MIÓD

Typy i odmiany

Polska norma określa miód jako produkt spożywczy wytworzony przez pszczoły z nektaru roślin , spadzi lub z nektaru roślin i spadzi. W związku z tym rozróżniamy 3 typy miodów:

1. nektarowy
2. spadziowy
3. nektarowo-spadziowy

Podstawowym surowcem do produkcji miodu nektarowego jest nektar wytwarzany przez nektarniki kwiatów. Substancja ta zwabia owady zapylające, swą wonią i wysoką koncentracją cukru. Miód spadziowy powstaje z wydaliny mszyc i czerwców, albowiem owady te po pobraniu soku roślinnego przyswajają białko i inne substancje, natomiast cukry wydalają nie strawione. Ten słodki kał zwabia pszczoły i mrówki, które gromadzą go jako swój pokarm.

Odmiana miodu nektarowego zależy od gatunku rośliny z jakiej pszczoła pobrała nektar. Tak więc możesz spotkać różne odmiany miodu nektarowego np.:

• rzepakowy
• akacjowy
• lipowy
• gryczany
• wrzosowy
• wielokwiatowy

Miód spadziowy natomiast może powstać ze spadzi iglastej jak i z liściastej.

A oto krótka charakterystyka niektórych odmian miodu.

MIÓD RZEPAKOWY – charakteryzuje się jasną barwą, od białej do kremowej. Ma zapach zbliżony do zapachu kwiatów rzepaku. Miód ten zawiera dużo glukozy. Bardzo szybko krystalizuje tworząc biały „smalcowaty” krupiec. Stosowany jest w schorzeniach wątroby, serca, nerek i dróg moczowych.

MIÓD WIELOKWIATOWY – najbardziej popularny z miodów. Barwa mieści się w zakresie od jasno żółtej do ciemno herbacianej. Smak i zapach uzależnione są od kwiatów z nektaru których został wytworzony. Ze względu na dużą zawartość glukozy polecany przy schorzeniach serca i wątroby.

MIÓD AKACJOWY - barwa bardzo jasna, w postaci płynnej jest prawie przezroczysta. Zapach kwiatów robini akacjowej, w smaku łagodny, bardzo słodki. Charakteryzuje się większą zawartością sacharozy. Krystalizuje bardzo wolno, przechowywany w temp. ok. 20oC pozostaje w postaci płynnej przez kilka miesięcy. Wspomaga leczenie cukrzycy, zaburzeń trawienia, oraz schorzeń żołądka i jelit.

MIÓD LIPOWY – charakteryzuje się barwą od jasno słomkowej do bursztynowej, w zależności od domieszki spadzi. Zapach ma bardzo silny, podobny do zapachu kwiatów lipy. Smak słodki z posmakiem mięty, lekko piekący. Ma zastosowanie w przeziębieniach, grypie, kaszlu, stanach zapalnych błony śluzowej nosa, oskrzeli i płuc.

MIÓD GRYCZANY - ma barwę ciemno-herbacianą do brązowej. Jest on bardzo aromatyczny, ma zapach kwiatów gryki. Ma ostry charakterystyczny smak. Podczas krystalizacji oddziela się od grubych kryształów płynne osocze. Zalecany jest przy niedoborze żelaza i magnezu. Ze względu na swój silny aromat używany jest do wypieków i produkcji miodów pitnych.

MIÓD SPADZIOWY – barwa ciemno-brązowa z zielonkawym odcieniem. Silny charakterystyczny zapach przypominający zapach igliwia lub żywicy. Smak słodki łagodny z nieco gorzkawym posmakiem. Krystalizując rozwarstwia się na dwie części: górną płynną i dolną skrystalizowaną. Przewyższa miody nektarowe zawartością związków mineralnych. Bardzo dobry w schorzeniach dróg oddechowych.

Dojrzewanie miodu

Pszczoły pobrany nektar poddają odpowiedniej przeróbce, co nazywamy dojrzewaniem miodu. Na proces ten składają się trzy procesy: odparowywanie wody, dodawanie substancji własnej przez pszczoły oraz różne przemiany chemiczne.

Właściwości miodu

Miód był stosowany przez ludzi już od zamierzchłych czasów jako produkt spożywczy, oraz w medycynie. Również od dawna były znane jego konserwujące właściwości, dlatego mieszano wiele produktów z miodem, aby zabezpieczyć je przed psuciem. Wartość kaloryczna jednego kilograma miodu wynosi średnio 3280 kcal i odpowiada :

• 3 l mleka
• 0,43 kg masła
• 1,3 kg chleba
• 2 kg jaj
• 1,7 kg mięsa wołowego
• 4 kg ziemniaków
• 5,5 kg jabłek itd.

