Aleksandr Lusiy (Institut Kino i Televidenya, Moskwa) Kroniki miejskie w kontekście estetyki geopolitycznej: między „Kronika dni Erewania” Frunze Dovlatyana i „Kroniki miast drapieżników” Christiana Riversa

   Problematyka miejskiego tekstu filmowego rozważana jest w artykule z punktu widzenia tekstologicznej koncepcji kultury wypracowanej przez autora jako suma i system tekstów kultury, w szczególności tekstów lokalnych, a także autorskiej metafory poznawczej „maszyna marzeń”. Metafory te są badane w powiązaniu ze światopoglądem i zakresem obrazów wybitnych postaci literatury i sztuki równolegle z postmodernistyczną koncepcją „maszyn piszących”. Na tle dominującej mapy kinematografii urbanistycznej, oprócz określenia „dzieło precedensowe”, wprowadza się również pojęcie „filmu fabularnego”, które wyznacza swoistą „wizję” badawczą dla poszukiwań miejskiego supertekstu jako tekstu kultury. Film Frunze Dovlatiana „Kronika dni Erewania” stał się takim tekstem w praktyce badawczej autora. Pokazuje, jak organicznie fabuła wpisuje się w miejskie realia. Zwraca się przy tym uwagę zarówno na formy pamięci historycznej, jak i na profetyczną funkcję archiwum historycznego. Dialog twórczo-badawczy odbywa się w formie wzajemnego czytania autora miasta i miasta autora, które rozwija się w przestrzeni kina moskiewskiego. W ten sposób problem tekstu filmowego zostaje włączony do teorii narracji jako takiej. Gdyby klasyczna narratologia próbowała opisać jakiekolwiek narracje - fikcyjne i non-fiction, mowę i sztukę - w ramach ujednoliconej teorii, to nowa teoria narracji ma na celu opracowanie modeli uwzględniających te właściwości narracji, które opierają się opisowi opartemu na językowym rozumieniu tego, co naturalne, komunikacji werbalnej. Tekst filmowy jawi się jako interakcja i dokumentacja takich narratologii.