Instytut Nauk Politycznych UWM w Olsztynie jako jeden z niewielu ośrodków naukowych w Polsce i Europie realizuje badania politologiczne dotyczące rzeczywistości społeczno-politycznej Obwodu Kaliningradzkiego FR oraz współpracy tego podmiotu Federacji Rosyjskiej z państwami i organizacjami europejskimi, także w wymiarze transgranicznym.

Obwód Kaliningradzki FR od zakończenia "zimnej wojny" odgrywa istotną rolę w zapewnieniu Rosji jej politycznej, ekonomicznej i wojskowej obecności w regionie Morza Batyckiego. Obwód jest najdalej na Zachód wysuniętą częścią Rosji; posiada status półenklawy graniczącej z państwami członkowskimi NATO i Unii Europejskiej (Polską i Litwą). Jest to jedyny podmiot FR, który graniczy z Polską, dlatego te tak istotna jest analiza zmian politycznych i społecznych zachodzących w Obwodzie, tym bardziej, że region warmińsko-mazurski od początku lat 90. XX wieku prowadzi współpracę transgraniczną z kaliningradzką półenklawą.

W latach 2009-2011 zespół pod kierunkiem prof. A. Żukowskiego prowadził badania w ramach grantu pt. "Stan demokracji lokalnej na pograniczu polsko-rosyjskim i jego implikacje dla współpracy transgranicznej". Raport końcowy i sprawozdanie merytoryczne można pobrać z niniejszej strony.

W latach 2012-2014 realizowany był projekt pn. “Close neighbours in the 21st century – new communication and perception” w ramach Lithuania-Poland-Russia Cross-Border Cooperation Programme 2007-2013. Efekt naukowy dostępny jest na stronie.

Poniżej przedstawiamy dorobek badawczy pracowników INP UWM w Olsztynie nt. Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej.

• Chełminiak M., (rec.), Four Tales on the King's Hill. The "Kaliningrad Puzzle" in the Lithuanian, Polish, Russian and Western Political Discourse, Ramunas Janušauskas Warsaw, Institute of Political Studies. Polish Academy of Sciences, 2001, w: "Przegląd Politologiczny" 2002, nr 4, s. 101-107.
• Chełminiak M., Internacjonalizacja kwestii Obwodu Kaliningradzkiego na forum Rady Państw Morza Bałtyckiego, "Tygiel" 2002, nr 2-3, s. 117-122.
• Chełminiak M., Obwód Kaliningradzki na mapie politycznej Europy na przełomie XX i XXI wieku, w: Unifikacja i różnicowanie się współczesnej Europy, Red. B. Fijałkowska, A. Żukowski, Warszawa 2002, s. 103-109.
• Chełminiak M., Współpraca Obwodu Kaliningradzkiego z zagranicą, W: Europa Środkowo-Wschodnia w procesie globalizacji i integracji, Red. T. Wallas, Słubice 2003, s. 111-123.
• Chełminiak M., Obwód Kaliningradzki wobec procesów globalizacji i integracji europejskiej, w: Samorząd - rozwój - integracja. Red. M. Baraski, Katowice 2003, s. 265-268.
• Chełminiak M., Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego FR na forum organizacji i instytucji międzynarodowych, w: Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, Red. A. Żukowski, Olsztyn 2004, s. 33-46.
• Chełminiak M., Zmiana geopolitycznej roli Obwodu Kaliningradzkiego FR na przełomie XX i XXI w. - implikacje dla polskiej polityki wschodniej, w: Czynniki rozwoju regionalnego Polski północno-wschodniej, T. 1., red. B. Plawgo, Białystok 2005, s. 223-239.
• Chełminiak M., Współpraca polsko-rosyjska w basenie Morza Bałtyckiego jako czynnik rozwoju regionalnego, w: Czynniki rozwoju regionalnego, red. B. Plawgo, Białystok 2006, s. 451-466.

• Kotowicz W., Grupy nacisku w Obwodzie Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, "Cywilizacja i Polityka" 2003, nr 1, s.157-167.
• Kotowicz W., Niektóre problemy ekonomiczne, społeczne i polityczne Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, "Sprawy Wschodnie" 2004, nr 1, s. 87-95.
• Kotowicz W., Obwód Kaliningradzki FR na tle bilateralnych stosunków polsko-rosyjskich, w: A. Żukowski (red.), Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego, Olsztyn 2004, s. 47-68.
• Kotowicz W., Znaczenie Obwodu Kaliningradzkiego dla interesów narodowych Rosji, w: P. Timofiejuk, A. Wierzbicki, E. Zieliski (red.), Narody i nacjonalizm w Federacji Rosyjskiej, Warszawa 2004, s. 205-213.
• Kotowicz W., Partie polityczne w Obwodzie Kaliningradzkim wobec rozszerzenia Unii Europejskiej na Wschód, w: M. Cichosz, J. Sroka, K. Zamorska (red.), Konsekwencje poszerzenia Unii Europejskiej dla Europy Środkowej i Wschodniej, Warszawa 2004, s.155-163.

