Od marca 2013 roku Instytut Nauk Politycznych na Wydziale Nauk Społecznych UWM realizuje grant „Bliscy sąsiedzi w XXI wieku - nowa komunikacja i postrzeganie", który UWM otrzymał z Programu Współpracy Transgranicznej EISP Litwa-Polska-Rosja 2007-2013. Naszym partnerem jest Katedra Polityki, Technologii i Komunikacji Społecznej na Bałtyckim Federalnym Uniwersytecie im. Immanuela Kanta w Kaliningradzie. Ze strony naszej uczelni realizuje go zespół w składzie: prof. Arkadiusz Żukowski, koordynator projektu, prof. Olga Wasiuta, dr Marcin Chełminiak oraz dr Wojciech Kotowicz.

Jak podkreśla prof. Żukowski złożenie grantu wymagało ogromu pracy i wiedzy specjalistycznej, m.in. w ostatnim etapie pracy po kilkanaście godzin dziennie. Nie mniej czasochłonne i skomplikowane były procedury jego uruchomienia, jako że był to pierwszy tego rodzaju grant Unii Europejskiej.

- Jest to projekt naukowy z silnymi elementami edukacyjnymi. Ogólnym celem jest rozwój kontaktów społecznych oraz współpracy transgranicznej szczególnie w dziedzinie nauki i edukacji pomiędzy społecznością obszaru przygranicznego Warmii i Mazur i obwodu kaliningradzkiego, poprzez analizę trendów i wyzwań procesu intensyfikacji wzajemnej współpracy, pomiędzy instytucjami naukowymi regionów, a także promowanie wspólnych przedsięwzięć w dziedzinie naukowej i edukacyjnej. Zajmujemy się również problemami migracji, mniejszości narodowych i etnicznych oraz polityką rozwojową często w ramach tzw. case studies. Mnie osobiście interesuje obwód kaliningradzki jako enklawa. Dostrzegam w zachowaniu społeczności tego obszaru typowe przejawy zachowań mieszkańców enklaw i ciekawi mnie, do czego to doprowadzi - mówi dr W. Kotowicz, menedżer projektu.

Grant obejmuje nie tylko badania indywidualne, ale i seminaria naukowe. Powstanie również strona internetowa, na której będą publikowane raporty z badań i analizy. Odbędą się wymiany studentów z Instytutu Politologii UWM i uniwersytetu w Kaliningradzie. Zarówno w Kaliningradzie, jak i w Olsztynie pracownicy obu uczelni wygłoszą wykłady na temat problematyki transgranicznej, przełamywania barier, roli samorządu terytorialnego, znaczenia wymiany społecznej i kulturalnej dla rozwoju obu przygranicznych regionów.

Projekt obejmuje także 2-tygodniową szkołę letnią w Olsztynie dla studentów z Kaliningradu, podczas której goście oprócz wykładów i warsztatów związanych z problematyką badań społecznych poznają nasz region, jego historię oraz znaczenia wspólnego dziedzictwa w życiu współczesnych mieszkańców. Uczestnicy grantu wydadzą również pierwszy numer periodyku naukowego poświęconego problemom transgranicznym. Żywią nadzieję, że uda im się go kontynuować. Odbędzie się międzynarodowa konferencja naukowa, a naukowcy opublikują prace związane z tematem grantu.

Nasz Instytut już od wielu lat współpracuje z Bałtyckim Uniwersytetem Federalnym w Kaliningradzie. Prowadzimy badania naukowe na temat życia politycznego obwodu kaliningradzkiego, geopolitycznych uwarunkowań relacji polsko-rosyjskich czy Polonii w Kaliningradzie. Nasze stosunki układają się bardzo dobrze i nieustannie szukamy możliwości dalszych wspólnych działań - mówi dr Kotowicz. - Istotne dla nas jest także przełamywanie stereotypów i barier po obu stronach granicy szczególnie we wzajemnym postrzeganiu Polaków i Rosjan.

Projekt ma na celu z jednej strony analizę wzajemnej percepcji na naszym pograniczu, z drugiej zaś - wypracowanie mechanizmów, które pomagąją w walce z negatywnymi, niesprawiedliwymi stereotypami - dodaje dr Chełminiak.