UWM świętuje. Za nami 26 lat powodów do dumy

Kolegium rektorskie UWM z prof. Zbigniewem Witkowskim i zaproszonymi rektorami innych uczelni

04 Czerwca 2025

Aktualności

Jak co roku społeczność akademicka świętowała rocznicę utworzenia Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Na pamiątkę dokumentu, który symbolicznie rozpoczął pierwszy rozdział historii nowej uczelni, 4 czerwca odbyło się uroczyste posiedzenie Senatu UWM połączone z nadaniem tytułu doktora honoris causa prof. dr. hab. Zbigniewowi Witkowskiemu.

Klamra odpowiedzialności

– Dziś kolejny raz obchodzimy święto Uniwersytetu. To dzień, który nie tylko przypomina o historii naszej uczelni, ale i skłania do refleksji nad tym, czym naprawdę jest Uniwersytet – mówił prof. Jerzy Przyborowski, rektor UWM. I podkreślał: – Uniwersytet to nie tylko przestrzeń, w której przekazujemy i zdobywamy wiedzę oraz umiejętności niezbędne do wykonywania jakiegoś konkretnego zawodu. To nie tylko przestrzeń, w której prowadzi się badania naukowe. Szeroko rozumiana Akademia to przestrzeń, w której wiedza spotyka się z etyką, a wolność myśli z odwagą cywilną, a to wszystko winno być spięte klamrą odpowiedzialności.

Rektor apelował o to, by poczucie odpowiedzialności za działania i decyzje kształtowane było także u tych, którzy w murach uczelni wyposażani są w wiedzę i umiejętności. Przypomniał, że misją Uniwersytetu jest kształcenie ludzi myślących, wrażliwych i gotowych, by zmieniać świat na lepsze.

Prof. Jerzy Przyborowski przypomniał, że tegoroczne świętowanie odbywa się w rocznicę pierwszych częściowo wolnych wyborów, które po latach można uznać za sukces na drodze do wolności i które dla Lecha Wałęsy były elementem „połamanej demokracji”, na którą trzeba było wówczas wyrazić zgodę. Rektor UWM przypomniał też słowa prof. Antoniego Dudka, który pisał, że 36 lat temu „miliony Polaków zadały przy pomocy kartki wyborczej śmiertelny cios komunistycznej dyktaturze”.

– Jako środowisko akademickie kształtujące kolejne pokolenia świadomych obywateli mamy obowiązek pielęgnować pamięć o tych wydarzeniach. Wartości, które przyświecały twórcom przemian, takie jak odpowiedzialność, uczciwość, otwartość na dialog, są także fundamentem naszej misji edukacyjnej, badawczej i społecznej – zaznaczył prof. Przyborowski.

Honorowy doktor UWM

Podczas uroczystości Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie wzbogacił się o kolejnego członka wspólnoty akademickiej. Do grona doktorów honoris causa UWM dołączył bowiem pochodzący z Mrągowa prof. dr hab. Zbigniew Witkowski.

– Profesor Zbigniew Witkowski to nie tylko wybitny uczony prawnik i konstytucjonalista, ale także przyjaciel naszego Uniwersytetu. Profesor Marek Chmaj, promotor we wniosku końcowym w tej sprawie, napisał: „W przypadku profesora Zbigniewa Witkowskiego mamy do czynienia z osobą, która swoją działalnością naukową, dydaktyczną oraz organizacyjną wniosła nieoceniony wkład w rozwój polskiego prawa konstytucyjnego, a także miała znaczący wpływ na międzynarodową współpracę w tej dziedzinie” – mówił prof. Przyborowski. I przypomniał, że profesor Witkowski nie tylko wspierał rozwój Wydziału Prawa i Administracji UWM, ale i nie zapominał o swoim rodzinnym mieście, w którym zorganizowany został np. zjazd polskich i włoskich konstytucjonalistów.

– Dzisiejsze wyróżnienie jest wyrazem naszej wdzięczności i uznania dla pana wkładu w rozwój Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, w rozwój Warmii i Mazur, polskiej nauki oraz prawa konstytucyjnego – zwrócił się do nowego doktora honoris causa rektor UWM.

A prof. Marek Chmaj, członek Rady Uczelni i promotor w przewodzie doktoratu honoris causa prof. Witkowskiego, podkreślił: – Mówimy dzisiaj o człowieku, którego droga życiowa była drogą człowieka prawego, który wierny był zasadom i wartościom, które z konstytucji wynikają. Profesor jest jednym z najwybitniejszych polskich konstytucjonalistów, nestorem tej gałęzi prawa, osobą, która wyznacza kierunki.

