Przed UWM

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie powstał 1 września 1999 roku z połączenia trzech istniejących w Olsztynie szkół wyższych: Akademii Rolniczo-Technicznej, Wyższej Szkoły Pedagogicznej oraz Warmińskiego Instytutu Teologicznego. UWM łączy więc pięćdziesięcioletnią tradycję ART, trzydziestoletnią WSP oraz dorobek ponad 450 lat kształcenia teologicznego na Warmii.

Najstarszą wyższą uczelnią w Olsztynie była Wyższa Szkoła Rolnicza. Powstała ona 31 maja 1950 roku, a pierwsza inauguracja roku akademickiego odbyła się 2 października w Teatrze im. Stefana Jaracza. Pierwsi absolwenci, rozpoczynający studia jeszcze w Cieszynie i w Łodzi, otrzymali dyplomy w 1952 r.

Początkowo w szkole funkcjonowały trzy Wydziały: Rolniczy, Zootechniczny i Mleczarski oraz Studium Wojskowe i Studium Wychowania Fizycznego. W 1951 r. utworzony został Wydział Rybacki, a Wydział Rolniczy przemianowano na Wydział Rolny.

W 1972 roku WSR stała się Akademią Rolniczo-Techniczną, która na przestrzeni kolejnych lat nie tylko umacniała swoją pozycję, ale dążyła także do stawania się coraz bardziej atrakcyjną dla młodych ludzi i odpowiadającą na wyzwania współczesności.

Tak jak kortowska uczelnia przyczyniała się do rozwoju rolnictwa i nauk technicznych, tak nauki humanistyczne i społeczne były domeną istniejącej od 1974 roku Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Jej korzenie sięgają do 19 czerwca 1969 roku, kiedy to w Olsztynie utworzono Wyższą Szkołę Nauczycielską.

W początkowym okresie WSP utworzone zostały trzy Wydziały: Humanistyczny, Pedagogiczny i Matematyczno-Przyrodniczy. W 1999 roku, kiedy Szkoła obchodziła trzydziestolecie, istniały już cztery – do trzech wcześniej wymienionych dołączył Wydział Wychowania Artystycznego.

Działalność WSP pozytywnie wpływała m.in. na rozkwit kultury studenckiej w Olsztynie. Szczególnie dało się to zauważyć w latach 70. XX wieku, kiedy to powstało wiele grup. Część z nich było dostrzeganych i nagradzanych podczas przeglądów w całej Polsce.

Najmłodszą z trzech jednostek, które utworzyły UWM, był Warmiński Instytut Teologiczny. WIT integrował trzy instytucje: Wyższe Seminarium Duchowne „Hosianum”, Studium Katechetyczne w Gietrzwałdzie i Instytut Katechetyczny w Olsztynie. Choć został powołany dopiero 23 kwietnia 1980 r., w swojej działalności odwoływał się do ponad czterech wieków kształcenia teologicznego w regionie.

Intensywne i zakończone sukcesem starania środowiska naukowego skupionego w Olsztyńskim Forum Naukowym o powołanie uniwersytetu w Olsztynie trwały całą dekadę lat 90. XX w. 1 czerwca 1999 r. rząd przyjął projekt ustawy w sprawie powołania do życia Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Na tę pamiątkę 1 czerwca obchodzimy corocznie Święto Uniwersytetu.

W momencie rozpoczęcia swojej działalności UWM miał 12 wydziałów i 32 kierunki kształcenia oraz 24,5 tysiąca studentów. Uczelnia posiadała prawo do habilitowania w 6 dyscyplinach naukowych oraz do nadawania doktoratów w 13 dyscyplinach. Pierwszym rektorem z mocy Ustawy o utworzeniu UWM w Olsztynie został prof. dr hab. Ryszard Górecki. Główną siedzibą uniwersytetu stało się Kortowo – miasteczko akademickie wcześniej należące do ART.

Powołanie Uniwersytetu pozwoliło nie tylko na integrację środowiska akademickiego Warmii i Mazur, wpływając pozytywnie na prowadzone badania naukowe, ale dało też impuls do rozwój miasta i regionu.