Do przyswajanie cukru w postaci sacharozy organizm potrzebuje dużą ilość energii i wiąże się to z powstaniem pośrednich produktów często szkodliwych dla organizmu. O wiele korzystniej przedstawia się przyswajanie cukrów zawartych w miodzie. Ze względu na to, że są to głównie cukry proste, są one wchłaniane bezpośrednio bez potrzeby ich trawienia. Wiąże się to z oszczędnością energii. Dodatkowo przez spożywanie miodu dostarczamy organizmowi pewnych substancji hormonalnych, wpływających na zwiększenie aktywności układu pokarmowego w zakresie przyswajania cukrów i wykorzystania ich wartości energetycznej. Dla porównania czas trawienia miodu i innych pokarmów wygląda następująco:

• miód, soki owocowe poniżej 2 h
• kawa, herbata, mleko około 2 h
• gruszki, czereśnie, kakao z mlekiem 2 – 3 h
• rzodkiewka, ogórki, chleb, 3 – 4 h
• ziemniaki, pieczony kurczak 3 – 4 h
• szynka około 4 h
• wędzone mięso 4 – 5 h
• tłuste mięso ponad 5 hMiód powinien zaistnieć w codziennej diecie dzieci, młodzieży, ludzi ciężko pracujących fizycznie i psychicznie. Szczególnie polecam ten cudowny produkt pszczeli studentom. Miód posiada właściwości detoksykacyjne, mianowicie powstające w wątrobie w procesie glikozydacji kw. glukuronowy i pirogronowy wiążą się z substancjami trującymi tworząc łatwo rozpuszczalne połączenia, co umożliwia wydalenie ich z moczem. Zatem ludzie żyjący na terenach przemysłowych, mający kontakt z różnymi używkami nie powinni eliminować miodu ze swojego jadłospisu. Profesor Tabershow z USA przeprowadził badania, w których udowodnił, że spożywanie systematyczne miodu opóźnia powstawanie pylicy płuc np.: u górników o 8-10 lat. Miód wykazuje działanie bakteriostatyczne zarówno na bakterie Gram(+) jak i Gram(-). Właściwości antybiotyczne miodu są uwarunkowane trzema czynnikami:
  1. obecnością w miodzie nadtlenku wodoru będącego wynikiem przeciwstawnego działania enzymów: oksydazy glukozowej i katalazy
  2. wysokim ciśnieniem osmotycznym
  3. obecnością olejków eterycznych i flawonoidów

  Stwierdzono, że słodki produkt pszczeli działa stymulująco na układ immunologiczny wzmagając odporność organizmu. Dzięki swoim właściwościom miód stosowany jest w leczeniu licznych chorób dotyczących skóry, przewodu pokarmowego, układu oddechowego, moczowego, krążenia, krwiotwórczego, a nawet nerwowego.

  Stałe spożywanie miodu przez dzieci przyczynia się do szybkiego przyrostu masy ciała, wzmożonego rozwoju umysłowego i zwiększonej odporności na choroby!!!

  Tabela 1 Skład miodu chemiczny miodu

  Trójcukry (maltotrioza, melecytoza, rafinoza, erloza, panoza, izopanoza)2

  Tab. 1: Skład chemiczny miodu

  ZWIĄZKI WYSTĘPUJĄCE W MIODZIE UDZIAŁ (%)	UDZIAŁ (%)
  Woda	17
  Cukry proste (fruktoza, ?- i ß-glukoza)	5
  Cukry proste (fruktoza, ?- i ß-glukoza)	70
  Dekstryny	5
  Białko (albuminy, globuliny, enzymy np.: ß-fruktofuranozydaza, amylazy, katalaza, oksydaza glukozowa) i wolne aminokwasy (alanina, kw. asparaginowy, kw. glutaminowy i inne)	0,42
  Kwasy organiczne (glukonowy, cytrynowy, mlekowy, jabłkowy, bursztynowy, masłowy, propionowy i inne)	0,07
  Biopierwiastki ( K, P, Ca, Na, Fe, Mn, Ag, Co )	0,5
  Olejki eteryczne (w świeżym miodzie)	0,1
  Barwniki (karotenoidy, antocyjany, flawony, chlorofil)	10 µg/100g
  Witaminy (C, z grupy B, K) oraz inne substancje	0,04

