PROGNOZOWANIE POGODY

 

Postęp techniczny zwiększa w sposób wymierny trafność prognoz pogody, jednakże złożoność zjawisk decydujących o rozkładzie parametrów atmosfery, wyklucza na razie możliwość stawiania prognoz w pełni sprawdzalnych. Procesy pogodotwórcze wykazują duży stopień skomplikowania, chociaż podstawy ich można sprowadzić do prostych zasad rządzących mechaniką płynów. Z tego wynikają tak pozornie paradoksalne zjawiska, jak na przykład to, iż przesunięcie niżu barycznego siłą spoza układu wymagałoby spożytkowania niewyobrażalnej dziś dla człowieka energii. Z drugiej zaś strony, czasem nawet bardzo małe zaburzenie ośrodka (np. ruch skrzydełek motyla), może spowodować ciąg (lawinę) zjawisk decydującą o poważnych zmianach pogodowych nawet w dużej odległości. Wszystko to sprawia, iż skuteczność przewidywań maleje wraz z długością czasu prognozy i nawet najdoskonalsze instrumentarium nie sprosta nigdy wymogom absolutnej sprawdzalności.

***

Stawianie prognozy to skomplikowana procedura, w której liczą się wyniki pomiarów, chociaż nie bez znaczenia jest tu doświadczenie zawodowe synoptyka. W sytuacjach szczególnych to ono właśnie rozsądza o jej trafności. Poniższa tabela wskazuje jak można przewidzieć zmiany pogody na podstawie typowych zależności związanych z przemieszczaniem się frontów atmosferycznych.

Zmiany elementów meteorologicznych podczas przemieszczania się frontów

Elementy meteorologiczne

Przed

frontem

Podczas przechodzenia frontu

Po przejściu frontu

ciepłym

chłodnym

ciepłego

chłodnego

ciepłego

chłodnego

Ciśnienie równomiernie spada spada spadek ustaje szybko wzrasta zmienia się nieznacznie wzrasta stopniowo
Wiatr wzmaga się i czasami skręca w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara wzmaga się i lekko skręca kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara skręca zgodnie z ruchem wskazówek zegara czasami, wzmaga się nagle skręca zgodnie z ruchem wskazówek zegara - występują często szkwały kierunek nie zmienia się po przejściu szkwału wiatr lekko skręca w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara
Temperatura spada w strefie występowania deszczu nie zmienia się lub nieco wzrasta wzrasta stopniowo gwałtownie spada wzrasta wyraŸnie stopniowo spada; bardzo zmienna w strefie deszczu
Zachmurzenie Pojawiają się stopniowo chmury: Ci,Cs,As,Ns,St, chmury Ac lub As oraz Cb występują Ns oraz St Cb z chmurami "złej pogody" nisko nad powierzchnią chmury St lub Sc chmury Ac, As lub Cu i Cb
Widzialność poza strefą deszczów - dobra zwykle zła słaba - często mgły umiarkowana, szybko poprawiająca się zazwyczaj zła, możliwe mgły bardzo dobra z wyjątkiem strefy opadów
Pogoda opad ciągły (deszcz, śnieg) czasami mogą występować deszcze lub burze opad ustaje często silny deszcz, opady gradu i burze silne zachmurzenie, występuje mżawka lub słaby deszcz silne przelotne opady - typ pogody zmiennej

***

Dane niezbędne do stawiania prognoz są danymi mierzalnymi. Oprócz nich praktyczne znaczenie mają tzw. prognostyki czyli dane niemierzalne - obserwacje wizualne zjawisk atmosferycznych, w tym optycznych, takich jak: barwa tarczy wschodzącego lub zachodzącego słońca, rozwój chmur, czy wreszcie symptomy występujące w świecie roślinnym i zwierzęcym.

