Ateistyczny charakter aksjologii Andrzeja Nowickiego
Atheistic Axiology of Andrzej Nowicki

DOI: https://doi.org/10.31648/hip.323

O autorze

Antoni Płoszczyniec
https://orcid.org/0000-0002-9111-9773
Uniwersytet Wrocławski

Słowa kluczowe

Nowicki, aksjologia, kultura, inkontrologia, ateizm, krytyka religii, wartość

Abstrakt

Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie ateistycznego charakteru aksjologii Andrzeja Nowickiego. Wpierw zrekonstruowano pojęcie ateizmu oraz omówiono najważniejsze wartości w jego filozofii, ze szczególnym uwzględnieniem ich ateistycznego kontekstu. Ateizm jest dla Nowickiego konsekwentnym racjonalizmem, w którym wszystko można zbadać i zakwestionować. Główną funkcją religii jest sakralizacja zjawisk i wyłączanie ich z pola dociekań. Najważniejszymi wartościami dla Nowickiego są: kultura, nieśmiertelność imienia, potomność, płodność dzieł, nowość. Wymienione wartości stanowią ateistyczne ekwiwalenty koncepcji religijnych oraz umożliwiają budowanie świeckiej kultury, która nadaje sens życiu oraz pozwala człowiekowi rozwijać się i być stwórcą samego siebie.

Pełny Tekst (PDF)

Literatura

• Agnosiewicz M., Nowicki A., Spotkanie z Profesorem Andrzejem Nowickim, [online] <www.racjonalista.pl/kk.php/s,3680> (dostęp: 24.05.2016).
• Bocheński J., Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów, Philed, Kraków 1992.
• Feuerbach L., Wykłady o istocie religii, przeł. E. Skowron i T. Witwicki, PWN, Warszawa 1981.
• Gilson É., Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, przeł. S. Zalewski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987.
• Kalita Z., Renesansowe źródła ergantropii, „Kultura i Wartości” 2013, nr 1 (5), s. 31–36.
• Krasicki J., Powrót do chrześcijaństwa jako lekarstwo dla współczesnej cywilizacji, (w:) J. Augustyn SJ (red.), Chrześcijańskie życie duchowe, WAM, Kraków 1997, s. 123–135.
• Łukaszyński J., HOMO IN REBUS. Wybrane problemy inkontrologii, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław 2014.
• Marks K., Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa (Fragmenty), (w:) K. Marks, F. Engels, W. Lenin, O religii. Wybór, Książka i Wiedza, Warszawa 1984.
• Nietzsche F., Jutrzenka. Myśli o przesądach moralnych, przeł. S. Wyrzykowski, Mortkowicz, Warszawa 1910.
• Nowicki A., „Ciała zmartwychwstanie” czy myśl rediviva?, „Euhemer – Przegląd Religioznawczy” 1968, nr 3–4 (69–70), s. 15–21.
• Nowicki A., Ateistyczna perspektywa nieśmiertelności, „Euhemer – Przegląd Religioznawczy” 1967, nr 1–2 (56–57), s. 45–51.
• Nowicki A., Ateizm, Iskry, Warszawa 1964.
• Nowicki A., Czas i człowiek, Nasza Księgarnia, Warszawa 1983.
• Nowicki A., Człowiek w świecie dzieł, PWN, Warszawa 1974.
• Nowicki A., Etyka Vaniniego, „Etyka” 1969, nr 4, s. 139–149.
• Nowicki A., Nauczyciele, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1981.
• Nowicki A., O formach obecności człowieka w kulturze, „Euhemer – Przegląd Religioznawczy” 1968, nr 1 (67), s. 5–10.
• Nowicki A., Portrety filozofów w poezji, malarstwie i muzyce, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1978.
• Nowicki A., Przestrzeń spotkań. Prolegomena do inkontrologicznej filozofii przestrzeni, (w:) A. Nowicki (red.), Filozofia przestrzeni, Wyd. UMCS, Lublin 1985, s. 7–27.
• Nowicki A., Spotkania w rzeczach, PWN, Warszawa 1991.
• Nowicki N., Metafora opium, „Euhemer – Przegląd Religioznawczy” 1963, nr 5 (36), s. 3–7.
• Platon, Obrona Sokratesa, (w:) Platon, Dialogi, t. I, przeł. W. Witwicki, Antyk, Kęty 2005, s. 539–583.
• Płoszczyniec A., Czy człowiek jest realnie obecny w rzeczach? Polemika z filozofią Andrzeja Nowickiego, „Tematy z Szewskiej” 2017, nr 1 (18), s. 24–41.
• Płoszczyniec A., Odpowiedzialność w filozofii Andrzeja Nowickiego, „Studia Philosophica Wratislaviensia” 2015, vol. X, fasc. 3, s. 81–93.
• Płoszczyniec A., Sens życia w filozofii Henryka Elzenberga i Andrzeja Nowickiego, (w:) S. Barć, A. Lorczyk, J. Zieliński (red.), Rzecz piękna, mądra, dobra…, t. II: Oikoumene Filozofów, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław 2015, s. 309–321.
• Płoszczyniec A., Warsztat pojęciowy Andrzeja Nowickiego w badaniach nad historią ateizmu i krytyki religii, „Ogrody Nauk i Sztuk” 2014, nr 4, s. 35–42.
• Starowolski Sz., Braterskie napomnienie ad dissidentes in religione, (w:) Z. Ogonowski (red.), Filozofia i myśl społeczna XVII w. Część pierwsza, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979, s. 516–526.
• Szocik K., Ateizm filozoficzny. Zarys historii i krytyka neotomistyczna, Nomos, Kraków 2014.
• Twardowski K., O czynnościach i wytworach, (w:) K. Twardowski, Wybrane pisma filozoficzne, PWN, Warszawa 1965.
• Wieczorek K., Dwie filozofie spotkania. Konfrontacja myśli Józefa Tischnera i Andrzeja Nowickiego, Uniwersytet Śląski, Katowice 1990.