• Modzelewski W. T., Idea współpracy transgranicznej Polski z Obwodem Kaliningradzkim, w: Unifikacja i różnicowanie się współczesnej Europy, red. B. Fijałkowska, A. Żukowski, Warszawa 2002.
• Modzelewski W. T., Współpraca transgraniczna pograniczna północno-wschodniego Polski z Obwodem Kaliningradzkim a polska polityka zagraniczna, w: Poziomy aktywności Polski w środowisku międzynarodowym. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej w Legnicy, maj 2002, red. T. Łoś-Nowak, A. Dudek, Legnica 2002.
• Modzelewski W. T., Rozwój instytucjonalnych form współpracy transgranicznej między województwem warmińsko-mazurskim a obwodem kaliningradzkim, w: Samorząd – Rozwój – Integracja, red. M. Barański, Katowice 2003.
• Modzelewski W. T., Geneza i tożsamość Obwodu Kaliningradzkiego FR, w: Narody i nacjonalizm w Federacji Rosyjskiej, red. P. Timofiejuk, A. Wierzbicki, E. Zieliński, Warszawa 2004.
• Modzelewski W. T., Współpraca euroregionalna, w: Polsko-rosyjska współpraca transgraniczna – Raport, red. E. Romanowska, B. Samojłowicz, Olsztyn 2004.
• Modzelewski W. T., Współpraca samorządów powiatowych, w: Polsko-rosyjska współpraca transgraniczna – Raport, red. E. Romanowska, B. Samojłowicz, Olsztyn 2004.
• Modzelewski W. T., Współpraca na pograniczu polsko-rosyjskim. Wymiar regionalny i lokalny, w: Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego FR, red. A. Żukowski, Olsztyn 2004.
• Modzelewski W. T., Euroregional Cooperation between the borderland regions of Poland and the Kaliningrad District of the Russian Federation, w: The Framework of Regional Development in Cross-border Areas of North-Eastern Poland and The Kaliningrad Oblast, Ed. T. Palmowski, Coastal Regions 8, Gdynia-Pelplin 2004.
• Modzelewski W. T., Współpraca na pograniczu polsko-rosyjskim – wybrane aspekty, w: Czynniki rozwoju regionalnego Polski Północno-Wschodniej, tom 1, red. B. Plawgo, Białystok 2005.
• Modzelewski W. T., Obwód Kaliningradzki FR na tle stosunków polsko-rosyjskich. Wybrane kwestie sporne, w: „Przegląd Politologiczny” 2005, nr 4.
• Modzelewski W. T., Polsko-rosyjska współpraca transgraniczna a możliwości rozwoju regionalnego, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Cła i Logistyki” nr 12/2006, Warszawa 2006. 16.
• Modzelewski W. T., Żegluga po Zalewie Wiślanym jako kwestia sporna w stosunkach polsko-rosyjskich, w: XXI wiek – era kryzysu czy odnowy kulturowej i politycznej świata?, red. A. Hołub, Olsztyn 2006.
• Modzelewski W. T., Polska – Obwód Kaliningradzki FR. Polityczne uwarunkowania współpracy transgranicznej, Wyd. INP UWM, Olsztyn 2006 (monografia).
• Modzelewski W. T., Aktywność zagraniczna województwa warmińsko-mazurskiego czynnikiem rozwoju regionalnego, w: Polska Wschodnia. Determinanty rozwoju, red. B. Plawgo, Białystok 2006.
• Modzelewski W. T., Współpraca na pograniczu polsko-rosyjskim [w:] Polska a Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej. Teraźniejszość i wyzwania przyszłości, red. A. Żukowski, Toruń 2008.
• Modzelewski W. T., Współpraca Warmii i Mazur z Obwodem Kaliningradzkim oraz Obwodem Rówieńskim [w:] Dwadzieścia lat transformacji systemowej na Warmii i Mazurach: doświadczenia – oceny – perspektywy, red. B. Gaziński, Olsztyn 2011.
• Modzelewski W. T., Współpraca transgraniczna Polski z Obwodem Kaliningradzkim FR, [w:] Oblicze Olsztyńskiej Politologii, tom IV: Studia i szkice politologiczne: w kręgu problemów polskiej polityki, red. J. Filipkowski, T. Gajowniczek, B. Kosiba, D. Radziszewska-Szczepaniak, Olsztyn 2011.

