nr 4 „Choroby Psów i kotów”
Krajowy Kierownik Specjalizacji kadencji 2012-2016: Prof. dr hab. Stanisław Winiarczyk
Wydział Medycyny Weterynaryjnej UP w Lublinie, Katedra Epizootiologii i Klinika Chorób Zakaźnych, ul. Głęboka 30, 20-612 Lublin, tel./fax:81-445-62-02, e-mail: genp53@interia.pl
Standard programu kształcenia
Szkolenie specjalizacyjne trwa 6 semestrów. Liczna godzin zajęć dydaktycznych 284 godzin. Staże kliniczne w wymiarze 160godzin. Łącznie 444 godzin.
Tematyka wykładów, seminariów i zajęć praktycznych:

Link do pobrania

Piśmiennictwo
1. Adamiak Z.: Ortopedia i traumatologia stawów kończyn i układu ścięgnowo - mięśniowego psów i kotów
2. Coughlan A., Miller A.: Leczenie złamań u małych zwierząt
3. Coulson A., Lewis N.: Atlas interpretacji obrazów radiograficznych anatomi psa i kota
4. Davies Ch., Shell L.: Diagnozowanie powszechnie występujących chorób małych zwierząt
5. Day T. K.: Interpretacja zapisów EKG w stanach zagrożenia życia u psów i kotów
6. Dubiel A.: Rozród psów
7. Empel W.: Radiodiagnostyka weterynaryjna
8. Frymus T.: Choroby zakaźne kotów
9. Gawor J.: Zarys stomatologii małych zwierząt
10. Gotthell L.N.: Choroby uszu małych zwierząt
11. Gougha A., Thomas A.: Predyspozycje rasowe do chorób u psów i kotów
12. Harvey R. G., McKeever P. J.: Choroby skóry psów i kotów
13. Horzinek M., Schmitz V, Lutz H.: Praktyka kliniczna: Koty
14. Hoskins J. D.: Pediatria weterynaryjna, Psy i koty od urodzenia do sześciu miesięcy
15. Hoskinsa J. D.: Geriatria i gerontologia psów i kotów
16. Houlton J. E. F., Taylor P. M.: Pourazowa terapia psów i kotów
17. Janowski T., Zduńczyk S.: Rozród psów
18. Kealy J. K., McAllister H.: Diagnostyka radiologiczna i ultrasonograficzna psów i kotów
19. Kornegay J., Lorenz M.: Neurologia weterynaryjna
20. Lechowski R., Lenarcik M.: Choroby przewodu pokarmowego kotów
21. Lechowski R.: Choroby wątroby psów i kotów
22. Lechowski R.: Cukrzyca psów i kotów
23. Martin M., Corcoran B.: Choroby układu krążenia i oddechowego psów i kotów
24. Maurey Ch., Dufayet C.: Nefrologia i urologia psów i kotów
25. Medleau L., Hnilica K. A.: Dermatologia małych zwierząt
26. Morgan J. P., Doval J., Samii V.: Techniki badawcze w diagnostyce radiologicznej psów
27. Morris J., Dobson J.: Onkologia małych zwierząt
28. Muir W. W., Hubbell J. A. E., Bednarski R. M., Skarda R. T.: Anestezjologia wetrynaryjna
29. Nelson R. W., Couto C. G.: Choroby wewnętrzne małych zwierząt
30. Niemand H.G., Suter P. F.: Praktyka kliniczna: Psy
31. Niżański W., Dzimira S.. Twardoń J.: Cytodiagnostyka w rozrodzie suk
32. Nowicki A.: Diagnstyka ultrasonograficzna Podstawy fizyczne ultrasonografii i metod doplerowskich
33. Nyland T. G., Matton J. S.: Diagnostyka ultrasonograficzna małych zwierząt
34. O'Dwyer L.: Leczenie ran małych zwierząt
35. Paddleford R. R.: Znieczulenie ogólne u małych zwierząt
36. Panciera D.L., Carr A.P.: Endokrynologia małych zwierząt dla praktykujących lekarzy weterynarii
37. Paterson S.: Choroby skóry kotów
38. Prelaud P.: Alergiczne zapalenia skóry u psów i kotów
39. Schebitz H., Brass W.: Techniki operacyjne u psów i kotów
40. Schrey Ch. F.: Metody badania i leczenia psów i kotów
41. Smith jr. F. W. K., Keene B. W., Tilley L. P.: Osłuchiwanie serca i płuc psów i kotów
42. Sturgess K.: Choroby wewnętrzne kotów
43. Tilley L., Smith jr. F.: 5 minut konsultacje weterynaryjne psy i koty
44. Tutt C.: Stomatologia małych zwierząt
45. Wilkinson G. T., Harvey R. G.: Atlas dermatologiczny małych zwierząt
46. Williams D. L., Barrie K., Evans T. F.: Postępowanie w nagłych przypadkach okulistycznych u zwierząt
47. Wingfield W. E.: Intensywna terapia psów i kotów
48. Jaggy A.: Atlas i podręcznik neurologii małych zwierząt

