Zespół naukowców z Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie pod kierownictwem dr hab. inż. Ewy Korzeniewskiej, prof. UWM prowadzi kompleksowe badania wpływu antybiotyków i produktów ich transformacji  na mikroorganizmy środowiskowe w ujęciu koncepcji „Jedno Zdrowie” (ang. “One Health”).

Wszyscy chcemy być zdrowi. Przywiązujemy szczególną wagę do zdrowego odżywiania i aktywnego trybu życia. Niestety rzadziej zastanawiamy się nad tym, co wskutek własnej działalności wprowadzamy do środowiska naturalnego np. wraz z odpływami z oczyszczalni ścieków czy obornikiem z ferm hodowlanych. Wprowadzane do wód powierzchniowych ścieki oczyszczone mają istotny wpływ na jakość zarówno wód powierzchniowych, jak również wód głębinowych wykorzystywanych jako źródło wody pitnej. Z kolei osady ściekowe oraz obornik zwierzęcy, wykorzystywane jako nawóz, mogą być głównym źródłem mikrozanieczyszczeń w glebach użytkowanych rolniczo.

Antybiotyki, mające bezpośredni i pośredni wpływ na wzrost lekooporności drobnoustrojów, stanowią jedne z najistotniejszych mikrozanieczyszczeń współczesnego świata. Zarówno antybiotyki i produkty ich degradacji, jak też geny lekooporności są w niewielkim stopniu usuwane w procesie oczyszczania ścieków, dlatego też mogą przedostawać się do wód powierzchniowych będących odbiornikami ścieków oczyszczonych. Leki i bakterie lekooporne pojawiające się w oborniku, przedostawać się mogą do gleby i wód gruntowych, skąd mogą przenikać do wód głębinowych, a tym samym również do wód pitnych.

W projekcie badamy nie tylko sposób w jaki absorbują się w glebie antybiotyki oraz akumulują drobnoustroje i geny lekooporności pochodzące z osadów ściekowych i obornika. Analizujemy również w jaki sposób przenikają one do wód gruntowych oraz do roślin będących źródłem pożywienia dla człowieka – wyjaśnia kierownik projektu prof. Ewa Korzeniewska.

Prowadzone przez Zespół prof. Korzeniewskiej badania wpisują się bezpośrednio w  międzynarodowy program „One Health”, którego celem nadrzędnym jest ochrona zdrowia człowieka. Jednakże, zgodnie z założeniami koncepcji „Jedno Zdrowie”, ten cel może być skutecznie realizowany tylko przy jednoczesnym współdziałaniu całego społeczeństwa na rzecz ochrony zwierząt i środowiska naturalnego w myśl zasady „zdrowie człowieka jest zależne od zdrowia środowiska”.

My osobiście mamy wpływ na środowisko, a środowisko ma bezpośredni wpływ na nasze zdrowie. Wyrzucając antybiotyki lub inne leki bezpośrednio chociażby do kosza na śmieci lub do kanalizacji powodujemy, że te antybiotyki przedostają się do środowiska naturalnego, gdzie oddziałują na bytujące w nim mikroorganizmy. W rezultacie to nasze działanie może prowadzić do pojawienia się lekooporności wśród drobnoustrojów środowiskowych, które spożyte z wodą lub roślinami wywierają bezpośredni wpływ na organizm ludzki jako nośniki genów lekooporności, prowadząc w rezultacie do obniżenia potencjału terapeutycznego leków – akcentuje prof. Ewa Korzeniewska.

Projekt pn.: „Lekooporność drobnoustrojów środowiskowych w perspektywie podejścia holistycznego “Jedno Zdrowie”” jest realizowany w ramach programu OPUS Narodowego Centrum Nauki.