Prof. Chmaj zaznaczył też, że nowy doktor honoris causa UWM jest osobą, która zawsze wyciąga dłoń do innego człowieka.

– Ta dłoń oznacza nie tylko chęć pomocy, ale także zgodę i kompromis. Jest to także ręka wyciągnięta ponad pokoleniami – tłumaczył.

Gdzie władza, tam odpowiedzialność

Prof. Witkowski podkreślał, że tytuł przyznany przez uczelnię motywuje go do działania na rzecz dalszej współpracy z UWM.

– Towarzyszą mi dziś cztery uczucia: radość i wdzięczność oraz duma i pokora – mówił prof. dr hab. Zbigniew Witkowski. Podkreślił też swoje związki z Olsztynem, z którym była związana jego rodzina i gdzie przyszli na świat jego dwaj bracia: Lech i Wojciech, którzy także są naukowcami. On sam urodził się w Mrągowie. – Wracałem do Olsztyna często, a będąc już dziekanem Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu, czułem się zobowiązany do wspierania wysiłków olsztynian na rzecz powołania tutejszego wydziału oraz poszerzania współpracy naukowej i zapewnienia rozwoju tutejszej prawniczej wspólnoty akademickiej.

Wybitny specjalista w dziedzinie prawa konstytucyjnego wygłosił wykład „Ubi potestas, ibi responsabilitas – gdzie władza, tam odpowiedzialność, czyli rzecz o zaniedbanym standardzie sprawowania władzy publicznej”. Zwrócił uwagę na to, że standard sprawowania władzy publicznej jest zaniedbany od dawna i to nie tylko w Polsce.

Prof. Zbigniew Witkowski, doktor honoris causa UWM

– Odpowiedzialność funkcjonariuszy publicznych jest kwestią priorytetową z punktu widzenia efektywności systemu decyzyjnego. Cechą państwa demokratycznego powinno być kształtowanie odpowiedzialnej władzy – tłumaczył. I podkreślił: – Politycy nie mogą nie rozumieć, że niedopuszczalny jest rozwód władzy z odpowiedzialnością.

Profesor przypomniał także opinię Monteskiusza na temat tego, że człowiek, który posiada władzę, skłonny jest jej nadużyć. Zacytował też zdanie Johna Dalberga-Actona: „Każda władza deprawuje”.

– Ta fraza stała się klasycznym aforyzmem politycznym – komentował naukowiec. – Władza deprawuje, bo generuje zepsucie i jest siłą motywującą bardziej niż niejeden narkotyk. Daje poczucie mocy, splendor, daje pochlebstwa, dostęp do ułatwiających wszystko salonów władzy, a więc do kontaktów, a tym samym i do wielkich pieniędzy. Władza upaja – i to bez względu na czas jej trwania. Gdy trwa krótko, rodzi jeszcze większą pokusę, bo przysłowiowa okazja może się już nie powtórzyć. Władza tym bardziej deprawuje, gdy pewien układ polityczny utrwala swoje wpływy, bo generuje powoli, ale systematycznie, zjawisko zwane klientelizmem politycznym – konstatował naukowiec. – W orbicie wpływów polityków stale zajmują miejsca wysłannicy ludzi biznesu, różni lobbyści, przekraczające dopuszczalne prawem granice działania z naruszeniem interesu publicznego, potrzebujący dostępu do informacji, procedur decyzyjnych – także rządowych, także parlamentarnych – a w konsekwencji do uzyskiwania kontraktów zamówień, koncesji, dotacji i subwencji czy zezwoleń. W zamian ci klienci polityczni zawsze, ale zwłaszcza na czas wyborów, gotowi są wykładać politykom pieniądze, bywa, że bardzo duże.

Prof. Witkowski przypomniał o wartościach konstytucyjnych, czyli zasadach państwa prawa, suwerenności, podziału władzy, zasadach legalizmu, równości i bezpieczeństwa. Zwrócił także uwagę na konieczność istnienia odpowiedzialności konstytucyjnej, bo nie wszystkie działania niepożądane można sprowadzać do odpowiedzialności karnej.

– Ważne jest, by państwo demokratyczne wyznaczało granice dopuszczalnych działań organów władzy i by jednocześnie ustanawiało klarowny system mechanizmu egzekwowania na wypadek przekraczania takich granic. Jest wiele racji w stwierdzeniu, że istota odpowiedzialności władzy jest także komponentem współczesnego pojęcia demokracji oraz instrumentem kontroli władzy – zaznaczył.

