Katedra Gospodarki Wodnej i Klimatologii (do 31.12.20 - Katedra Gospodarki Wodnej, Klimatologii i Kształtowania Środowiska),  powstała 01.01.2015 z połączenia dwóch samodzielna jednostek: Katedry Melioracji i Kształtowania Środowiska oraz Katedry Meteorologii i Klimatologii. W ramach nowo powstałej jednostki pod kierownictwem prof. dr hab. Kataryny Glińskiej-Lewczuk funkcjonują obecnie dwie pracownie: Hydrologii i Kształtowania Środowiska oraz Klimatologii, które kontynuują zadania naukowe, badawcze i dydaktyczne dotychczas realizowane w połączonych jednostkach.

Pracownia Hydrologii i Kształtowania Środowiska została powołana z dniem 1 stycznia 2015 roku jako jednostka wchodząca w skład Katedry Gospodarki Wodnej, Klimatologii i Kształtowania Środowiska. Ta część Katedry do końca 2014 roku tworzyła Katedrę Melioracji i Kształtowania Środowiska, której historia przedstawiona jest poniżej.

Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska powstała 01.04.1996 roku z przekształcenia byłego Zakładu Melioracji Rolnych. Po utworzeniu Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie (01.09.1950) na Wydziale Rolniczym powołany został Zakład Miernictwa i Melioracji. Zakład zatrudniał początkowo dwóch młodszych asystentów (Stanisław Grabarczyk i Henryk Solarski) a do prowadzenia zajęć dydaktycznych angażowano dodatkowo na zlecenie pracowników Oddziału Melioracji UW, Biura Projektów Wodno-Melioracyjnych i Zarządu Wodnych Melioracji. Z powodu braku samodzielnej kadry naukowej opiekę nad Zakładem powierzono prof. dr hab. Witoldowi Niewiadomskiemu, a następnie włączono go w skład Katedry Ogólnej Uprawy Roli i Roślin jako odrębną jednostkę. W 1962 roku zmieniono nazwę na Zakład Melioracji Rolnych. 1 września 1970 roku w ramach reorganizacji Uczelni Zakład Melioracji Rolnych włączono do Instytutu Gleboznawstwa i Melioracji, na Wydziale Geodezji i Urządzeń Rolnych, w którym doc. dr hab. Henryk Solarski pełnił jednocześnie funkcję wicedyrektora i kierownika zakładu. W 1975 roku Zakład przeniesiono do obecnych pomieszczeń (pl. Łódzki 2), gdzie po uzyskaniu sali dydaktycznej (rok 1985) stworzone zostały w miarę znośne warunki do pracy dydaktycznej i naukowej. W wyniku kolejnych zmian organizacyjnych w 1983 roku rozwiązany został Instytut Gleboznawstwa i Melioracji a usamodzielniony Zakład Melioracji Rolnych przeniesiony został 01.10.1988 na Wydział Rolniczy. Kierownikiem Zakładu (aż do przejścia na emeryturę) był prof. dr hab. Henryk Solarski. Prof. dr hab. Stanisław Grabarczyk przeniósł się w 1971 roku do Bydgoszczy do filii AR Poznań przekształconej później w ATR, gdzie pełnił funkcję kierownika Katedry Melioracji i Użytków Zielonych i został jej pierwszym doktorem „honoris causa”. W okresie od 01.11.1992 roku do 31.01.1994 funkcję kierownika Zakładu pełnił prof. dr hab. Janusz Gotkiewicz. Od 01.02.1994 roku funkcję kierownika Zakładu Melioracji Rolnych, a od 01.04.1996 roku kierownika Katedry Melioracji i Kształtowania Środowiska pełnił prof. dr hab. Józef Koc.

W Katedrze Melioracji i Kształtowania Środowiska (dawniej Zakład Melioracji Rolnych) 25 osób obroniło prace na stopień doktora nauk rolniczych.
Do roku 1994 w Zakładzie Melioracji Rolnych: H. Solarski, S. Grabarczyk, J. Solarska, J. Tabaszewski, M. Kot, L. Chalimuniuk, R. Rudzki, Z. Nowicki
Od roku 1994 w Katedrze Melioracji i Kształtowania Środowiska: Ł. Szurpicka-Połtarzewska, S. Szymczyk, M.M. Błaszczyk, S. Kubeł, K. Glińska-Lewczuk, K. Solarski, I. Cymes, U. Szyperek, A. Skwierawski, B. Grabińska, P. Skonieczek, M. Wons, M. Sidoruk, Sz. Kobus, K Sobczyńska-Wójcik, M. Rafałowska oraz M. Duda, a 4 osoby uzyskały stopień doktora habilitowanego (H. Solarski, S. Grabarczyk, K. Glińska-Lewczuk i S. Szymczyk) oraz 2 uzyskały tytuły profesora nauk rolniczych (H. Solarski, J. Koc).

