Parku jest charakterystyczna dla obszaru Puszczy Augustowskiej. Występują tu wilki, rysie, łosie, jelenie, sarny, dziki, borsuki, lisy, jenoty, kuny i wiewiórki. Najbardziej charakterystycznym gatunkiem, będącym symbolem WPN jest bóbr. Zaobserwowano także tutaj 195 gatunków ptaków, głównie wodno-błotnych. Najliczniejszymi są: kaczka krzyżówka, łyska, perkoz, mewa, rybitwa, gągoł, łabędź.
Na terenie WPN znajdują się różne zabytki archeologiczne. Najstarsze z paleolitu – kamienne narzędzia – świadczą o momencie pojawienia się, po ustąpieniu lądolodu, pierwszych ludzi.
Cennym obiektem zabytkowym jest zespół poklasztorny Kamedułów, który powstał w XVII wieku w miejscu królewskiego, myśliwskiego dworku. Wcześniej istaniała tu osada Wigran.
Obecnie w odbudowanych i odnowionych po zniszczeniach wojennych obiektach poklasztornych mieści się Dom Pracy Twórczej Ministerstwa Kultury i Sztuki, a także muzeum pobytu Papieża Jana Pawła II na Wigrach.
*5-Czarna Hańcza jest największą rzeką Wigierskiego Parku Narodowego oraz jedną z ważniejszych rzek Suwalszczyzny. Zbiera ona spływy z powierzchni ponad 170 km2 i wnosi do Wigier 1,4 metra sześciennego wody na sekundę. Jej źródła zlokalizowane są w pobliżu jez. Jegliniszki, ujście do Niemna leży na terenie Białorusi. Długość rzeki wynosi prawie 142 km z czego 108 km przebiega na terenie Polski. Przez teren WPN przepływa górno-środkowy, prawie 15 kilometrowy fragment rzeki. Po opuszczeniu jez. Wigry oraz jez. Postaw Czarna Hańcza płynie leniwo, meandrując po licznych zakolach wśród trzcinowisk oraz terenów podmokłych. Miejscami rzeka tworzy szerokie, bagienne rozlewiska będące ostoją ptactwa wodnego – licznie występują tu kaczki krzyżówki oraz czaple. W miejscowości Wysoki Most następuje bardzo wyraźna zmiana charakteru rzeki. Nurt Czarnej Hańczy znacznie przyśpiesza – koryto rzeczne często rozdziela się na wiele odnóg, a tworzące się w ten sposób wysepki porasta roślinność. Na dnie rzeki miejscami zalega gruby żwir, a nawet duże głazy; niektóre z nich wystają ponad powierzchnię wody. W miejscach o spokojniejszym przepływie dno jest pokryte czystym piaskiem. W rzece często występują zatory z powalonych przez wiatr oraz bobry drzew – nurt przegradzają przeważnie potężne świerki oraz drzewa liściaste – olchy i brzozy, które szczelnie porastają brzegi rzeki.
*6- Śluza Kurzyniec : Najpiękniejsza śluza Kanału Augustowskiego, graniczna śluza Kurzyniec jest ostatnią na polskim odcinku (81,8 km) – po wielu latach wreszcie remontowana.
*7 -KANAŁ AUGUSTOWSKI to bezcenne, unikatowe w skali europejskiej dzieło budownictwa wodnego z pierwszej połowy XIX wieku. Stanowi świadectwo wysokiego kunsztu technicznego i realizatorskich umiejętności polskich inżynierów wojskowych i cywilnych. Ta wodna arteria miała połączyć Wisłę – przez rzeki: Narew, Biebrzę, Nettę i Czarną Hańczę – z Niemnem, a następnie przez rzekę Windawę z portem nadbałtyckim Windawą. Ponieważ projektowany Kanał Windawski nie został zbudowany – Augustowski łączy się z Bałtykiem poprzez Niemen. Autorem projektu i kierownikiem robót pierwszego etapu budowy Kanału był podpułkownik Ignacy Prądzyński, późniejszy generał z powstania listopadowego. Ideą tego ogromnego przedsięwzięcia było uniezależnienie się od celnego dyktatu Prus w handlu przez port w Gdańsku. Korzystne zakończenie „wojny celnej” z Prusami spowodowało zaniechanie budowy „windawskiego” odcinka arterii. Z tego powodu Kanał Augustowski pozostał jedynie drogą wodną o znaczeniu lokalnym – służąc przewozowi towarów i flisowi drewna do Wisły i Niemna. W latach międzywojennych Kanał Augustowski stał się niemałą atrakcją turystyczną jako malowniczy krajobrazowo szlak kajakowy, żeglarski i komunukacji statkami pasażerskimi. Taką też funkcję zaczął pełnić po drugiej wojnie światowej na polskim odcinku. Czynione są starania o uruchomienie dla ruchu turystycznego wschodniej części Kanału, znajdującej się na terytorium Białorusi. Wśród znawców, wodniaków i miłośników Suwalszczyzny ma Kanał swą od dawna utrwaloną renomę. Już pierwsi jego „odkrywcy” określali tę drogę wodną mianem „dzieła znamienitego”, przeprowadzonego „przez najrozkoszniejsze i bardzo malownicze okolice (…), z licznymi śluzami gustownie zbudowanymi, które podwyższają piękność jego”. O wyjątkowym pięknie i krajoznawczo-turystycznej atrakcyjności Kanału zadecydował niespotykany gdzie indziej – z całym bogactwem przyrodniczym – pejzaż doliny Biebrzy u jej styku z rzeką Nettą oraz urozmaicony krajobraz borów i jezior Puszczy Augustowskiej, którą ten Kanał przecina z zachodu na wschód. Jego długość – od śluzy Dębowo nad Biebrzą do śluzy Niemnowo na Białorusi – wynosi 101,2 km (z czego po stronie białoruskiej 19,45 km).
