Od początku XXI wieku pszczoły znikają. Dramatyczne zjawisko określane jako „zespół masowego ginięcia pszczół” (ang. colony collapse disorder) do chwili obecnej nie znalazło naukowego wytłumaczenia. Określono katalog towarzyszących mu, potencjalnych czynników w skład, którego wchodzą między innymi: występowanie pasożytów i chorób,  niekontrolowane używanie środków ochrony roślin (w szczególności owadobójczych),  nieracjonalne – pod względem ekologicznym – monokultury, zmiany klimatyczne i zanieczyszczenie środowiska. Pomimo szeroko zakrojonych analiz prowadzonych przez naukowców i pszczelarzy na całym świecie, wciąż nie wiemy dlaczego pszczoły, mające pod dostatkiem pokarmu, porzucają ul oraz pszczelą matkę i przepadają.

Zmniejszanie się populacji pszczół oddziałuje zarówno na stabilność ekosystemu jak i na gospodarkę agrarną. Opracowania naukowe określające wartość „pracy pszczół” w odniesieniu do narodowych zasobów żywności wskazują, że aż 77% artykułów spożywczych powstaje dzięki zapylaniu przez te owady. Ponadto zapylanie przynosi gospodarce od dziesięciokrotnie do stukrotnie więcej korzyści niż same produkty wytwarzane przez pszczoły.

Mając do czynienia ze zjawiskiem tak złożonym i o tak dużej dynamice, należy niezwłocznie przedsięwziąć środki mające na celu ograniczenie występowania – przynajmniej niektórych – składowych towarzyszących CCD. Skalę zjawiska (w obszarach chorób i pasożytów) najlepiej ilustrują dane uzyskane w programie EPILOBEE w ramach, którego przebadano rodziny pszczele w Europie. Ustalono, że w latach 2012 – 2013 roczna śmiertelność pszczół w niektórych krajach przekroczyła 30%, a w skali całego kontynentu średnia wyniosła powyżej 18,5%.

Dotychczasowe czynności związane z wykrywaniem i zwalczaniem pasożytów i chorób pszczoły miodnej, w szczególności warrozy i zgnilca amerykańskiego, okazały się niewystarczająco skuteczne. Brak prostych w obsłudze narzędzi umożliwiających monitorowanie skali ich występowania jest barierą w skutecznym zwalczaniu. Powyższe rodzi konieczność zaproponowania nowego, innowacyjnego podejścia do problemu. W sukurs idą najnowocześniejsze technologie, które zostaną zaimplementowane w pszczelarskiej dziedzinie pod nadzorem biologów i weterynarzy.

Aby móc rzetelnie przeanalizować zagadnienie warto postępować w myśl klasycznej maksymy „Divide et impera” i zadedykować właściwe zasoby poszczególnym obszarom problemowym. W ramach projektu rozróżniamy: badany układ, stany w jakich się znajduje i ich identyfikację oraz metody, które pozwalają na precyzyjną obserwację, kolekcjonowanie informacji oraz analizę, na której podstawie można opracować adekwatne i opłacalne narzędzia do realizacji założonego celu, czyli: wykrywania występowania podwyższonego poziomu porażenia Varroa destructor i Zgnilca złośliwego.

Za przygotowanie badanego układu oraz interpretację jego stanu odpowiedzialny jest Zespół Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z Koordynatorem projektu, profesorem Jerzym Wilde na czele. Na właściwych etapach zostaną przygotowane wzorcowe, zdrowe rodziny oraz odnalezione takie, w których będziemy mieć do czynienia z pasożytami i chorobami w różnych stadiach rozwoju. W celu zapewnienia istotności statystycznej i wiarygodności otrzymanych wyników powstanie największe, biologiczne środowisko badawcze w przedmiotowej dziedzinie w Polsce.

Kolejne, kluczowe obszary – akwizycja i analiza danych – powierzone zostały naukowcom z Politechniki Wrocławskiej. Dwa Zespoły: pierwszy, pod kierownictwem profesora Andrzeja Szczurka jest odpowiedzialny za opracowanie systemów pomiarowych kolekcjonujących dane w czasie rzeczywistym, które stworzą referencyjne profile numeryczne badanych zjawisk. Druga Ekipa, prowadzona przez doktora Mateusza Tykierko przetworzy, z wykorzystaniem algorytmów opartych o  uczenie maszynowe, zgromadzone wielkie zbiory danych. Analiza dostarczy również trendów i korelacji pomiędzy zebranym materiałem, a czynnikami z otoczenia badanych układów, takimi jak dane pogodowe czy zanieczyszczenie powietrza, dostępnymi w otwartych źródłach. Zgodnie z założeniami, powyższe czynności powinny umożliwić predykcję wystąpienia badanych zjawisk. Do wykonania obliczeń wykorzystana będzie istniejąca  infrastruktura dostępna w polskiej domenie naukowej, zarządzana przez Wrocławskie Centrum Sieciowo-Superkomputerowe.

Odpowiedzialność za dostarczenie rozwiązania mającego potencjał rynkowy przypada firmie Comtegra S.A., która na podstawie wyników dostarczonych przez naukowców, opracuje wymagania i specyfikację systemu komercyjnego, przeanalizuje jego użyteczność gospodarczą i określi strategię biznesową, model dystrybucyjny oraz wykaże należytą dbałość o ochronę dóbr intelektualnych wytworzonych w ramach projektu.

Wielkość wyzwania, którego się podejmujemy jest wprost proporcjonalna do jego wagi w skali całego świata. Znalezienie rozwiązania, dzięki bezprzykładnemu mariażowi różnych dyscyplin naukowych i biznesu, będzie predestynować polską innowację do najznamienitszych.