W ostatnich latach zauważyć można tendencję wzrostu przestępczości na rynku nieruchomości. Jest to jeden z przejawów ogólnego trendu co raz większego zainteresowania sprawców przestępczością gospodarczą, w szczególności tą rozwijającą się w nowych obszarach, a jednocześnie zmniejszania się liczby tradycyjnych przestępstw kryminalnych. Przestępczość na rynku nieruchomości jest jedną z nowych form przestępczych dającą sprawcom możliwość zdobycia znacznie większych pieniędzy niż w przypadku przestępstw kryminalnych przy niższych zagrożeniach karnych grożących za tego typu przestępstwa. Definicji nieruchomości w polskim systemie prawnym jest wiele, jednakże odnieść należy się przede wszystkim do art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej, które stanowią odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków. Przedmiotem rozważań uczestników konferencji były zarówno przestępstwa na rynku nieruchomości sensu stricto jak i zachowania, których jednoznaczna kwalifikacja prawna często trudna jest do uchwycenia lecz niewątpliwie określić można je jako nieprawidłowości, nadużycia i patologie .
Konferencja odbyła się 16 października w budynku Biblioteki Uniwersyteckiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Zorganizowana została z inicjatywy Katedry Kryminologii i Polityki Kryminalnej Wydziału Prawa i Administracji UWM, Katedry Zasobów Nieruchomości oraz Katedry Gospodarki Nieruchomościami i Rozwoju Regionalnego Wydziału Geodezji, Inżynierii Przestrzennej i Budownictwa UWM. Współorganizatorami konferencji było Studenckie Koło Naukowe Kryminologii „Vestigium” WPiA UWM oraz Studenckie Koło Naukowe Gospodarki Nieruchomościami WGIPiB UWM. Spotkanie naukowe zostało otwarte przez Kierownika Katedry Kryminologii i Polityki Kryminalnej dr. hab. Wiesława Pływaczewskiego, prof. UWM. Podkreślił on wagę podjęcia naukowej dyskusji w przedmiotowym obszarze ze względu na możliwość wymiany doświadczeń między przedstawicielami środowiska naukowego oraz praktykami. Z uwagi na szeroką tematykę oraz dużą liczbę prelegentów obrady zostały podzielone na V sesji. Przewodniczącym I sesji był dr hab. Wiesław Pływaczewski, prof. UWM. Jako pierwszy w tej sesji wystąpił dr Piotr Ochman z referatem „Odpowiedzialność karna rzeczoznawcy majątkowego w świetle polskiego prawa i orzecznictwa sądowego”. Następnie dr Elżbieta Zębek omówiła jak kształtuje się „Ochrona środowiska i ochrona konserwatorska zabytków w planowaniu przestrzennym”. Tematem kolejnego wystąpienia, którego autorem byli dr Michał Pietkiewicz i dr inż. Marek Walacik była „Komisja odpowiedzialności zawodowej jako narzędzie przeciwdziałania nieprawidłowościom na rynku nieruchomości”. Problem „Patologii na rynku nieruchomości na przykładzie sektora energii wiatrowej” podjął natomiast dr hab. Wiesław Pływaczewski, prof. UWM. Następnie mł. insp. Piotr Zabuski wraz z kom. Rafałem Kot zaprezentowali referat poświęcony „Przykładom patologii na rynku nieruchomości w praktyce policyjnej”. Kolejnymi prelegentami byli mgr inż. Katarzyna Kobylińska i dr hab. inż. Radosław Cellmer z referatem „Modelowanie i symulacje jako realizacja funkcji prognostycznej na rynku nieruchomości”. Obrady tej sesji zostały zakończone referatem dr. hab. Denisa Solodova i mgr Ilii Sołodova pt. „Rozwiązania prawne zapewniające bezpieczeństwo na rynku nieruchomości w Federacji Rosyjskiej”.
Sesja II pod przewodnictwem dr. Piotra Chlebowicza rozpoczęła się referatem dr. Michała Mariańskiego zatytułowanym „Spekulacja na rynku nieruchomości jako jedna z przyczyn kryzysu na rynkach finansowych”. Kolejne zagadnienie „Naruszenia zbiorowych interesów konsumentów na rynku nieruchomości w świetle wybranych decyzji Prezesa UOKiK” omówiła dr Beata Pachuca-Smulska. Trzecią prelegentką była dr Kamila Naumowicz, która przeanalizowała kwestię „Dostępu do informacji publicznej jako formy zapobiegania patologiom w obrocie nieruchomościami przez organy władzy publicznej”. Następnie mgr Sylwia Łazarewicz omówiła „Dzisiejsze problemy z dawnym dekretem – cywilnoprawne aspekty rewindykacji gruntów warszawskich”. Jako ostatnia w tej sesji plenarnej wystąpiła mgr Maria Jasińska referując temat „Grunty warszawskie – nowi właściciele i nowe reguły gry”.
Moderatorem sesji III był dr hab. Radosław Cellmer. Jako pierwszy dr Jerzy Akińcza omówił temat „Kolejne zawezwanie do próby ugodowej jako nadużycie uprawnienia procesowego. Problem realizacji umowy przyrzeczonej przeniesienia prawa własności do nieruchomości”. Następnie dr inż. Marek Ogryzek zaprezentował istotę „Rolnego Systemu Informacji Przestrzennej jako szansy zapobiegania patologiom na rynku nieruchomości rolnych”. Z kolei dr inż. Krystyna Kurowska i dr inż. Hubert Kryszk przedstawili rozważania dotyczące „Identyfikacji zasobu nieruchomości nabytych przez cudzoziemców w Polsce w latach 2010-2014”. „Wybrane problemy zarządzania wspólnotami mieszkaniowymi powstałymi z zasobów spółdzielni mieszkaniowej” przeanalizował natomiast dr inż. Zbigniew Sujkowski. O „Zasadach oceny operatorów szacunkowych przez Komisję Odpowiedzialności Zawodowej (K.O.Z.)” mówił prof. dr hab. Ryszard Źróbek. Tematem ostatniego w tej części wystąpienia dr inż. Ady Wolny była „Problematyka nabycia udziału w nieruchomości”.