  Miody podejrzane

  Kupując miód zastanawiasz się, czy produkt ten nie został zafałszowany. Twoje wątpliwości mogą rozwiać w 100% tylko testy laboratoryjne. Jeżeli chcesz sam chociaż w pewnym stopniu ocenić jakość miodu musisz mu się przyjrzeć, powąchać i spróbować. Miód po odebraniu z ula jest w postaci płynnej, nazywamy go wtedy patoką. Z czasem jednak ulega naturalnemu procesowi krystalizacji. Moment, w którym to nastąpi, jest uwarunkowany stosunkiem ilości glukozy do fruktozy i tak miód rzepakowy, który ma przewagę glukozy skrystalizuje już w ciągu tygodnia po miodobraniu, a miód akacjowy z dużą ilością fruktozy może skrystalizować dopiero po roku. Pierwszym objawem krystalizacji miodu jest zmętnienie klarownej dotychczas patoki, wtedy na ośrodkach krystalizacji narastają kryształy różnej wielkości. W końcu miód przechodzi w postać stałą, robi się twardy, nazywamy go wtedy krupcem. Czasami można spotkać miód rozwarstwiony. Nie jest to nic złego. Frakcja płynna u góry to fruktoza, natomiast frakcja stała na dnie słoika to glukoza. Miód, który długo nie krystalizuje, może być przegrzany podczas dekrystalizacji, chyba że jest to miód akacjowy.

  Barwa miodu, zapach i smak są cechami swoistymi dla poszczególnych odmian i są określone w polskiej normie (PN-88/A-77626). Miód za wcześnie wybrany z ula, niedojrzały lub wlany do mokrego słoika może ulec fermentacji, ma on wtedy charakterystyczny smak i zapach. Miód ma właściwości pochłaniania obcych zapachów, dlatego powinien być przetrzymywany w szczelnie zamkniętym naczyniu, z dala od silnie pachnących substancji.

  Miód kremowany

  Kremowanie polega tylko na fizycznym oddziaływaniu na miód. Chodzi o to, by odwirowany miód mieszać kilka razy dziennie. W ten sposób wciąż rozbijamy powstające podczas krystalizacji kryształki cukrów i otrzymujemy miód o masłowatej konsystencji. Proces ten zachowuje naturalne: aromat, smak i aktywność związków biologicznie czynnych. Dzięki temu utrzymywana jest jakość właściwa dla miodu tuż po jego odwirowaniu z plastrów. Dodatkowo miód nie rozwarstwia się i łatwo rozsmarowuje się go po pieczywie.

  Gdzie nabywać

  Miód najlepiej jest kupować bezpośrednio u zaufanego pszczelarza. Jaką wybierzesz odmianę miodu, zależy tylko od Ciebie, musisz sam sprawdzić, który miód Ci najbardziej smakuje, z którego jesteś zadowolony. Opakowanie, w którym pszczelarz sprzedaje Ci swój produkt musi posiadać etykietę zawierającą następujące dane:

  • pełna nazwa odmiany miodu
  • numer normy
  • nazwę i adres wykonawcy rozlewu
  • datę rozlewu
  • masę netto
  • cenę detaliczną

  Jak stosować

  Miód należy stosować regularnie, w celach profilaktycznych. Podstawowa codzienna dawka miodu dla każdego wynosi 20g, ale spożycie nawet 400 g miodu na dzień nie powoduje skutków ubocznych. Jeżeli chcesz stosować produkt ten w celach leczniczych, to nie licz na cuda. Miód ma być środkiem wspomagającym właściwe leczenie. Miód spożywamy z pieczywem, dodajemy do ciepłej (nie za gorącej) herbaty, do mleka, do soków warzywnych i owocowych oraz do różnych potraw i ciast. Udowodniono jednak, że najlepsze efekty otrzymuje się po spożyciu miodu w postaci roztworu wodnego (1 łyżeczka na szklankę letniej wody), przygotowanego na 10-12 godzin przed wypiciem. Przy stosowaniu miodu pamiętaj, że podgrzanie go do temperatury wyższej, niż 45-50°C niszczy lub dezaktywuje jego czynne biologicznie związki.

  Elektroforeza, przy użyciu 10-15% wodnych roztworów miodu też wykazuje działanie lecznicze. Bardzo uspakajający i rozluźniający wpływ na organizm ludzki mają kąpiele miodowe. Do wody o temperaturze 38^oC dodajemy ok. 300g miodu i zanurzamy się na 20 min.

