Autorka odpowiedzi: dr Maria Piechocka-Kłos

Pytanie:
Dlaczego wciąż palimy znicze?

Odpowiedź:
Od zarania dziejów ludzie okazują szacunek i cześć zmarłym przodkom, zachowując respekt wobec majestatu śmierci, jednocześnie podejmując starania, aby zachować ich w pamięci i w niczym nie naruszyć spokoju dusz osób umarłych. Rzymianie przywiązywali wielką wagę do formy oddawania ostatniej posługi zmarłym oraz czci kultu przodków, ponieważ wierzyli, że ich zmarli żyją nadal jako duchy dobre (manes) i złe (lemures). Zaniedbanie rytuałów mogło sprowadzić gniew duchów, a właściwe praktyki zapewniały pomyślność i spokój domostwu. Pamięć zmarłych czczono przede wszystkim podczas Parentaliów, które kończyły się Feraliami, a także podczas Lemuriów. Wówczas rodziny odwiedzały groby zmarłych, przynosiły kwiaty (zwłaszcza fiołki) i wieńce, składały ofiary z jedzenia i napojów oraz często zapalały lampki oliwne. Podczas Lemuriów sprawowano rytuały oczyszczające dom z niepokojących go duchów (lemures). Paląc kadzidło modlono się do ojcowskich Manów, rzucano ziarna bobu jako zapłatę za wykupienie z ich świata bliskich potencjalnie zagrożonych śmiercią w nadchodzącym roku, jednocześnie wzywając zaklęciami duchy do odejścia. W antyku palące się kadzidło i płomień ognia pełniły funkcję symboliczną i praktyczną. Dzięki nim okazywano szacunek przodkom, zapewniano pokojowe współistnienie z duchami, chroniono dom i rodzinę przed złymi mocami oraz utrzymywano kontakt z duchami opiekuńczymi. Rodzące się chrześcijaństwo ostatecznie schrystianizowało niektóre pogańskie praktyki i uroczystości poświęcone zmarłym, zachowując pamięć o nich, lecz nadając im nowy wymiar duchowy. Pogański timor wobec duchów ustąpił miejsca pietas i miseratio. W tradycji chrześcijańskiej światło na grobach symbolizuje nieśmiertelność duszy, światło życia wiecznego, modlitwę za zmarłych i nadzieję na zmartwychwstanie. To także wyraz potrzeby ludzkiej pamięci i szacunku do bliskich, którzy odeszli oraz duchowej łączności i więzi między pokoleniami.

Szerzej na ten temat: 
Roman Ceremonies Honouring Departed Ancestors Based on Selected Sources