Cyrkulacja pozioma i pionowa. |
||||||
Wymiana wód w cieśninach. Pomiar przepływu znacznie łatwiej wykonuje się w cieśninach niż w wodach otwartego oceanu. Z tego powodu wymiana wód między wieloma akwenami połączonymi cieśninami jest lepiej rozpoznana niż prądy otwartych wód o zmiennym strumieniu. W cieśninach, podobnie jak w dolinach, następuje przemieszczanie wody w korycie. W zależności od zagęszczenia punktów i pionów pomiarowych można bardzo dokładnie określić natężenie przepływu i zmiany w czasie. Wyodrębnia się dwa typy cyrkulacji: - estuariową – zachodzi w morzach strefy klimatu wilgotnego, gdzie opady i dopływy przeważają nad parowaniem. Typowym przykładem morza o cyrkulacji estuariowej jest Bałtyk z systemem Cieśnin Duńskich. - antyestuariowa – zachodzi w morzach leżących w strefie klimatu suchego gdzie relacja między opadami i parowaniem jest odwrotna. Do cyrkulacji antyestuariowej dochodzi w Morzu Czerwonym z cieśniną Bab-al-Mandab, a także w Morzu Śródziemnym z Cieśniną Gibraltarską. Wymiana wód w Bałtyku odbywa się poprzez wąskie cieśniny, na dnie których leżą płytkie i wydłużone progi. W okresach cisz atmosferycznych górą wypływa wyśledzona woda bałtycka, a dołem wpływa niewielka ilość słonej wody oceanicznej. Wypływ z morza zachodzi w wyniku nierównych poziomów, dolny dopływ z kolei to efekt różnic gęstości. W spokojnych warunkach wypływ jest kilkakrotnie większy niż dopływ dołem. Aby doszło do intensywnego wlewu wód oceanicznych, musi wystąpić długotrwała sztormowa pogoda z kierunku zachodniego. Cały profil cieśnin wypełnia się wtedy wodą oceaniczną, przemieszczającą się ku Bałtykowi z prędkością 3,3-5,5 Mm. Do nasilenia tego zjawiska mogą przyczynić się niski poziom wód w cieśninach oraz niewielkie ich zasolenie. W Morzu Śródziemnym w wyniku cyrkulacji antyestuariowej występują zupełnie inne warunki niż w Bałtyku. Wody przemieszczane górą nie natrafiają na żadne przeszkody, gdyż nawet kulminacja progu na grzbiecie podwodnym 60 km na zachód od Gibraltaru powoduje spłycenie rzędu 320-400 m. Schemat cyrkulacji w ciśnieniach między morzem, a oceanem w klimacie suchym i wilgotnym. |
||||||
|
||||||
STRONA GŁÓWNA | PRZYCZYNY CYRKULACJI | BADANIA CYRKULACJI | CYRKULACJA POZIOMA I PIONOWA | CYRKULACJA W OCEANACH | WSTECZ | TECHNOLOGIE |