PYŁEK KWIATOWY

Co to jest?

Na pyłek kwiatowy składają się męskie komórki rozrodcze roślin nasiennych, powstające w pylnikach kwiatowych. W rodzinie pszczelej jest on głównym źródłem białka niezbędnym dla larw i młodych robotnic. Pszczoły zbieraczki przenoszą pyłek do ula w postaci obnóży (grudek, zwilżonych odrobiną nektaru lub miodu) w zagłębieniach goleni tylnych nóg zwanych koszyczkami. Następnie pszczoły ulowe odbierają pyłek od zbieraczek i ubijają go w komórkach plastra zalewając miodem. Powstaje w ten sposób pierzga, która ulega fermentacji mlekowej, co wspaniale konserwuje ten produkt.

Skład chemiczny

Najwięcej pyłek zawiera białka, potem cukrów i skrobi, nie brakuje też takich składników jak błonnik, tłuszcze, sole mineralne. Ze względu na obecność w pyłku wszystkich witamin jest on nazywany „bombą witaminową”. Białko pyłku zawiera 32 aminokwasy, w tym wszystkie egzogenne. Z frakcji tłuszczowej wyizolowano od 9 do 31 kwasów tłuszczowych w zależności od gatunku rośliny. W pyłku stwierdzono również obecność takich substancji biologicznie czynnych, jak: enzymy, hormony, olejki eteryczne.

Pozyskiwanie pyłku

Obnóża pyłkowe pozyskuje się za pomocą poławiaczy pyłku. Ich zasadnicze części składowe, to:

• płytka strącająca
• siatka oddzielająca i chroniąca odebrane obnóża pyłkowe przed dostępem pszczół
• pojemnik na strącony pyłek

Pierzga natomiast jest w żmudny sposób wydłubywana z plastrów widelcem służącym do odsklepiania miodu.

Właściwości

Bogaty skład pyłku powoduje, iż jest on niezastąpioną, naturalną odżywką regenerująco-wzmacniającą. Kuracja pyłkowa wzmaga kondycję, podnosi sprawność umysłową, a także wpływa korzystnie na odporność organizmu. Znane jest działanie lecznicze pyłku w przypadkach problemów z gruczołem krokowym, pęcherzykiem nasiennym oraz cewką moczową. Zaleca się ten produkt pszczeli dla ludzi po zawale serca, ludzi z miażdżycą, z zaburzeniami trawienia i przemiany materii, w klimakterium. Pyłek łagodzi również dolegliwości starcze, daje dobre efekty przy niedoborach wagowych, wypadaniu włosów, łamliwości paznokci oraz może służyć jako antidotum przy zatruciu niektórymi lekami syntetycznymi. Może być stosowany w leczeniu chorób alergicznych. Dziewczynom polecane są maseczki pyłkowe lub pyłkowo-miodowe.

Kuracja pyłkowa

Zaleca się, by kuracja ta trwała, co najmniej miesiąc. Zacznij od kilku gramów (czubata łyżeczka do herbaty zawiera 8 g. suchych obnóży), stopniowo zwiększając do 30-35 g. na dobę. W kuracjach wielomiesięcznych nie przekraczaj 20 g. na dobę. Najlepiej spożywać pyłek przed śniadaniem i kolacją. Możesz mieszać go z miodem, dżemem, serem, mlekiem, sokiem owocowym, płatkami owsianymi na mleku, a następnie można mieszankami takimi smarować pieczywo.

Dzieciom można podawać obnóża pyłkowe po ukończeniu 1 roku życia. Przepis na maseczkę: łyżeczkę obnóży pyłkowych zmieszać z niewielką ilością przegotowanej, letniej wody lub płynnego miodu, a następnie taką papkę nałożyć na 25 minut na oczyszczoną skórę twarzy.

Uwaga !

Przeciwskazaniem do stosowania obnóży jest uczulenie na ten produkt. Osoby uczulone na pyłki, np.: chorujące na katar sienny mogą śmiało stosować kurację pyłkową, ponieważ przypadłość ta nie jest równoznaczna z uczuleniem na obnóża pyłkowe, co zdarza się rzadko.

Nie zaleca się kuracji pyłkowej kobietom w pierwszym trymestrze ciąży.

WOSK PSZCZELI

Jak powstaje wosk pszczeli?