Trasa Kanału Augustowskiego przebiega przez Białobrzegi, a następnie przez Augustów, skąd prowadzi przez jeziora i stawy: Necko, Białe, Studzieniczne, Ślepe, Staw Gorczycki, Orlewo, Paniewo, Krzywe i Mikaszewo Duże i Małe, Mikaszówek. Na jego szlaku położone są znane wsie letniskowe: Studzieniczna, Płaska, Mikaszówka, a nadto – nad pobliskim jeziorem Serwy – wsie: Serwy, Sucha Rzeczka i Małowiste.
System wodny Kanału Augustowskiego reguluje 18 śluz (3 na terytorium Białorusi). Od śluzy Dębowo (109,92 m n.p.m.) do śluzy Gorczyca (124,73) wyrównują one wznoszącą się różnicę poziomów, która wynosi 14,81 m. Od szczytowego punktu w Gorczycy (124,73 m n.p.m.) poziom wód przez kolejne śluzy, aż do ostatniej w Niemnowie (92,96 m n.p.m.) obniża się o 31,77 m. Niedobór wody od śluzy Swoboda uzupełnia – przez ciek Suchej Rzeczki – jezioro Serwy oraz poniżej śluzy Sosnówek rzeka Czarna Hańcza; w części południowej Kanału podobną rolę pełni jezioro Sajno. Przy każdej śluzie znajduje się jaz, który pełni funkcję upustu nadmiaru wody. Przez większość śluz przerzucone są mosty dróg lokalnych.
*8- Puszcza Augustowska rozciąga się na północ od Doliny Górnej Biebrzy na całą Równinę Augustowską, po południową krawędź Pojezierza Wschodniosuwalskiego. Jest to największy kompleks leśny w naszym kraju. Puszcza Augustowska leży na obszarze płaskiego, lekko falistego pola sandrowego, ukształtowanego w okresie zlodowacenia bałtyckiego (15-10 000 lat temu) podczas postoju lądolodu skandynawskiego. Urozmaiceniem niemal płaskiej rzeźby terenu są wydmy, oraz polodowcowe jeziora. Większość obszaru, bo ponad 80% pokrywają lasy o rozmaitym drzewostanie. Dominują bory wilgotne i bory bagienne. Siedliska podmokłe zajmują olsy. Miejscami występują też lasy grądowe. Łąki, pastwiska i tereny rolnicze zajmują niespełna 10% obszaru ostoi. Klimat Puszczy Augustowskiej wyróżnia się znacznym wpływem klimatu kontynentalnego i należy do najsurowszych w Polsce, średnia temperatura roczna wynosi tu tylko 6 °C, a zima trwa 4 miesiące. Dominującym przedstawicielem flory jest tutaj sosna, która osiąga w Puszczy pokaźne rozmiary. Nie są rzadkością drzewa dochodzące do 40 m wysokości. W borach oprócz sosny występuje także świerk. W lasach mieszanych rosną m.in dęby, klony i brzozy. Wiele jest starych drzewostanów, liczących ponad 120 lat. Jak wynika z badań dendrologicznych najstarsze sosny w Puszczy Augustowskiej mają około 200 lat, a najstarsze drzewo to dąb liczący około 360 lat, wysokości 22 m i obwodzie 672 cm. Panujący w Puszczy surowy klimat dał możliwość przetrwania gatunków roślin będących reliktami po odległym o ponad 6000 lat znacznie chłodniejszym okresie. Należą do nich: cis, brzoza niska, zimoziół północny, borówka bagienna i rosiczki. Nad Rospudą ma swoje stanowisko bardzo rzadka roślina niespotykana nigdzie indziej w Polsce, należący do storczyków, miodokwiat krzyżowy; prócz niego rośnie tu 18 innych gatunków storczyków. Spośród dwóch tysięcy gatunków zwierząt żyjących w Puszczy Augustowskiej ptaki stanowią około 150 gatunków, z czego 120 lęgowych. Odnotowano tu występowanie 40 gatunków ptaków wymienianych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej. Rzadsze z nich to m.in.: bielik, orlik krzykliwy, bocian czarny, trzmielojad, gadożer, kania czarna i ruda, głuszec, cietrzew, oraz dzięcioły: białogrzbiety i trójpalczasty. Spośród tutejszych ptaków 18 gatunków znalazło się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Ssaki w Puszczy liczą blisko 50 gatunków, m.in.: dzik, wilk, borsuk, ryś, jeleń szlachetny, łoś, wydra, bóbr, piżmak, zające: bielak i szarak, norka, łasica, kuna, tchórz. Na terenie ostoi żyją niemal wszystkie gatunki płazów i gadów krajowych. W jeziorach i rzekach bytuje ponad 30 gatunków ryb.