W problematyce badawczej zapoczątkowanej w połowie lat pięćdziesiątych można wyodrębnić następujące kierunki:

• Wpływ czynników fizjograficznych na kształtowanie się stosunków wodnych w małych zlewniach.

• Potrzeby wodne roślin uprawnych ze szczególnym uwzględnieniem użytków zielonych.

• Badania nad metodyką określania potrzeb drenowania gruntów ornych na terenach urzeźbionych Pojezierza Mazurskiego.

• Wymywanie składników pokarmowych ze zlewni rolniczo – leśnych.

W ostatnich latach problematykę badawczą poszerzono o następujące zagadnienia.

• Hydrologiczne podstawy ochrony ekosystemów wodnych Pojezierza Mazurskiego.

• Ochrona zasobów i jakości wód w zlewniach rolniczo – leśnych.

• Rola małych zbiorników wodnych w środowisku (retencja wodna, bariera biogeochemiczna spływu zanieczyszczeń i biogenów).

• Utylizacja odpadów przemysłu rolno – spożywczego w środowisku przyrodniczym ze szczególnym uwzględnieniem wymogów ochrony środowiska.

• Utylizacja wód pościekowych z małych oczyszczalni w środowisku przyrodniczym (stawy rybne, użytki zielone).

W ostatnich latach zrealizowano 5 grantów autorskie KBN, w których kierownikami byli pracownicy Katedry oraz 4 granty, w których pracownicy Katedry byli głównymi wykonawcami. Wyniki badań Katedry były prezentowane na konferencjach naukowych z zakresu przyrodniczych podstaw melioracji i kształtowania środowiska organizowanych w kraju i za granicą. Dorobek naukowy pracowników katedry obejmuje: 168 rozpraw naukowych,115 komunikatów i doniesień naukowych, 10 – podręczników i skryptów, 25 prac popularno – naukowych, 39 opracowań i ekspertyz dla praktyki oraz 4 instrukcje wdrożeniowe. Według własnej koncepcji wykonano kilka projektów melioracyjnych uwzględniających specyfikę warunków przyrodniczych regionu (ekspertyza melioracyjna łąk w dolinie górnej Łyny oraz widłach rzek Ryn i Sajna). Do oryginalnych rozwiązań należą projekty melioracji i urządzenia pastwisk w TR Lidzbark Warmiński i wsi Sętal uwzględniające wykorzystanie roli retencyjnej i barier biogeochemicznych naturalnych małych zbiorników wodnych oraz koncepcja zamiany starorzecza Łyny na stawy rybne w TR Smolajny. Duże zainteresowanie środowiska meliorantów wzbudziły prace nad korektą metodyki. opracowania potrzeb drenowania dla obszarów urzeźbionych co daje wyłączenie z prac melioracyjnych znacznych obszarów i oszczędność nakładów w porównaniu do obowiązujących zasad.

Pod kierunkiem pracowników Katedry wykonano zadrzewienia fitomelioracyjne na terenie RZD Pozorty i RZD Łężany. Do ciekawych należały również prace nad rolniczym wykorzystaniem ścieków oraz odpadów przemysłu rolno – spożywczego. W wyniku tego opracowano i wdrożono instrukcję rolniczego wykorzystania gnojówki, wody gnojowej, odpadów białkowych, permeatu (odpad po odzysku białek serwatkowych) zgodnie z aktualnymi wymogami ochrony środowiska.

Pracownicy Katedry współpracowali w zakresie zastosowania osiągnięć naukowych w praktyce rolniczej z instytucjami badawczymi w kraju oraz z placówkami naukowymi za granicą (Budapeszt, Bratysława, Moskwa, Kijów, Tbilisi, Mińsk, Pińsk, Lipsk, Berkeley – USA, Saku – Estonia, Brno – Czechy, Kassel – Niemcy).

Katedra była organizatorem lub współorganizatorem wielu konferencji i sympozjów międzynarodowych i krajowych, międzywydziałowych i wydziałowych wspólnie z katedrami: Ogólnej Uprawy Roli i Roślin, Chemii Rolnej, Biologii Wód, Gleboznawstwa, z Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego, Wydziałem Rolnictwa Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie itp. Szczególne zainteresowanie wzbudziło sympozjum „Stawy rybne jako IIIº oczyszczania ścieków”. W ostatnich latach zostały zorganizowane 2 edycje konferencji „Kształtowanie środowiska – uwarunkowania przyrodnicze, techniczne i społeczno-ekonomiczne” – w roku 2001 i 2005.

