Rozwiązania z innymmi turbinami ( Banki, Peltona)

Turbina Banki jest bardzo starym rozwiązaniem, opracowanym ostatnio na nowo przez Instytut Maszyn Przemysłowych PAN w Gdańsku (a za granicą przez Zakłady Osbergera). W Polsce zbudowano w latach osiemdziesiątych kilka obiektów z turbinami tego typu. Wirnik (w kształcie walca) ma blaszaną obudowę, dopływ wody jest sterowany za pomocą oprofilowanej klapy umieszczonej również w obudowie - przed wirnikiem. Jeżeli spad nie przekracza kilku metrów, to klapa może być też jedynym zamknięciem awaryjnym. Jeśli budynek znajduje się bezpośrednio przy zbiorniku lub kanale, to wodę do turbiny doprowadza się krótkim (1 - 2 m) przewodem o przekroju prostokątnym. Przy większych spadach wodę doprowadza się rurociągiem i wtedy zwykle przed turbiną stosuje się zawór motylowy (rys. 1). Najczęściej nie ma rury ssącej, wirnik pracuje w powietrzu, a woda odpływa spod niego korytem otwartym.

Rys. 1.  Rozwiązanie MEW z turbiną Banki (ŹRF, Gdańsk);

 1 - rurociąg doprowadzający. 2 - zawór motylowy z zamknięciem ciężarowym, 5 - regulator turbiny, 4 - turbina Banki, 5- pas transmisyjny, 6 - prądnica, 7 - szafa sterowniczo-rozdzielcza, 8 - luk montaż

Elektrownie z turbozespołami zblokowanymi i skonteneryzowanymi

Wielu wytwórców turbozespołów dla MEW, na przykład znana w Polsce szwedzka firma FLYGT, dąży do maksymalnego zblokowania poszczególnych części turbozespołu tak, aby turbina, przekładnia, prądnica i rura ssąca stanowiły jeden element montażowy. Element laki można w całości przewieźć transportem samochodowym z hali produkcyjnej na budowę, przy czym prace budowlane są ograniczone zwykle do doprowadzenia i odprowadzenia wody, krat, wnęk zastawki remontowej i fundamentu.

Na rysunku 2 pokazano turbozespół lewarowy firmy SFAC (Franq'a lata sześćdziesiąte), w którym nie ma nawet komory turbinowej. Dostęp do tego turbozespołu wymaga jedynie odkręcenia go od fundamentu i odchylenia jego przedniej części ku górze. Jeżeli turbozespół zblokowany wymaga pomieszczenia na urządzenia kontrolne i sterujące, to zwykle może się ono znajdować w pewnym oddaleniu często w zupełnie przypadkowym obiekcie. Rozwój elektrowni z turbozespołami zblokowanymi odbywa się zgodnie z zasadą, że lepiej rezygnować z rozległych i długotrwałych robót budowlanych na rzecz prac warsztatowych, gdzie automatyzacja, mechanizacja i ogólnie dobre warunki bardzo podnoszą wydajność. Podjęcie takiej działalności wymaga jednak pewności co do możliwości zbym większych serii, uzasadniających projektowanie i produkcję specjalnych przekładni, prądnic i obudów. Typowe bowiem urządzenia rzadko nadają się do zblokowania. Pewnym wyjściem z tej sytuacji jest budowa elektrowni kontenerowych, gdzie poszczególne elementy mogą być rozwiązane tradycyjnie. Jednak całość jest zamontowana w okrągłym, szczelnym i chronionym przed korozją kontenerze stalowym, umieszczanym w przygotowanym uprzednio wykopie i obetonowanym. Rozwiązanie to jest stosowane wówczas, gdy przełyk jest niewielki (maks. 2—3 m³/s), spad natomiast znaczny, zwłaszcza przy doprowadzeniu wody rurociągiem. Wymiary kontenera udaje się wówczas utrzymać w granicach pozwalających na łatwy przewóz i montaż.

Rys. 2. Mała elektrownia wodna z turbozespołem zblokowanym;

 1 - wirnik turbiny z łopatkami przestawianymi ręcznie lub automatycznie, 2 - śruba ręcznej regulacji łopatek wirnika, 3 - mechanizm automatycznej regulacji łopatek wirnika (alternatywnie), 4 - state łopatki kierownicy, 5 - prądnica, 6 - wyprowadzenie mocy, 7 - agregat odpowietrzający rurę ssącą i awaryjny zawór powietrzny, 8 - luk do śruby regulacyjnej, 9 - zawias, 10 - elementy wsporeze turbozespołu, 11 - płyta fundamentowa turbozespołu, 12 - próg jazu, 13 - próg przeciwrumowiskowy, 14 - kraty wlotowe, 15 - kładka robocza