Wosk pszczeli jest wydzieliną gruczołów woskowych znajdujących się na spodniej stronie odwłoka pszczoły. Wydzielina ta po wypłynięciu z kanalików wyprowadzających gruczołów zastyga na powierzchni oskórka pszczoły w postaci białych łuseczek, które pszczoły używają do budowy plastrów. Wosk z biegiem czasu ciemnieje, zmieniając stopniowo barwę przez żółtą do ciemnobrązowej.

Zastosowanie wosku

Wosk jest potrzebny przede wszystkim pszczelarzom do produkcji węzy. Poza tym surowca tego potrzebują różne gałęzie przemysłu, min.: farmaceutyczny, kosmetyczny, farbiarski, elektrotechniczny, włókienniczy, itd.

Wosk posiada zdolności lecznicze, dzięki karotenoidom i nienasyconym kwasom tłuszczowym. Za pomocą wosku pszczelego leczy się schorzenia skóry, zakażone rany, stany zapalne górnych dróg oddechowych. Znane jest również przeciwalergiczne działanie wosku pszczelego w pyłkowicy. W przypadku tego schorzenia zaleca się żucie kawałków plastra kilka razy dziennie na miesiąc przed spodziewanym atakiem choroby. Działanie lecznicze przypisuje się jednak ziarnom pyłku zawartym w tym produkcie Żucie plastra miodowego wzmacnia dziąsła i zęby, co jest pomocne w leczeniu paradontozy. U starszych kobiet w przypadkach wypadania macicy stosuje się krążki woskowe zwane hysteroforami. No i wreszcie świece woskowe, które są zapewne wszystkim znane. Wydzielają one przyjemny, woskowy aromat, ujemnie jonizują powietrze, eliminują promieniowanie elektromagnetyczne wytwarzane przez urządzenia elektryczne oraz neutralizują dym papierosowy. Według radiestetów wosk pszczeli hamuje szkodliwe działanie żył wodnych.

PROPOLIS (KIT PSZCZELI)

Do czego służy pszczołom kit pszczeli?

Propolis powstaje z lepkich substancji żywicznych zbieranych przez pszczoły z pączków drzew i roślin zielnych. Kit pszczeli służy pszczołom do uszczelniania gniazda, zalepiania otworów i szpar. Właściwości bakteriobójcze propolisu sprawiły, iż owady te chętnie polerują nim komórki pszczele w celu ich dezynfekcji. Zdarza się, że pszczoły nie radzą sobie z usunięciem zażądlonego intruza np.: myszy, wtedy powlekają ciało szkodnika warstwą propolisu zabezpieczając je przed rozkładem (mumifikacja).

Zastosowanie

Propolis stosujemy w postaci maści lub nalewki, przy gorączce, w okresie poprzedzającym klimakterium, przy nadciśnieniu, gruźlicy, przy zapaleniu gruczołu krokowego, przy zapaleniu wątroby i nerek, przy bólach brzucha, w chorobie wrzodowej żołądka, przy schorzeniach skóry tj.: grzybica, rany, oparzenia, można również stosować przy schorzeniach dziąseł.

Przepis na nalewkę.

Aby otrzymać 10-30% ekstrakt należy 5-15dag propolisu rozpuścić w 0,5l 70%-owym etanolu. Ponieważ mogą być osoby uczulone na ten produkt przed kuracją należy przeprowadzić próbę uczuleniową.

MLECZKO PSZCZELE

Jak powstaje i po co?

Mleczko pszczele jest wydzieliną gruczołów gardzielowych pszczół robotnic, mieszczących się w przedniej części głowy. Do produkcji tego surowca niezbędny jest pszczołom pyłek. Mleczkiem pszczelim karmione są larwy trutowe i pszczele w pierwszych 3-4 dniach swojego życia oraz matka pszczela w ciągu całego stadium larwalnego i podczas czerwienia.

Jak się je pozyskuje?

Mleczko wybiera się z mateczników larw 2- lub 3-dniowych za pomocą specjalnej łyżeczki lub zasysającego urządzenia. Oczywiście najpierw wybiera się larwy pincetą. W handlu możemy spotkać mleczko liofilizowane w postaci proszku lub drażetek.