Pracownicy naukowo dydaktyczni Katedry są zaangażowani w pracy społecznej towarzystw naukowych: Polskie Towarzystwo Hydrologiczne, Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Polskie Towarzystwo Nauk Agrotechnicznych, Polskie Towarzystwo Magnezologiczne i Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej oraz w Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Wodno-Melioracyjnych.

Długoletni kierownik Katedry – prof. dr hab. Józef Koc jest członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej, członkiem Komitetu Gleboznawstwa i Chemii Rolnej PAN, Komitetu Melioracji i Inżynierii Środowiska PAN, członkiem rady Naukowo-Społecznej Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Mazurskie”, członkiem prezydium Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Magnezologicznego (www.uwm.edu.pl/biulmag), przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Doradztwa Rolniczego oraz członkiem Krajowej Rady Doradztwa przy Ministrze Rolnictwa, oraz uczestniczy w Komisji Gospodarki Wodnej Ujścia Wisły przy Oddziale Północnym PAN.

Również z dniem 01.01.2015 została powołana Pracownia Klimatologii, która powstała z zespołu pracowników Katedry Meteorologii i Klimatologii utworzonej w 1953 roku na olsztyńskiej Wyższej Szkole Rolniczej. Jej pierwszym kierownikiem był dr Eugeniusz Hohendorf. Od 1957 roku kierownictwo Katedry objęła doc. dr Maria Mackiewicz, pełniąc je aż do 1970 roku. W tym czasie nastąpiła reorganizacja jednostek Uczelni i Katedra została włączona do Instytutu Uprawy Roli i Roślin w randze zakładu. Następnie już jako Zakład Agrometeorologii dawna katedra została usytuowana w strukturze Instytutu Ochrony Roślin. Lata 1982 – 1983 to okres pracy w Zakładzie doc. dr hab. Czesława Radomskiego (późniejszego profesora, autora doskonałego podręcznika z zakresu agrometeorologii, absolwenta olsztyńskiej Uczelni). Dnia 01.10.1998 roku, na mocy uchwały Senatu byłej Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, dawny zakład został podniesiony do rangi katedry. Swoje piętno na działalności Zakładu odcisnął także prof. dr hab. Bonifacy Łykowski, który sprawował kierownictwo w latach 1988 – 1991, dojeżdżając z Warszawy. W międzyczasie, w sytuacjach, gdy brak było samodzielnego pracownika naukowego, funkcję p.o. kierownika pełniła z powodzeniem dr inż. Anna Nowicka (od 2002 roku na emeryturze). Funkcję kierownika Katedry od 01.12.1991 roku, aż do jej rozwiązania pełnił prof. dr hab. Zbigniew Szwejkowski. Od 01.12.1996 roku powrócono do historycznej nazwy Zakładu, a później Katedry. W przeszłości działalność badawcza Zakładu dotyczyła sezonowej i przestrzennej zmienności warunków klimatycznych północno – wschodniej Polski oraz mikroklimatu terenów pagórkowatych. W okresie późniejszym zaangażowano się także w badania wpływu wybranych elementów pogodowych na wzrost, rozwój i plonowanie ważniejszych roślin uprawnych. Prowadząc obserwacje w trzech punktach pomiarowych (Bałcyny, Łężany i Tomaszkowo) udostępniano dane pogodowe dla innych jednostek Uczelni, a także zainteresowanych instytucji. Punkt pomiarowy w Łężanach uległ likwidacji z powodu zamknięcia tamtejszej stacji badawczej. Aktualnie realizujemy 2 zadania badawcze finansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W zakresie dydaktyki Katedra prowadzi zajęcia na Wydziale Kształtowania Środowiska i Rolnictwa (studia magisterskie, zawodowe i zaoczne) z zakresu agrometeorologii i klimatologii. Od roku akademickiego 1997/98 oferta dydaktyczna została rozszerzona na nowe wydziały i kierunki studiów (meteorologia – na Wydziale Ochrony Środowiska i Rybactwa (współpraca została przerwana przez w/w wydział w 2008 roku) , agrometeorologia – na kierunku Ogrodnictwo oraz Zarządzanie i inżynieria produkcji, klimatologia ora biometeorologia na kierunku Architektura krajobrazu, Zrównoważony rozwój, Geografia zasobów naturalnych, Regiony geograficzno-przyrodnicze na kierunku Ochrona środowiska). Ponadto realizujemy przedmiot ogólnouczelniany: Pogoda, klimat i człowiek.7