Cyrkulacja powierzchniowa.
Złożony system przebiegu prądów powierzchniowych przedstawia się w ujęciach kartograficznych najczęściej jako układ linii. Mają one charakter wektorów, gdzie kolor określa ciepłotę przemieszczanych wód.
Ruchy wód głębinowych oceanu atlantyckiego
Zdawać sobie należy sprawę z tego, że wszystkie mapy obrazujące przebiegi prądów są abstrakcyjne. Przedstawione układy cyrkulacji powierzchniowej nie odnoszą się do jakiejś konkretnej chwili. Są to odwzorowania kartograficzne powstałe z uśrednień, które stanowią często rezultat wieloletnich obserwacji. Prądy nie płyną stałym „korytem”, tak jak rzeki. Mają one charakter pulsacyjny. W zależności od natężenia i kierunków wiatrów oraz szeregu innych czynników ich aktywność w dużym zakresie maleje lub rośnie. W skrajnych wypadkach następuje zmiana kierunku na przeciwny. Prąd może płynąć jednym nurtem lub dzielić się na wiele równoległych ramion. Koryto czasem przenosi się kilkadziesiąt kilometrów w jedną lub w drugą stronę. Na pewnych odcinkach prądy meandrują i jeśli poszczególne zakola utracą łączność z głównym nurtem, zamykają się na kształt okręgu.
Pierwotny ruch postępowy przechodzi w obrotowy, a powstały w ten sposób wir przemieszcza się przez długi czas aż do wyczerpania swojej energii. Określenie prąd powierzchniowy jest bardzo płynne. Głębokość jego tarcia sięga 100 m i z reguły nie przekracza 200 m. Czasami jednak jego oddziaływanie zaznacza się na kilku kilometrach aż do dna, czego przykładem jest Prąd Zatokowy. Przebieg prądów powierzchniowych wiąże się z cyrkulacją atmosferyczną, z lokalizacją niżów i wyżów barycznych oraz z ogólnym rozkładem gęstości wód. Odstępstwa od ścisłych powiązań wynikają z wpływu lokalnych warunków fizycznogeograficznych (np. rozmieszczenia wysp i lądów) czy zróżnicowanej batymetrii.
Główny ich rdzeń powstaje przy współudziale pasatów, wiejących z północnego wschodu na półkuli północnej i południowego wschodu na półkuli południowej. Powodują one poruszanie wód w strefie międzyzwrotnikowej, generując przepływ w postaci prądów równikowych. Płyną ze wschodu na zachód i napotykają na swojej drodze przeszkodę w postaci wschodnich wybrzeży kontynentów. Dzięki sile Coriolisa prądy równikowe odchylają się zgodnie z ruchem wskazówek zegara na półkuli północnej i w przeciwnym na półkuli południowej. Gdy dotrą do brzegów kontynentów, następuje ich wyraźne rozwidlenie. Powstają wtedy silne nurty płynące ku wyższym szerokościom geograficznym. Z uwagi na to, że Ziemia obraca się z zachodu na wschód, prądy wzdłuż zachodnich obrzeży oceanów są silniejsze. Po wschodniej stronie wody strefy powierzchniowej odpychane są ku otwartemu oceanowi. Te ubytki uzupełniają prądy oddolne, czyli upwellingi. W strefie średnich szerokości geograficznych przedostają się przez oceany iv kierunku wschodnim, a gdy docierają do ich wschodnich skrajów, płyną w postaci prądów zimnych ku równikowi. W ten sposób następuje zamknięcie ogromnego ruchu cyrkulacyjnego. Jedyny nieprzerwany system prądowy okalający kulę ziemską tworzy wokółantarktyczny Dryf Wiatrów Zachodnich.Szczególnie ważne w przemieszczaniu wód oceanicznych są miejsca, gdzie zachodzi pogrążanie i wynurzanie mas wodnych, co wiąże się ściśle z procesami dynamicznymi i konwekcyjnymi. Gdy płynące naprzeciw siebie prądy spotykają się, wówczas ten. który ma cięższe wody, przestaje być prądem powierzchniowym i zapada się, płynąc dalej skomplikowanym układem „koryta" na większych głębokościach.Ogółem wydziela się kilkadziesiąt głównych prądów oceanicznych. Znanych jest jednak znacznie więcej cyrkulacji o charakterze lokalnym. Są to albo prądy niezależne, albo takie, które stanowią odgałęzienia prądów głównych.
Intensywność oddziaływania i zasięg poszczególnych prądów mają często wielkie znaczenie praktyczne. Dzięki nim przez cały rok są czynne porty Islandii, części wybrzeża zachodniej Grenlandii, Morza Norweskiego i Białego. Gdy nanoszą duże ilości lodów, powodują utrudnienie żeglugi, jak ma to miejsce w wypadku Prądu Labradorskiego. Inną przeszkodą jest występowanie mgieł na stykach prądów o odmiennej ciepłocie, czego przykładem może być strefa połączenia Prądu Labradorskiego z Północnoatlantyckim. Powodują one również zasypywanie wejść do portów. Dotyczy to niektórych prądów literalnych, które przemieszczają znaczne ilości rumowiska. Najpowszechniejszym oddziaływaniem prądów na jednostki pływające jest dryft prądowy, przyczyniający się do odchyleń od żądanego kursu. Ponadto płynięcie pod prąd wydłuża znacznie okres trwania rejsu. Turbinowiec „United Srates”, posiadacz Błękitnej Wstęgi Atlantyku, pokonał trasę z Ameryki do Europy ze średnią prędkością 35,6 węzła, w drodze powrotnej, gdy płynął pod prąd, osiągnął średnią prędkość 34,5 węzła.