Nowy doktor honoris causa UWM dał się poznać publiczności zgromadzonej w Centrum Konferencyjnym UWM nie tylko jako świetny mówca, ale i bardzo rodzinny człowiek. Otrzymane kwiaty przekazał żonie i córce, przypominając wszystkim popularne powiedzenie, że za każdym sukcesem mężczyzny stoi kobieta.

Jedna z najważniejszych kobiet w jego życiu zabrała zresztą głos podczas uroczystości.

– Padło tutaj wiele wspaniałych słów dotyczących dorobku naukowego mojego taty i akademickiego etosu jego życia. Ja chciałabym powiedzieć kilka słów o tym, jakim Zbigniew Witkowski jest tatą. A jest tatą niezwykłym – podobnie jak naukowcem, dydaktykiem i akademikiem – podkreślała prof. Katarzyna Witkowska-Chrzczonowicz, córka doktora honoris causa. – Nauczył mnie bardzo wielu zwykłych i niezwykłych rzeczy – dzięki niemu umiem pływać, jeździć na rowerze, skakać w dal, łowić ryby, przeskoczyć przez najwyższy płot bez zrobienia sobie krzywdy i zawiążę synowi krawat. Tata rozkochał mnie we Włoszech, gdzie po raz pierwszy zabrał mnie 30 lat temu i kazał bezwzględnie nauczyć się języka włoskiego, więc się nauczyłam. Państwo cytują jego wybitne dzieła naukowe, ja przytoczę kilka cytatów z przestrzeni 44 lat mojego życia. „Mięso zjedz, ziemniaki możesz zostawić”; „To kto ma iść na wywiadówkę - ja czy mama?”; „A co ty taka rozebrana na tę dyskotekę idziesz? Na pewno zmarzniesz!”; „Jedna jedynka z matematyki jeszcze nikomu nie zaszkodziła, ale angielskiego to ty się dziecko ucz!”. I taki właśnie jest mój tata – zawsze jest ojcem obecnym w moim życiu i zawsze rodzina jest dla niego najważniejsza. Wraz z moją mamą stworzyli ciepły, kochający dom i dali mi dwie najważniejsze rzeczy, jakie mogą dać rodzice swojemu dziecku, czyli miłość i wykształcenie. Dziękuję za uhonorowanie mojego taty i wspaniałą gościnę dla całej naszej rodziny i przyjaciół, z którymi dzisiaj przyjechaliśmy tutaj, aby wspierać mojego tatę i dzielić z nim tę radość. Całej społeczności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego z całego serca życzymy dalszych wspaniałych sukcesów i przyszłości naukowej. Tato, jestem z ciebie dumna – ten dzień zapamiętamy na zawsze!

Święto UWM: prof. Katarzyna Witkowska-Chrzczonowicz,

Nie dla marnego zysku, nie dla pustej chwalby

Podczas uroczystego posiedzenia Senatu UWM dyplomy odebrało 66 doktorów i 20 doktorów habilitowanych.

– Rozpoczyna się przed wami kolejny etap naukowej przygody. Etap, który – tego bardzo życzę – przyniesie też państwu wiele satysfakcji i radości – zwrócił się do naukowców rektor. I podkreślił: – Praca naukowa służy najwyższym celom i wartościom, daje szansę przesuwać granicę tego, co wydaje się niedostępne naszemu poznaniu. Zmienia na lepsze nie tylko nas samych, ale – co ważniejsze – wpływa na życie innych.

W imieniu wypromowanych doktorów i doktorów habilitowanych głos zabrała dr hab. Monika Czerepowicka z Wydziału Humanistycznego.

– Dzisiejsza uroczystość jest dla nas źródłem radości i satysfakcji. Stanowi podsumowanie ważnego etapu drogi zawodowej, którego istotą jest poszukiwanie prawdy. Pracy naukowca towarzyszy poczucie odpowiedzialności i samotności – nawet jeśli pracujemy w zespołach badawczych. Satysfakcja przychodzi niespiesznie i zwykle obwarowana jest poczuciem niedosytu, jednak to wyjątkowy przywilej móc odkrywać prawidłowości rządzące otaczającym nas światem – mówiła dr hab. Czerepowicka, językoznawczyni z Katedry Logopedii. – W tym procesie towarzyszą nam nasi mistrzowie, współpracownicy, mentorzy, recenzenci – to ich wskazówki i uwagi bywają inspiracją do formułowania nowych pytań i poszukiwania kolejnych odpowiedzi. A wszystko po to, by – zgodnie z tekstem przysięgi – rozwijać badania naukowe nie z żądzy zysku i dla próżnej chwały, ale po to, by odkrywać i upowszechniać prawdę – największy skarb ludzkości.