Właściwości i wartość odżywcza

Ze względu na liczne związki biologicznie aktywne (witaminy, enzymy, hormony) oraz bogactwo aminokwasów i zw. mineralnych preparaty z mleczka są doskonałą odżywką dla osób, które czeka duży wysiłek fizyczny lub psychiczny, kobietom ciężarnym, dorastającej młodzieży, kobietom w okresie klimakterium, starcom, rekonwalescentom, a także dla dzieci opóźnionych w rozwoju fizycznym. Leczenie mleczkiem takich schorzeń jak: astma bronchitowa, zapalenie stawów, miażdżyca naczyń wieńcowych i naczyń mózgu, choroby nerek i skóry dało pozytywne wyniki.

Zapobiegawczo i w lekkich schorzeniach zaleca się przyjmowanie 50 – 100 mg mleczka dziennie przez 3-4 tygodnie. Najlepsze efekty uzyskuje się przy podjęzykowym przyjmowaniu świeżego mleczka. Można również doustnie stosować mleczko z miodem lub utrwalone alkoholem etylowym. W aptekach spotyka się pastylki do ssania (Apivit, Apivit P), drażetki, kapsułki, ampułki do picia (Apistimul Urtica, Apistimul Crataegi). W sprzedaży znajdują się jeszcze: zastrzyki, czopki, maści i kremy.

Niektóre osoby mogą być uczulone na mleczko. Przy doustnym stosowaniu objawami są ból brzucha, wymioty, biegunka a przy miejscowym rumień skóry, wysypka. Nie zaleca się mleczka chorym na chorobę Addisona, ostre choroby zakaźne, alergiczne i nowotworowe.

JAD PSZCZELI

Wytwarzanie jadu

Jad pszczeli jest to składowa wydzielin dwóch gruczołów:

1. jadowego (produkuje substancję o odczynie kwaśnym, czyli właściwy jad
2. alkalicznego (produkuje ciecz o charakterze zasadowym, służącą do zwilżania aparatu żądłowego i neutralizacji resztek jadu)

Jak pozyskiwać?

Do pozyskiwania czystego jadu służy specjalny przyrząd, który wytwarzając bodźce elektryczne, powoduje, że pszczoły żądlą podłożoną pod elektrodami nylonową tkaninę. Po zaschnięciu zeskrobuje się jad z tkaniny do hermetycznie zamykanego naczynia, gdzie można przechowywać go przez dłuższy czas. Często przy schorzeniach reumatycznych osoby leczone poddają się bezpośrednim użądleniom pszczoły.

Użądlenia

Reakcja ludzi na użądlenia jest bardzo różna. W większości przypadków jest to miejscowy obrzęk zapalny, który schodzi po 2-3 dniach. W miejscach bardziej wrażliwych tj.: okolice oczu, warg oraz wewnątrz jamy ustnej opuchlizna jest silniejsza, a w tym ostatnim przypadku może doprowadzić do uduszenia. U ludzi uczulonych na jad pszczeli reakcja ma charakter ogólny. Może wystąpić pokrzywka na całym ciele( w ciągu 15-20 minut po użądleniu), silne pieczenie i swędzenie ciała, zaburzenia w oddychaniu, omdlenia, a nawet szok anafilaktyczny i śmierć w ciągu kilkunastu minut. Jad pszczeli jest trucizną, dlatego u pszczelarzy na ogół uodpornionych, w przypadku bardzo licznych użadleń (ponad 200) może nastąpić ogólne zatrucie organizmu. W takich przypadkach stosuje się surowicę przeciwjadową wykorzystywaną przy ukąszeniach przez żmije.

Apitoksynoterapia

Leczenie jadem jest nazywane apitoksynoterapią. Wskazaniem są reumatyczne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i zwyrodnienia stawów. Jad pomaga w leczeniu zapalenia błony śluzowej języka i paradontozy, blizn pooperacyjnych i trudno gojących się ran. Korzysta z niego ginekologia i alergologia zwłaszcza w leczeniu astmy atopowej oskrzelowej. Sprawdził się w zwalczaniu chorób naczyń obwodowych, zapalenia mięśnia sercowego na tle reumatycznym i nadciśnienia tętniczego.

W celach leczniczych stosuje się kurację użądleniową, maści do wcierania, roztwory do iniekcji, tabletki do jonoforezy, elektroforezę, fonoforezę i chemoakupunkturę. W Polsce nie wytwarza się preparatów z jadem pszczelim. W aptekach dostępne są preparaty produkowane za granicą: niemiecki (Apizartron, Farapin), rosyjski (Apifor), francuski (Apiven) czy czeski (Virapin).

Apitoksynoterapię możesz przeprowadzać tylko w konsultacji z lekarzem, ponieważ są liczne przeciwwskazania np.: choroby serca, czy wątroby.