Hodowla psów i kotów oraz zasady żywienia zwierząt zdrowych i chorych – 16 godzin

• Podział ras psów wg FCI
• Podział ras kotów wg FIFE
• Wady i choroby dziedziczne u psów i kotów
• Procesy socjalizacji u młodego psa i kota
• Zasady hodowli psów i kotów rasowych określonych przepisami FCI i FIFE
• Prawidłowe żywienie psów i kotów
• Żywienie w wybranych stanach patologicznych (cukrzyca, niewydolność nerek, niewydolność wątroby, kwasica, zapalenia trzustki, otyłość)
• Metody i schematy odchudzania zwierząt
• Wady i zalety karmy komercyjnej
• Choroby wywołane nieprawidłowym żywieniem u psów i kotów
• Sposoby odżywiania parenteralnego- wskazania, wady i zalety.

2. Choroby zakaźne – 16 godzin

• zasady diagnostyki, profilaktyki i zwalczania chorób zakaźnych psów
• nosówka, zakaźne zapalenie wątroby, parwowiroza, koronawiroza, rotawiroza, herpeswiroza, zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli, wścieklizna [postępowanie urzędowe], leptospiroza, borelioza, tężec, bruceloza
• zasady diagnostyki, profilaktyki i zwalczania chorób zakaźnych kotów
• wirusowe zakażenia dróg oddechowych, białaczka (FeLV), panleukopenia, wirusowy niedobór immunologiczny (FIV), zakaźne zapalenie otrzewnej (FIP) choroby bakteryjne (chlamydofiloza, mykopazmoza, salmonelloza, gruźlica),dermatofitozy
• laboratoryjna diagnostyka chorób wirusowych i bakteryjnych
• zasady immunoprofilaktyki psów i kotów
• zasady antybiotykoterapii chorób bakteryjnych
• choroby odzwierzęce

3. Choroby pasożytnicze – 16 godzin

• Zawlekane do Polski parazytozy psów i kotów. (Miedzy innymi : leiszmanioza, dirofilarioza)
• Rzadko opisywane inwazje pasożytów psów i kotów. Miedzy innymi: izosporoza, kryptosporydioza,neosporoza, kapilarioza pęcherza moczowego, kapilarioza układu oddechowego, krenosomoza, olulanoza, elostrongyloza, angiostrongyloza.
• Parazytozy psów i kotów a zagrożenie zdrowia człowieka. „fenomen larwy drzmiącej”,toksoplazmoza, giardioza, leiszmanioza, opistorchoza, bąblowica, alweokokoza, toksokaroza, wędrująca larwa skórna, epidemiologia zoonoz pasożytniczych.
• Wybrane pasożyty zewnętrzne psów i kotów i ich rola jako wektorów patogenów..
• Diagnostyka parazytoz psów i kotów. Skuteczność metod klasycznych i nowoczesnych, możliwość ich wykonania w warunkach praktyki lekarsko-weterynaryjnej, interpretacja wyników, najczęściej popełniane błędy.
• Zwalczanie parazytoz psów i kotów. Skuteczność poszczególnych substancji czynnych w eliminacji pasożytów wewnętrznych i zewnętrznych, właściwy dobór

