Początki tworzenia jednostki naukowo-dydaktycznej, której domeną jest szeroko pojęta budowa i użytkowanie  maszyn rolniczych sięgają 1950 roku, kiedy to w Olsztynie powołano Wyższą Szkołę Rolniczą.

Utworzenie w  Uczelni, w 1969 roku, Wydziału Mechanicznego wymusiło przeniesienie z Wydziału Rolniczego Katedry Mechanizacji Rolnictwa, którą z dniem 1 czerwca 1970 roku przemianowano na Instytut Maszyn i Urządzeń Rolniczych. W 1973 roku w Instytucie powołano trzy zakłady: Zakład Mechanizacji Rolnictwa, Zakład Mechanizacji Produkcji Zwierzęcej, Zakład Energetyki Rolnictwa. Zakład Mechanizacji Rolnictwa, w 1976, został przemianowany na Zakład Maszynoznawstwa i Maszyn Rolniczych. Kolejne zmiany nastąpiły w 1983 roku, kiedy to powrócono do jednolitej struktury Instytutu, powołując w nim nieformalne zespoły dydaktyczno-badawcze.

W 1988 roku z Instytutu wydzielone zostały dwie Katedry: Katedra Elektroenergetyki i Automatyki, Katedra Suszarnictwa i Eksploatacji Maszyn Przemysłu Spożywczego. Pozostała część Instytutu funkcjonowała nadal w jednolitej strukturze, aż do 31. grudnia 1997 roku. Od 1. stycznia 1998 roku w strukturze dwuzakładowej. Obok  Zakładu Eksploatacji Pojazdów i Maszyn powstał także  Zakład Maszyn Rolniczych,  którego merytorycznym spadkobiercą jest Obecna Katedra Maszyn Roboczych i Metodologii Badań.

Z dniem 1. stycznia 2000 roku Instytut Maszyn i Urządzeń Rolniczych zmienił nazwę na Instytut Inżynierii Mechanicznej, w którym oprócz Katedry Eksploatacji Pojazdów i Maszyn, powstała Katedra Procesów Separacji i Maszyn Rolniczych (kierownik Prof. dr hab. inż. Kazimierz Wierzbicki, prof. nadzw.) z dwoma zakładami: Zakładem Budowy Maszyn (kierownik dr hab. inż. Tadeusz Rawa, prof. UWM) i Zakładem Inżynierii Rolniczej (kierownik prof. dr hab. inż. Leszek Mieszalski, prof. nadzw.).

W 2001 roku Senat UWM podjął uchwałę, w której stwierdzono, że podstawową jednostką uniwersytetu powinna być katedra – jako samodzielna i jednolita pod względem organizacyjnym struktura. W związku z tym Instytut Inżynierii Mechanicznej, po dwóch latach funkcjonowania, rozpadł się na trzy samodzielne katedry z następującą obsadą kierowników:

• Katedra Eksploatacji Pojazdów i Maszyn – prof. dr hab. inż. Ryszard Michalski, prof. nadzw.,
• Katedra Maszyn Roboczych i Procesów Separacji – prof. dr hab. inż. Tadeusz Rawa, prof. nadzw,
• Katedra Inżynierii Rolniczej – prof. dr hab. inż. Leszek Mieszkalski, prof. nadzw.

Z dniem 1. października 2011 roku Katedra Inżynierii Rolniczej,  po przejściu do pracy w SGGW w Warszawie jej kierownika Prof. dr hab. inż. Leszka Mieszalskiego, została włączona do Katedry Maszyn Roboczych i Procesów Separacji, której nowym kierownikiem został dr hab. inż. Dariusz Choszcz, prof. UWM. Działania restrukturyzacyjne na Wydziale spowodowały, że Katedra  z dniem 1. kwietnia 2012 rozpoczęła działalność po nową nazwą -  Katedra Maszyn Roboczych i Metodologii Badań.

W ponad 60-letniej historii jednostki organizacyjnej związanej głównie z budową, konstruowaniem i użytkowaniem maszyn rolniczych przedstawione wyżej przeobrażenia organizacyjne wynikały z jednej strony z nowych zadań, jakie pracownicy musieli podjąć po powołaniu w Uczelni Wydziału Mechanicznego (1969 r.) i Wydziału Nauk Technicznych (1999 r.), a ze strony drugiej – potrzeby dostosowywania zadań dydaktycznych do nowych warunków wynikających z postępu techniczno-technologicznego.

Pracownicy jednostki pełniący funkcje w jednoosobowych organach Uczelni i Wydziału

1. Prof. dr.  inż. Zbisław Martini – Dziekan Wydziału Mechanicznego WSR w Olsztynie 1969-1972;
2. Prof. dr hab. inż. Kazimierz Wierzbicki – dziekan Wydziału Mechanicznego ART w Olsztynie, 1987-1990; 1990-1993; dziekan Wydziału Nauk Technicznych UWM w Olsztynie, 1999-2002; Prodziekan ds. Dydaktyki na Wydziale Mechanicznym, ART w Olsztynie, 1975-1978;
3. Prof. dr hab. inż. Tadeusz Rawa – prorektor ds. Kadr UWM w Olsztynie, 2008-2012; dziekan Wydziału Mechanicznego ART w Olsztynie, 1993-1996; 1996-1999; dziekan Wydziału Nauk Technicznych UWM w Olsztynie, 2005-2008;
4. Dr hab. inż. Adam J. Lipiński, prof. UWM – od 01.09.2012r. Dziekan Wydziału Nauk Technicznych UWM w Olsztynie, 2012 – nadal; prodziekan ds. Rozwoju Wydziału na Wydziale Nauk Technicznych UWM w Olsztynie, 2008-2012;
5. Dr hab. inż. Dariusz Choszcz, prof. UWM – od dnia 01.09.2012r. –nadal; Prodziekan ds. Rozwoju i Promocji na Wydziale Nauk Technicznych UWM w Olsztynie.

Opracował prof. dr hab. inż. Tadeusz Rawa