• Żukowski A., Pogranicze północno-wschodnie Polski a polska polityka zagraniczna. Refleksje nad perspektywą stosunków z obwodem kaliningradzkim, w: Polskie pogranicza a polityka zagraniczna u progu XXI wieku, red. R. Stemplowski, A. Żelazo, Polski Instytut Międzynarodowy, Warszawa 2002, s. 323-348.
• Żukowski A., New border of the European Union with the Kaliningrad District from the perspective of Polish foreign policy, w: Poland and Romania before Enlargement of European Union and NATO, eds. J. Wendt, F. Bente, V. Bodocan, Warsaw 2004, s. 143-156.
• Żukowski A., Granica Unii Europejskiej z Obwodem Kaliningradzkim – implikacje dla Polski, w: Dylematy integracji europejskiej. Europa Środkowo-Wschodnia u progu rozszerzenia Unii Europejskiej, red. R. Kmieciak, T. Wallas, INPiDZ UAM, Poznań 2004, s. 259-265.
• Żukowski A., Polska polityka zagraniczna wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej. Sugestie na przyszłość, w: Europejskie dylematy i wyzwania, red. S. Wojciechowski, Poznań 2004, s. 125-134.
• Żukowski A. (red.), Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, Olsztyn 2004, ss. 187.
• Żukowski A., Wstęp, w: Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, red. A. Żukowski, Olsztyn 2004, s. 7-8.
• Żukowski A., Stan badań nad Obwodem Kaliningradzkim FR. Wstępne ustalenia, w: Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, red. A. Żukowski, Olsztyn 2004, s. 9-32. 9. Żukowski A., Tendencje i perspektywy kontaktów Polski z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, w: Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, red. A. Żukowski, Olsztyn 2004, s. 87-106.
• Żukowski A., Obwód Kaliningradzki w nowym europejskim ładzie politycznym, w: Perspektywy integracji europejskiej: społeczeństwa – grupy interesów – elity polityczne – media, red. T. Wallas, Poznań, 2004, s. 229-237.
• Żukowski A., Rola Polski w polityce Unii Europejskiej wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej – zarys problematyki, „Studia Międzynarodowe” 2004, nr 1-2 (t. 1), s. 27-38.
• Żukowski A., Rola Polski w Północnym i Wschodnim wymiarze polityki Unii Europejskiej - relacje z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, w: O miejsce w Europie ojczyzn, red. A. Taborski, Olsztyn 2004, s. 57-65.
• Żukowski A., Model kontaktów Polski z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, w: XXI wiek – era kryzysu czy odnowy kulturowej i politycznej świata?, red. A. Hołub, Olsztyn 2006, s. 7-12.
• Żukowski A., Тождественность жителей северо-восточных приграничных территорий Польши и Калининградской области. Диагноз настоящего положения и размышления о будущем, w: Stosunki polsko-rosyjskie. Stereotypy, realia, nadzieje, red. J. Marszałek-Kawa, Z. Karpusa, Toruń 2008, s. 308-314.
• Żukowski A., Tożsamość mieszkańców pogranicza północno-wschodniego Polski i Obwodu Kaliningradzkiego. Diagnoza stanu obecnego i przemyślenia na przyszłość, w: Stawiać pytania, szukać odpowiedzi. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesor Urszuli Świętochowskiej, Sopot 2008, s. 647-653.
• Żukowski A. (red.), Polska a Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej. Teraźniejszość i wyzwania przyszłości, Toruń 2008, ss. 325.
• Żukowski A., Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej jako przedmiot zainteresowania polskich badaczy stosunków międzynarodowych, w: Wschód w globalnej i regionalnej polityce międzynarodowej, red. A. Bartnicki, E. Kużelewska, Toruń 2009, s. 247-260.
• Żukowski A., Obwód Kaliningradzki w nowym europejskim ładzie politycznym, w: Unia Europejska we współczesnym świecie - wybrane zagadnienia, red. J. Bryła, Wyd. Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2009, s. 65-74.
• Żukowski A., Debata politologiczna. Europa Środkowa i Wschodnia: stan badań i perspektywy badań politologicznych. Obrady metodologiczne Okrągłego Stołu 15 maja 2008, Łódź, w: Dwadzieścia lat transformacji w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, red. A. Stępień-Kuczyńska, M. Słowikowski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Łódź-Toruń 2010, s. 195-196.
• Żukowski A., 20-летие местного самоуправления в Польше, w: А. Я. Яфасов (red.) Модернизация: инновационные решения в экономике и управлении, Северо-Западная академия государственной службы, Санкт-Петербург 2010, s. 279-306.
• Żukowski A., Stosunek Stanów Zjednoczonych Ameryki do Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej – wybrane problemy, w: Amerykomania, T. 2. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Mani, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.