4. Choroby skóry – 16 godzin

• zasady badania układu powłokowego i morfologia zmian skórnych
• badania dodatkowe w chorobach skóry
• Choroby skóry psów
• Bakteryjne choroby skory
• Pasożytnicze choroby skory
• Grzybicze choroby skory
• Choroby skory o podlożu immunologicznym (alergiczne, autoimmunologiczne)
• Dermatozy hormonalne
• Zasady leczenia miejscowego i ogolnego chorób skóry
• Choroby skóry kotów
• Pasożytnicze choroby skory
• Grzybicze choroby skory
• Choroby skory o podlożu immunologicznym (alergiczne, autoimmunologiczne)
• Zespół eozynofilowy kotów i prosówkowe zapalenie skóry
• Dermatozy psychogenne
• Zasady miejscowego i ogólnego leczenia chorób skóry kotów

5. Choroby dróg oddechowych – 10 godzin

• predyspozycje rasowe do chorób układu oddechowego u psów
• zasady badania i symptomatologia schorzeń układu oddechowego (wypływ, duszność, kaszel itp.)
• schorzenia górnych dróg oddechowych
• choroby oskrzeli, płuc oraz opłucnej
• ostra i przewlekła niewydolność oddechowa
• zespół oddechowy psów krótkoczaszkowych - BUAS
• zasady postępowania terapeutycznego w schorzeniach dróg oddechowych (chemioterapia, aerozoloterapia, oddychanie wspomagane)
• techniki obrazowania w diagnostyce schorzeń układu oddechowego (bronchoskopia, RTG, CT itp.)

6. Kardiologia – 32 godziny
Ostra i przewleka niewydolność serca.

• Etiologia niewydolności serca i współczesne systemy klasyfikacji tej choroby
• Mechanizmy kompensacyjne niewydolności serca, ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń neurohormonalnych
• Predyspozycja rasowe do chorób serca u psów i kotów
• Kardiologiczne badanie kliniczne pacjenta: wywiad kardiologiczny; badanie kliniczne ze szczególnym uwzględnieniem omacywania tętna, omacywania, opukiwania i osłuchiwania serca - znaczenie szmerów serca; diagnostyka różnicowa chorób układu krążenia
• Najczęściej występujące choroby serca u psów i kotów: przewlekła zwyrodnieniowa choroba zastawek serca u psów: etiologia, objawy, rozpoznawanie, leczenie; kardiomiopatia przerostowa; kardiomiopatia rozstrzeniowa; specyficzne rodzaje kardiomiopatii
• Leczenie zastoinowej niewydolności serca, omówienie grup leków: leki inotropowo dodatnie: glikozydy, pimobendan, katecholaminy; diuretyki; inhibitory enzymu konertującego angiotensynę I; leczenie uzupełniające: tauryna, karnityna, PUFA, diety „kardiologiczne”, zmiany „stylu życia”, antykoagulanty
• Leczenie ostrej niewydolności lewokomorowej serca: zasada ABCD

Badania dodatkowe w diagnostyce chorób układu krążenia

• Badanie rentgenowskie: przeglądowe zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej; kontrastowe zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej (ventriculografia, angiografia)
• Badanie elektrokardiograficzne: rodzaje rejestracji prądów czynnościowych serca; rodzaje odprowadzeń stosowanych u małych zwierząt (psów i kotów); prawidłowy przebieg prądów czynnościowych serca; analiza zapisu EKG: obliczanie częstości akcji serca, obliczanie czasów trwania i amplitud załamków, odcinków i odstępów oraz obliczanie średniego komorowego wektora elektrycznego serca (osi serca); najczęściej występujące zaburzenia rytmu u psów i kotów; artefakty w badaniu elektrokardiograficznym
• Leczenie arytmii
• Badanie echokardiograficzne: rodzaje badania echokardiograficznego; rodzaje projekcji echokardiograficznych; prawidłowy obraz serca badaniu echokardiograficznym; zmiany patologiczne serca i naczyń widoczne w badaniu echokardiograficznym; choróby najczęściej rozpoznawane w badaniu echokardiograficznym; artefakty w badaniu echokardiograficznym.