Kolejna, IV sesja plenarna, składająca się z referatów doktoranckich, odbyła się pod przewodnictwem dr. hab. Adama Bieranowskiego. Temat „Estetyki publicznej, a tzw. ustawy krajobrazowej” poruszyła mgr Malwina Treder. Drugi prelegent – mgr Bartosz Pawlak omówił zagadnienie „Ochrony krajobrazu wokół nielegalnego zbiornika wodnego a ochrona praw właściciela nieruchomości gruntowej do jej zabudowy”. Mgr Łukasz Szumkowski wspólnie z dr. Michałem Kurzyńskim zreferowali temat „Wielkie inwestycje budowlane a ochrona lęgowisk ptasich”. Zagadnienie „Wpływu zmian w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego na wolny obrót nieruchomościami rolnymi” przedstawiła mgr Anna Klimach. Następnie mgr Monika Lachowicz omówiła „Patologie w systemie sprzedaży nieruchomości”. Kolejna prelegentka – mgr Joanna Wiśniewska zaprezentowała „Szczególną rolę notariusza w zapewnieniu bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami”. Z kolei mgr Paulina Siejka-Wieczerzycka poddała analizie problem „Prowadzenia bez uprawnień zawodowych działalności zawodowej w zakresie rzeczoznawstwa majątkowego w świetle przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami”. Przedostatnim prelegentem był mgr Michał Wdowiak z referatem „Zakres przedmiotowy ustawy deweloperskiej – refleksje nad głosami praktyki, nauki i orzecznictwa”. Tą część konferencji zakończył referat mgr Joanna Rybicka-Ziarko pt. „Propozycja wprowadzenia wyłącznego prawa do korzystania z zamkniętych rachunków powierniczych – ocena zasadności zmian”.
Sesja V moderowana była przez dr Jerzego Akińczę. Podczas tej sesji swoje wystąpienia zaprezentowali studenci. Karolina Reczkowska przedstawiła temat „Ograniczenia sprzedaży zabytku”. Paweł Banul poruszył zagadnienie „Praktyki obrotu nieruchomościami zabytkowymi na przykładzie miasta Łodzi”. Następnie Agnieszka Moczulska zaprezentowała wystąpienie „Czy obszary chronione są przeszkodą inwestycyjną? Utrudnienia dotyczące inwestycji na wybranych rodzajach obszarów chronionych i procedury umożliwiające rozwój przemysłu bez szkody dla przyrody”. Kolejna referentka – Julita Przeradzka omówiła „Problem procedury uzyskania zezwolenia na nabycie przez cudzoziemca prawa własności nieruchomości oraz okoliczności warunkujące uzyskanie takiego pozwolenia”. W następnym wystąpieniu Sylwia Matura przedstawiła „Obowiązki właściciela względem najemcy i posiadacza w kontekście wydania nieruchomości”. Następnymi prelegentami byli Mikołaj Duś z tematem „Działalność deweloperska a ochrona nabywców lokali” oraz Mateusz Kryżba, który zaprezentował referat „Wnioski de lege ferenda w świetle funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych”. Analizę „Problematyki budowli w świetle podatku od nieruchomości” podjął Mateusz Lewandowski, zaś Dariusz Mańka omówił aspekty „Wystąpienia o warunki zabudowy jako instrumentu spekulacyjnego podniesienia wartości nieruchomości”. Maciej Ratajczak przedstawił zaś referat „Nieprawidłowości w zarządzaniu nieruchomościami”. Ostatnie wystąpienie w tej części konferencji należało do mgr Adrianny Tymienieckiej, która scharakteryzowała „Wybrane patologie gospodarcze na tle funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych”.
Należy nadmienić, że organizatorom udało się spełnić cele konferencji jakimi było: wymiana poglądów na temat efektywnych metod zapobiegania patologiom na rynku nieruchomości, networking środowiska naukowego z praktykami w zakresie zarządzania oraz obrotu nieruchomościami, zaprezentowanie wyników badań przedstawicieli środowiska naukowego w zakresie analiz rynku nieruchomości, ukazanie przyczyn możliwych patologii na rynku nieruchomości oraz przestawienie dobrych praktyk w zakresie wyceny, zarządzania i obrotu nieruchomościami.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że ogromnym sukcesem konferencji była bardzo wysoka frekwencja oraz duża aktywność zgromadzonej publiczności podczas każdej z pięciu dyskusji panelowych kończących poszczególne sesje. Dowodziło to zasadności podjęcia tematyki przeciwdziałania patologiom na rynku nieruchomości jest niezwykle istotnego i aktualnego. Uczestnicy konferencji zgodnie uznali, iż zachodzi konieczność kontynuowania tego wątku badawczego. Podkreślić również należy, iż zgodnie z tradycją Katedry Kryminologii i Polityki Kryminalnej wygłoszone podczas konferencji referaty opublikowane zostaną w postaci monografii naukowej, która ukaże się w 2016 roku.