Polska wobec sąsiadów. Współczesne stosunki polityczne

pod red. Wojciecha T. Modzelewskiego

INP UWM, Olsztyn 2009, ss. 204.

ISBN 978-83-89559-50-0

Funkcjonowanie państwa jako całkowicie niezależnego uczestnika stosunków międzynarodowych jest we współczesnym, współzależnym świecie praktycznie niemożliwe. Istniejąc w danym środowisku międzynarodowym, jest ono źródłem określonych zdarzeń, nieobojętnych zarówno dla niego samego, jak i otoczenia międzynarodowego. W tym znaczeniu, szczególnie istotne okazują się relacje z bezpośrednimi sąsiadami.

Od przełomu lat 80. i 90. XX wieku zmieniły się uwarunkowania wewnętrzne oraz geopolityczne położenie Polski. W miejsce trzech sąsiadów pojawiło się siedmiu, co stworzyło konieczność budowy odpowiedniej bazy traktatowej, w tym podpisania umów granicznych oraz tworzenia z nimi nowych relacji. Pojawił się też nowy wymiar międzynarodowej aktywności Polski, jakim jest współpraca transgraniczna i międzyregionalna.

Niniejsza książka stanowi zbiór artykułów poświęconych relacjom Polski z każdym z siedmiu sąsiadów, od początku lat 90. XX wieku do przełomu roku 2008 i 2009. Szczególny nacisk położono na analizę stosunków politycznych. Całość uzupełnia rozdział poświęcony współpracy w ramach istniejących na granicach Polski euroregionów.

Idea powstania książki wynika m.in. z faktu, iż opracowania traktujące o polskiej polityce zagranicznej dostępne na rynku księgarskim, ogniskują się głównie na kierunkach kluczowych dla polskiej dyplomacji, tj. niemieckim i rosyjskim. W części z nich poddano analizie relacje z sąsiadami przez pryzmat przynależności do struktur multilateralnych, głównie UE i NATO. Gro analityków wręcz pomija lub traktuje marginalnie niektóre kierunki, np. czeski czy słowacki, co wynika z różnicy w intensywność relacji z poszczególnymi sąsiadami. Mało jest opracowań, które dotyczyłyby relacji Polski ze wszystkimi państwami sąsiedzkimi w ich współczesnym, politycznym wymiarze.

Redaktor pragnie wyrazić nadzieję, iż niniejsza książka przyczyni się do wzbogacenia wiedzy o problemach polskiej polityki zagranicznej oraz stanie się inspiracją do rozmyślań nad miejscem Polski na współczesnej geopolitycznej mapie Europy. Ponadto, w zamierzeniu stanowić ma ona pomoc dydaktyczną, głównie dla studentów politologii, do realizowanego tam przedmiotu „Polityka zagraniczna RP”. Służy temu również dołączona do każdego rozdziału bibliografia, obejmująca wybrane pozycje książkowe oraz artykuły w języku polskim.

Ze Wstępu

Spis treści:

Wstęp

Stosunki polsko-rosyjskie (Olga Wasiuta)

Stosunki polsko-litrewskie (Wojciech T. Modzelewski)

Stosunki polsko-białoruskie (Ewa Czarkowska)

Stosunki polsko-ukraińskie (Sergiusz Wasiuta)

Stosunki polsko-słowackie (Waldemar Tomaszewski)

Stosunki polsko-czeskie (Marcin Chełminiak)

Stosunki polsko-niemieckie (Adam Hołub)

Współpraca w ramach euroregionów (Wojciech T. Modzelewski)

Nota o autorach