7. Choroby jamy ustnej, diagnostyka, leczenie – 8 godzin

• Budowa anatomiczna zębów, typy uzębienia, pojęcie zgryzu wad zgryzu, wady uzębienia, fizjologia jamy ustnej
• Choroby przyzębia u zwierząt mięsożernych (podział paradontopatii, leczenie, profilaktyka)
• Stomatologia prawidłowego i zachowawcza (leczenie ubytków, odbudowa szkliwa, materiały chemo i światłoutwardzalne)
• Endodoncja (leczenie kanałowe zębów, narzędzia do wypełnień kanałowych, oraz materiały)
• Ekstrakcje zębów mlecznych, ekstrakcje zębów stałych jedno i wielokorzeniowych.
• Nowotwory jamy ustnej (diagnostyka, leczenia)
• Leczenie ortodoncyjne u zwierząt mięsożernych (materiały i metody)

8. Choroby przełyku, żołądka, jelit, trzustki i wątroby

Choroby przełyku, żołądka, jelit

• wymioty, ich znaczenie rozpoznawcze, zasady postępowania terapeutycznego
• choroby przełyku: achalazja, refluks żółądkowo – przełykowy, zwężenia przełyku u kotów
• choroby żołądka: wrzody żołądka, skręt żołądka, refuks gastritis
• nieswoiste zapalenia jelit (IBD)
• przerost bakteryjny jelit cienkich (SIBO)
• enteropatia białkogubna
• ostre i przewlekłe zapalenia okrężnicy
• biegunka ostra i przewlekła – diagnostyka różnicowa, postępowanie terapeutyczne, dieta

Choroby wątroby i trzustki

• część ogólna: symptomatologia, badanie kliniczne, diagnostyka laboratoryjna, techniki obrazowania, biopsja wątroby, ogólne zasady leczenia schorzeń wątroby
• część szczegółowa - wybrane choroby zapalne nieinfekcyjne i niezapalne psów i kotów
• choroby wątroby psów: niewydolność wątroby, ostre i przewlekłe zapalenia wątroby, zwłóknienie idiopatyczne wątroby, zapalenie wątroby i dróg żółciowych, rozrost guzkowaty, nowotwory, zespolenie wrotno-oboczne wrodzone i nabyte, marskość wątroby, choroby wątroby kotów: zapalenie wątroby i dróg żółciowych, toksyczne zapalenie wątroby, stłuszczenie wątroby, niedrożność przewodów żółciowych, nowotwory zespolenie wrotno-oboczne, marskość wątroby
• ostre zapalenie trzustki, niewydolnośc zewnątrzwydzielnicza trzuski
• zaparcia

Zaburzenia gospodarki wodnoelektrolitowej i równowagi kwasowo zasadowej, płyno – terapia

• Zaburzenia wodno-elektrolitowe:sód, potas, wapń, fosfor.
• Zaburzenia równowagi kwasowo – zasadowej: metaboliczne, oddechowe oraz mieszane zaburzenia RKZ
• Płyno-terapia: wprowadzenie do płyno-terapii, techniczne aspekty płyno-terapii, monitoring i komplikacje płyno-terapii.
• płyno-terapia w zaburzeniach gastroenterologicznych i chorobach trzustki.
• stosowanie płynów elektrolitowych w chorobach wątroby, nerek, serca, zaburzeniach metabolicznych oraz leczenie wstrząsu.

