Efektywność działań inwestycyjnych i logistycznych warunkiem rozwoju rynku mleka w Polsce na tle UE
Projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki numer 2018/29/B/HS4/00392
Kierownik projektu: dr hab. Piotr Bórawski, prof UWM
Wykonawcy: ....
Streszczenie popularnonaukowe projektu
Wraz z akcesją Polski do struktur Unii Europejskiej niewątpliwie najwięcej korzyści upatrywano dla polskiego rolnictwa. Zainteresowanie pozyskaniem wsparcia z UE urosło do takich rozmiarów, iż chętnych zaczęło być zdecydowanie więcej niż środków finansowych w budżecie. To zaś z kolei spowodowało, iż Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (podmiot odpowiedzialny za dystrybucję środków pomocowych dla polskiego rolnictwa), zaczęła wprowadzać tzw. „kolejkowanie” przyznawania pomocy na podstawie wcześniej założonych wskaźników. Kryteriami oceny wniosków mogły być –w zależności od działania pomocowego –wiek rolnika, wykształcenie, wielkość gospodarstwa czy poziom produkcji mleka. Dodatkowo, w przypadku działania pomocowego „Modernizacja gospodarstw rolnych” wprowadzono wyższy priorytet dla gospodarstw rolnych utrzymujących bydło mleczne i te gospodarstwa w pierwszym terminie mogły występować o przyznanie pomocy.Wspomniany wcześniej mleczarski kierunek produkcji rolnej –jako jedyny –podlegał w Unii Europejskiej ograniczeniom produkcyjnym tzw. kwotowaniu. Prowadzona w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku polityka wysokich cen gwarantowanych na produkty rolne –mająca zachęcić rolników do pozostania na wsi - doprowadziła w szybkim czasie do dużej nadprodukcji, głównie masła. Stąd też, konieczność wprowadzenia limitów produkcyjnych, które zostały nałożone na poszczególne kraje członkowskie UE w 1984 roku. Kwoty mleczne objęły również polskich farmerów i przez 10 lat zmuszeni oni byli do funkcjonowania w systemie limitów produkcyjnych. Ostatecznie kwoty mleczne zlikwidowano w 2015 roku i mając tego świadomość, iż rynek produkcji mleka zostanie uwolniony główny strumień pomocowy Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 skierowany został na wsparcie gospodarstw mleczarskich –tak, aby odpowiednio je wzmocnić i przygotować do konkurowania w warunkach rynkowych. Dotychczas prowadzone badania koncentrowały się na inwestycjach i kanałach dystrybucjigospodarstw mleczarskich. Mało uwagi w literaturze poświęcono zagadnieniom efektywności inwestycji oraz publicznego wsparcia finansowego i działań logistycznych.Proponowane podejście przez wnioskodawców uzupełnia literaturę przedmiotu o zagadnienia efektywności.
Celem badań jest ocena zmian w zakresie inwestycji i publicznego wsparcia finansowego tych działań oraz logistyki, przeprowadzonych w wybranych gospodarstwach rolnych w Polsce na tle UE. W ramach celu głównego będą realizowane następujące cele szczegółowe:W badaniach będą wykorzystane następujące metody badawcze: ankiety, wywiad bezpośredni, regresji i korelacji, Warda oraz analiza czynnikowa. Wyniki badań zostaną udostępnione różnym instytucjom, m.in. Ośrodkom Doradztwa Rolniczego, izbom rolniczym, rolnikomi posłużą do przygotowania minimum jednej rozprawy doktorskiej oraz publikacji naukowych w wydawnictwach krajowych i zagranicznychoraz organizacji minimum jednej konferencji naukowej.Poznanie działań inwestycyjnychi logistycznych w gospodarstwach mlecznychprzyczyni się do wzrostu produkcji.Obserwacje poczynione w UEposłużą jako wzorce dla polskich gospodarstw szczególnie tych które mają szanse rozwoju a ich właściciele nie potrafią uporać się z występującymi barierami. Stosowane niektóre rozwiązania w UEwyprzedają znacznie możliwości organizacyjne jakimi dysponują współczesne gospodarstwa rolne w Polsce a ich poznanie i implementacja pozwoli na wzrost tempa rozwoju podmiotów krajowych. Podsumowując rezultatem projektu będzie kompleksowe, wieloaspektowe, metodologicznie wyczerpujące zbadanie efektywności działań inwestycyjnych w gospodarstwach mleczarskich w Polsce oraz związanych z nimi działań logistycznych