Publikacje wieloautorskie

• Chełminiak M., Modzelewski W.T., Obwód Kaliningradzki w polskich zasobach internetowych, "Komunikaty Mazursko-Warmińskie" 2003, nr 3, s. 363-369.
• Chełminiak M., Kotowicz W., Cooperation between the Pomorskie and Podlaskie Voivodships and the Kaliningrad District, w: Poland-Russian cross-border Cooperation, Red. E. Romanowska, B. Samojowicz, Olsztyn 2004, s. 63-67.
• Chełminiak M., Kotowicz W., Modzelewski W.T., The Polish-Russian Cross-Border Cooperation. Institutional Conditions and Perspectives of Regional Development, w: Problems of Regional Development in Border Regions of Ukraine and Poland, ed T. Palmowski, Y. Matviyishyn, Lviv 2006, s. 226-245.
• Chełminiak M., Kotowicz W., Cultural and Sceintific Cooperation between the Warmia and Mazury Voivodship and the Kaliningrad District. Academic Institutions, w: Poland-Russian cross-border Cooperation, Red. E. Romanowska, B. Samojowicz, Olsztyn 2004, s. 51-54.
• Chełminiak M., Kotowicz W., Modzelewski W.T., Żukowski A., Kalendarium kontaktów Polski z Obwodem Kaliningradzkim FR w latach 1991-2003, w: Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, Red. A. Żukowski, Olsztyn 2004, s. 107-138.
• Chełminiak M., Kotowicz W., Modzelewski W.T., Żukowski A., Kalendarium kontaktów Polski z Obwodem Kaliningradzkim FR w latach 1991-2003 - szczebel rządowy, "Sprawy Wschodnie" 2004, nr 5, s. 133-152.
• Chełminiak M., Kotowicz W., The geopolitical signifance of the Kaliningrad oblast from the perspective of Russian interests in the Russian Sea Region, w: The Framework of regional development in cross-border areas of North-Eastern Poland and the Kaliningrad Oblast, red. T. Palmowski, Gdynia-Pelplin 2004, s. 70-76.
• Chełminiak M., Kotowicz W., Współpraca szkół wyższych, w: Polsko-rosyjska współpraca transgraniczna - Raport, Red. E. Romanowska, B. Samojowicz, Olsztyn 2004, s. 53-56.
• Chełminiak M., Kotowicz W., Współpraca województwa pomorskiego oraz podlaskiego z obwodem kaliningradzkim, w: Polsko-rosyjska współpraca transgraniczna - Raport, Red. E. Romanowska, B. Samojowicz, Olsztyn 2004, s. 67-72.
• Chełminiak M., Kotowicz W., Modzelewski W.T., Żukowski A., Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej w warunkach przemian europejskiego ładu politycznego, w: Badania naukowe 2 - przegląd osiągnięć, red. E. Biesiadka, Olsztyn 2005, s. 101-103.
• Жуковский А., Котович В., Калининградская область в польских научных исследованиях, „Балтийский регион” 2011, nr 2, s. 127-138.

Opracowania niepublikowane

• Żukowski A., Тождественность жителей северо-восточных приграничных территорий Польши и Калининградской области. Диагноз настоящего положения и размышления о будущем, Mińsk 2003, ss. 6.
• Żukowski A., Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej a rozszerzenie Unii Europejskiej na wschód. Implikacje dla polskiej polityki zagranicznej, Parlament Europejski, Olsztyn 2004, ss. 23 (ekspertyza).
• Żukowski A., Polska a polityka Unii Europejskiej wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej – zarys problematyki, ss. 13.
• Żukowski A., Tożsamość mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego i Obwodu Kaliningradzkiego. Diagnoza stanu obecnego i przemyślenia na przyszłość, ss. 18.
• Żukowski A., Rola Polski w Północnym i Wschodnim Wymiarze polityki Unii Europejskiej – relacje z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, ss. 12.