Oznaki utrzymania się dobrej pogody:

  • Ciśnienie atmosferyczne stosunkowo wysokie, powoli, ale stale rośnie (brak symptomów wzrostu po ustaleniu się dobrej pogody, świadczy o krótkotrwałości takiego stanu).
  • Po bezchmurnej nocy, około południa pojawiają się chmury kłębiaste i rozwijają się, aż do popołudnia, by wieczorem zaniknąć lub przekształcić się w chmury kłębiasto - warstwowe.
  • Wiatr w nocy zanika, w dzień wzrasta
  • Wahania dobowe temperatury znaczne.

Oznaki utrzymania się złej pogody:

  • Ciśnienie atmosferyczne stosunkowo niskie, nie zmienia się lub powoli spada
  • Prędkość wiatru dość znaczna
  • Niebo pokrywają chmury warstwowe i warstwowo-deszczowe
  • Przy dłuższym utrzymywaniu się złej pogody, żadna z oznak miejscowych nie może trafnie wskazywać na jej poprawę.

 

Ponadto można zakładać że:

  • Systematyczny wzrost ciśnienia po pogodzie deszczowej z silnym wiatrem oznacza nadciąganie wyżu i poprawę pogody
  • Gdy podczas mgły ciśnienie wzrasta to oznacza niechybny jej zanik
  • Spadek ciśnienia o 2-4 hPa w ciągu 3 godzin oznacza pojawienie się przedniej części niżu
  • Wzrost ciśnienia o więcej niż 4 hPa w ciągu trzech godzin to przejście frontu chłodnego
  • Gdy podczas długotrwałego deszczu prędkość wiatru wyraźnie wzrasta to oznacza początek zaniku deszczu
  • Wiatr wieczorem się wzmaga - możliwość pogorszenia pogody
  • Wzrost temperatury powietrza zimą i nieznaczny spadek latem to oznaka zbliżania się frontu ciepłego
  • Szybki spadek temperatury podczas niepogody oznacza przejście frontu chłodnego
  • Nienormalny wzrost temperatury wieczorem lub nocą oznacza pogorszenie się pogody
  • Nadciąganie i stopniowe gęstnienie chmur pierzastych jest oznaką pogorszenia się pogody na skutek przechodzenia frontu ciepłego
  • Chmury średnie kłębiaste pojawiające się za kłębiastymi warstwowymi wskazują na zbliżanie się frontu chłodnego.
  • Biaława barwa nieba w ciągu dnia wróży nadejście opadów,
  • Czerwone niebo o wschodzie słońca wskazuje na nadejście opadów i silnego wiatru
  • Pomarańczowe niebo po zachodzie Słońca to prawdopodobne pogorszenie się pogody
  • Złotawa barwa nieba po zachodzie Słońca jest symptomem poprawy lub utrzymania się dobrej pogody
  • Gdy dym unosi się pionowo ku górze to oznacza, iż piękna pogoda wyżowa się utrzyma
  • Dym słabo wznoszący się ku górze może oznaczać wzrost wiatru i pogorszenie się pogody
  • Słaba słyszalność dŸwięku - poprawa pogody
  • Bardzo dobra słyszalność - pogorszenie się pogody, opady burzowe
  • Silne migotanie gwiazd, których światło jest czerwonawe lub niebieskawe, nadciąganie niżu
  • "Otoczka" wokół księżyca, utrzymanie się pogody wyżowej, co w lecie oznacza piękną pogodę, zaś zimą silne mrozy powodowane wypromieniowaniem ciepła z powierzchni.

 

 

 

 

Katedra Meteorologii i Klimatologii, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

pl. Łódzki 1, 10-957 Olsztyn-Kortowo. tel: 089 523 33 58, 089 523 48 87, e-mail: szwzbig@uwm.edu.pl


Kadra | Dydaktyka | Publikacje | Leksykon| Prognozowanie
Kalkulator meteo | Test z meteorologii | WHO | IMGW |

WEBMASTER: Z. SZWEJKOWSKI