9. Choroby nerek i dróg moczowych – 8 godzin

• symptomatologia i zasady rozpoznawania schorzeń układu moczowego
• badanie kontrastowe RTG, badanie USG
• bezmocz
• zapalenia nerek (śródmiąższowe, kłębuszkowe, zespół nerczycowy)
• ostra i przewlekła niewydolność nerek (dializa otrzewnowa)
• zakażenia dróg moczowych
• kamica (różnicowanie, leczenie, dieta)
• choroby gruczołu krokowego
• badania dodatkowe w chorobach układu moczowego
• badanie i interpretacja analizy moczu
• badanie biochemiczne
• badania obrazowe
• zasady postępowania terapeutycznego
• zasady postępowania dietetycznego w chorobach nerek i dróg moczowych
• nietrzymanie moczu

10. Choroby mięśni i stawów – 4 godziny

• miopatie (miositis, miastenia)
• arthropatie (arthritis, poliarthritis)
• zmiany uwarunkowane genetycznie
• osteopatie (osteofibrozy, osteoporozy, panostitis)
• zmiany polietiologiczne (zaburzenia żywieniowe, endokrynologiczne)

11. Choroby neurologiczne i zaburzenia osobowości – 10 godzin

• symptomatologia schorzeń ośrodkowego układu nerwowego
• symptomatologia chorób obwodowego układu nerwowego
• choroby ośrodkowego układu nerwowego
• choróby obwodowego układu nerwowego
• zaburzenia przewodnictwa nerwowo mięśniowego
• objawy neurologiczne w zaburzeniach ogolnych (zmiany w wyniku chorób spoza układu nerwowego – endokrynopatie, zaburzenia elektrolitowe, zatrucia itp.)
• stany depresyjne i wzmożonej agresji
• zasady leczenia ostrych i przewleklych chorób układu nerwowego

12. Choroby krwi i narządów krwiotwórczych – 4 godziny

• anemie (podział, przyczyny zasady leczenia)
• zaburzenia koagulacji
• transfuzja krwi (opanować praktycznie)
• patologia szpiku kostnego i śledziony (białaczki)
• podstawowe techniki hematologiczne

13. Endokrynologia – 16 godzin

• przysadka (karłowatość, akromegalia, moczówka prosta)
• tarczyca (nadczynność tarczycy kotów, niedoczynność tarczycy psów)
• przytarczyce (nadczynność, niedoczynność, idiopatyczna hiperkalcemia kotów)
• trzustka (cukrzyca, wyspiak trzustki, gastrinoma)
• nadnercza (nadczynność, niedoczynność, barwiak chromochłonny)
• choroby jąder
• choroby jajniików

14. Zatrucia – 4 godziny

• najczęstsze przyczyny zatruć
• ogólne zasady postępowania (objawowe i przyczynowe)
• podstawy intensywnej terapii

15. Choroby nowotworowe – 8 godzin

• podział schorzeń nowotworowych i zasady diagnostyki onkologicznej
• postępowanie z nowotworami (skóra, gruczoł mlekowy)
• zasady pobierania materiału do badań cytologicznych i histopatologicznych (biopsja cienkoigłowa)
• zasady chemioterapii

16. Fizjologia i patologia rozrodu – 24 godziny

• cykl płciowy suk i kotek
• antykoncepcja u suk – kastracja chirurgiczna, długotrwałe blokowanie cyklu progestagenami, przesunięcie lub przerwanie cieczki, zapobieganie nidacji, hormonalne przerwanie ciąży
• zaburzenia cyklu płciowego u suk – brak rui, przedłużona lub nieregularna cieczka, przedłużony okres przedrujowy i ruja właściwa, torbiele i nowotwory jajnika
• metropatie – ropomacicze, zapalenie błony śluzowej macicy, intoksykacja poporodowa
• zaburzenia rozrodu samców (psów i kotów) – schorzenia jąder i najądrzy, schorzenia gruczołu krokowego, prącia i napletka
• ciąża u suk – hormonalna regulacja ciąży, rozpoznawanie ciąży
• patologia ciąży u suk – ronienia, przeładowanie macicy, ciąża pozamaciczna, skręt macicy, przedłużenie ciąży
• poród u suk – przeszkody porodowe ze strony matki, przeszkody porodowe ze strony płodu, zasady udzielania pomocy poporodowej, postępowanie z noworodkiem, okres poporodowy, wypadnięcie macicy, zatrzymanie łożyska, krwawienie z macicy, tężyczka poporodowa
• Ciąża u kotek - rozpoznawanie ciąży
• patologia ciąży u kotek – nadpłodnienie, ronienia, przeładowanie macicy, ciąża pozamaciczna, skręt macicy, przedłużenie ciąży
• poród u kotek – przeszkody porodowe ze strony matki, przeszkody porodowe ze strony płodu, zasady udzielania pomocy poporodowej, postępowanie z noworodkiem, okres poporodowy, wypadnięcie macicy, zatrzymanie łożyska, krwawienie z macicy

