prof.dr hab. Wojciech Budzyński

Jęczmień browarny słabo konkuruje z chwastami – ma krótką słomę, małą masę nadziemną, wąskie liście, krótki okres wegetacji, małe potrzeby wodne. Dlatego tylko w najlepszych stanowiskach, po okopowych może nie wymagać interwencji herbicydowej. W płodozmianach o dużym udziale zbóż presja chwastów jest tak duża, że obniżki plonu mogą dochodzić do 12 – 18%.

Chwasty, szczególnie te górnego piętra poprzez zacienianie, zmniejszają dorodność ziarna i pogarszają wyrównanie. Niekorzystny wpływ na jakość może mieć charakter pośredni – poprzez zwiększanie ewentualności wylegania.

W integrowanej produkcji roślinnej, w dobrych stanowiskach reguluje się zachwaszczenie kilkukrotnym bronowaniem – w stadium piórkowania, w stadium pełni krzewienia, w fazie początku strzelania w źdźbło. Bronowanie w innych terminach wpływa niekorzystnie na zwartość źdźbeł kłosonośnych. W przypadku integracji regulacji mechanicznej i chemicznej pierwszym zabiegiem jest bronowanie, po czym należy zastosować środki chemiczne dobrane do gatunków chwastów. Do wczesnego stosowania używać środków nieregulatorowych działających w niskich temperaturach. Do późnej aplikacji (w temperaturach wyższych od 10 - 12° C) - MCPA oraz 2,4 D, nie później jednak, jak w fazie 1 kolanka

(Dobór środków wg zaleceń IOR).

Wrażliwość jęczmienia browarnego na choroby grzybowe jest duża.

Najwyższe miejsce w kolumnie poniższej tabeli oznacza największą szkodliwość:

Choroby jęczmienia (T. Kurowski)

Podjęcie decyzji o terminie aplikacji środka powinno być poprzedzone analizą tzw. progów szkodliwości przedstawionych poniżej:

Progi szkodliwości chorób jęczmienia (Jańczak, Pokacka 1997)

Podstawową rolę plonochronną spełnia u jęczmienia zaprawianie ziarna, bowiem skutecznie chroni przed porażeniem pasiastością liści oraz głownią pylącą jęczmienia, przenoszonych z materiałem siewnym. Dobór zapraw powinien być taki, aby zwalczyć obie choroby. Występowanie ziarniaków porażonych tymi chorobami eliminuje przydatność partii ziarna do browaru.

Choroby podsuszkowe (zgorzele), a głównie zgorzel podstawy źdźbła, łamliwość źdźbła zbóż oraz plamistość oczkowa, występują jako choroby płodozmianowe. Ich typowym objawem jest pojawienie się przedwcześnie żółknących i bielejących kłosów o niepełnym wykształceniu ziarniaków. Zniszczona podstawa źdźbła i system korzeniowy ułatwiają wyleganie. Wszystkie patogeny powodujące choroby podsuszkowe zimują w postaci grzybni, sklerot i zarodników w resztkach pożniwnych. Stąd też nie można ich skutecznie ograniczyć bez eliminacji wadliwego zmianowania. Chemiczne zwalczanie może być skuteczne pod warunkiem wczesnego zastosowania środka.

Spośród chorób atakujących liście jęczmienia najgroźniejszą jest mączniak prawdziwy zbóż i traw. Duże szkody wyrządza w warunkach ciepłej i dość suchej pogody, w gęstych łanach nawożonych wysokimi dawkami N. Wczesne występowanie mączniaka może być ograniczone poprzez zaprawy o spowolnionym działaniu. Skuteczne są także fungicydy triazolowe i morfolinowe dobrane precyzyjnie do temperatury powietrza.

W lata wilgotne i chłodne coraz większego znaczenia u jęczmienia jarego nabiera rynchosporioza zbóż, a spośród trzech gatunków rdzy największe znaczenie ma rdza jęczmienia.

W ograniczaniu występowania chorób liści znaczenie ma integracja metod agrotechnicznych i chemicznych. Z agrotechnicznych decydujące znaczenie ma zespół upraw pożniwnych, gęstość siewu, poziom nawożenia azotowego, izolacja przestrzenna wobec formy ozimej. Po przekroczeniu progu szkodliwości należy zastosować chemiczne środki ochrony roślin. Podkreślamy, że plonochronne jest tylko wczesne zwalczanie chorób.

Jęczmienia browarnego lepiej nie traktować retardantami, bowiem w warunkach niezbyt intensywnego nawożenia mogą one powodować obniżenie masy 1000 ziarniaków i pogorszenie wyrównania. W niektórych przypadkach jednak – np. przy wystąpieniu chorób podstawy źdźbła – należy zastosować antywylegacze oparte na etefonie bądź mieszaninie etefonu z chlormekwatem (patrz zalecenia Instytutu Ochrony Roślin).

Strony WWW projektu Eurequa zostały przygotowane przez Annę Bieńkowską i Roberta d'Aystetten