Konsekwencją rozbudowy Wydziału Mechanicznego, utworzonego w 1969 roku, w ramach Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie, było powołanie z dniem 1 października 1970 roku Katedry Wytrzymałości Materiałów i Podstaw Konstrukcji. Pierwszym jej pracownikiem, a zarazem kierownikiem, był dr inż. Mieczysław Ożóg, pracujący uprzednio w Zakładach Mechanicznych "ZAMECH" w Elblągu. Natomiast pierwszymi współpracownikami kierownika Katedry, mianowanego już wówczas na stanowisku docenta, byli mgr inż. Wacław Ciania oraz mgr inż. Tomasz J. Nałęcz, którzy do 1 października 1971 roku pracowali w zakładach przemysłu maszynowego.
W okresie 27-lecia istnienia Wydziału Mechanicznego, Katedrą wstrząsnęły dwie reorganizacje. Pierwsza, którą można uznać za negatywną, polegała na włączeniu jednostki w skład sztucznie utworzonego Instytutu Budowy Maszyn, gdzie zaistniała jako Zakład Mechaniki i Podstaw Konstrukcji. W tej strukturze Katedra działała od 1976 do 1983 roku. Z chwilą rozwiązania Instytutu, Katedra ponownie usamodzielniła się, przyjmując nazwę: Katedra Mechaniki i Podstaw Konstrukcji Maszyn.
Od czasu powołania jednostki funkcję kierownika Katedry pełniły kolejno następujące osoby:
– 01.10.1970 – 31.09.1989 - Doc. dr inż. Mieczysław Ożóg,
– 01.10.1989 – 31.12.1992 - dr inż. Janusz Rejewski,
– 01.01.1992 – 31.12.1994 - prof. dr hab. inż. Edmund Kossowski,
– 01.01.1995 – 31.12.2004 - dr inż. Tomasz J. Nałęcz,
– 01.01.2005 – 31.12.2020 - prof. dr hab. inż. Grzegorz ZBOIŃSKI,
– 01.01.2020 do dzisiaj jest dr hab. inż. Waldemar DUDDA.