17. Neonatologia – 6 godzin

• fizjologia okresu neonatalnego
• straty szczeniąt we wczesnym okresie postnatalnym
• postępowanie objawowe w wybranych stanach chorobowych szczeniąt i kociąt – zamartwica noworodków, hypotermia, hipoglikemia, odwodnienie, szczenięta słabe, zespół krwotoczny, żółtaczka hemolityczna, zapalenie pępka, posocznicza szczeniąt, zespół toksycznego mleka, zespół słabnięcia szczeniąt, biegunki, zatrzymanie kału
• sztuczne karmienie szczeniąt i kociąt
• schorzenia gruczołu mlekowego – zapalenie, nowotwory

18. Okulistyka – 8 godzin

• diagnostyka okulistyczna
• postępowanie w przypadkach urazów narządu wzroku
• choroby powiek i spojówek
• choroby rogówki
• zasady terapii zachowawczej i podstawowe zabiegi okulistyczne

19. Podstawowe interwencje chirurgiczne – 22 godziny

• Zasady wykonywania znieczuleń ogólnych i miejscowych
• Postępowanie w stanach powypadkowych – wstrząs pourazowy.
• Kamica cewki moczowej samców psów
• Kamica cewki moczowej samców kotów
• Choroby i chirurgia okolicy odbytu
• Zabiegi w obrębie klatki piersiowej
• Chirurgia jamy brzusznej
• Urazy kości długich i stawów
• Kastracja samców i sterylizacja samic
• Postępowanie z ranami
• Cięcie uszu i ogona (plastyka kanału w otitis externa)

21. Przypadki kliniczne - diagnostyka różnicowa objawów klinicznych – 16 godzin

21. Organizacja, zarządzanie i prawo w ZLZ – 16 godzin

• Podstawowe akty prawne regulujące wykonywanie zawodu lek.wet.
• Ustawa o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko weterynaryjnych
• Ustawa o zakładach leczniczych dla zwierząt wraz z rozporządzeniami wykonawczymi
• Ustawa o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt
• Ustawa Prawo farmaceutyczne
• Ustawa o zwalczaniu narkomani
• Kodeks etyki lekarza weterynarii
• Odpowiedzialność cywilna i zawodowa lekarzy weterynarii
• Podstawy zarządzania w ZLZ
• Jak liczyć koszty naszej działalności?
• Jak ustalać ceny naszych usług?
• Co to znaczy dobry serwis dla klienta?
• Jakość i standardy usług w ZLZ
• Podstawy zarządzania personelem
• Organizacja pracy w ZLZ

22. Podstawy intensywnej terapii psów i kotów – 8 godzin

• Pacjent po wypadku
• Pacjent we wstrząsie
• Wypadki nagłe w trakcie anestezji
• Jednominutowa diagnoza, zasada ABC – schematy postępowania
• Podstawy terapii psów i kotów w „stanie ciężkim”

Zajęcia razem – 284 godziny

Specjalizacyjne staże zawodowe – 160 godzin

• Wydziały Medycyny Weterynaryjnej
• Wytypowane Specjalistyczne Zakłady Lecznicze