Święto UWM 2025: dr hab. Monika Czerepowicka

UWM umacnia swoją pozycję i szuka nowych dróg rozwoju

– Mijający rok akademicki był czasem intensywnej pracy, ale i jej pozytywnych efektów – zaznaczył prof. Jerzy Przyborowski, przypominając m.in. o międzynarodowych rankingach, w których sklasyfikowany został Uniwersytet oraz nagrodach przyznanych inicjatywom studenckim. Rektor skorzystał z okazji, by podziękować społeczności akademickiej za wysiłek oraz zaangażowanie.

W swoim przemówieniu prof. Przyborowski mówił także o planowanych inwestycjach, zrealizowanych projektach, które mają przyczyniać się do poprawy warunków studiowania i pracy, a także o działaniach, które uczelnia podejmuje na rzecz dalszego rozwoju.

– W marcu oficjalnie zainaugurowaliśmy projekt Uniwersytety Europejskie. To elitarne grono uczelni ze Starego Kontynentu, do którego w ubiegłym roku zaprosiła nas Komisja Europejska. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie tworzy sojusz ChallengeEU wspólnie z 8 innymi uczelniami z takich krajów jak Francja, Portugalia, Hiszpania, Szwecja, Łotwa, Macedonia Północna i Szwajcaria, a liderem sojuszu jest nasz wieloletni partner z Niemiec czyli Hochschule Offenburg – zaznaczył rektor. – Zaangażowane w sojusz uczelnie łączy wspólna misja polegająca na kształtowaniu otwartego, różnorodnego i inkluzywnego europejskiego kampusu, który ma być przestrzenią edukacyjną i naukową odpowiadającą na wyzwania i potrzeby współczesności. To szansa, by wzmacniać współpracę międzynarodową, promować mobilność oraz rozwijać kompetencje międzykulturowe i językowe studentów, naukowców oraz pracowników administracyjnych. To także zobowiązanie, by nieustannie podnosić jakość kształcenia i badań oraz aktywnie uczestniczyć w europejskiej debacie akademickiej.

UWM – siła napędowa regionu

Zaproszenie do wspólnego świętowania przyjęło liczne grono znamienitych gości. W uroczystości wzięli udział m.in. Marcin Kulasek, minister nauki i szkolnictwa wyższego, Marcin Iskra, dyrektor generalny w MNiSW, Hanna Suchocka, była premier Polski i ambasadorka RP w Watykanie, Jakub Urbański reprezentujący ministra sprawiedliwości, senator Ewa Kaliszuk, która tym razem występowała także w imieniu marszałek Senatu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej. Nie zabrakło parlamentarzystów, wojewody warmińsko-mazurskiego i prezydenta Olsztyna. Do Kortowa przyjechało także wielu przedstawicieli instytucji z całego regionu, a także rektorzy innych uczelni z różnych części Polski.

– Z wielką radością i wzruszeniem przyjąłem zaproszenie na uroczystość Święta Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego – mojej Alma Mater – podkreślił Marcin Kulasek, minister nauki i szkolnictwa wyższego. – Dwadzieścia sześć lat to dla całej społeczności akademickiej UWM czas nieustannego rozwoju, wzmacniania pasji badawczych, intensywnej pracy dydaktycznej i zaangażowania w życie społeczne. Bardzo się cieszę, że UWM pozostaje miejscem dialogu, niezależnej myśli i odpowiedzialności, przestrzenią naukowej debaty i zaawansowanych badań, a także miejscem, w którym kształci się wysoko wykwalifikowane kadry oraz otwartych i świadomych obywateli. Jestem przekonany, że władze UWM mogą patrzeć w przyszłość z optymizmem, ale także z gotowością do mierzenia się z wyzwaniami współczesności. UWM ma przed sobą wiele ambitnych projektów naukowych, ważnych odkryć i realny wpływ na rozwój regionu Polski i świata – i tego z całego serca życzę całej wspólnocie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

– Nasz Uniwersytet jest obecnie jedną z najważniejszych uczelni w Polsce. Łącząc tradycję z nowoczesnością, kształci tysiące studentów, zatrudnia wybitną kadrę naukową oraz dydaktyczną i rozwija się dynamicznie. Jestem niesamowicie dumna z naszej uczelni – zaznaczyła senator Ewa Kaliszuk. I dodała: – Zawsze z wielką uwagą przysłuchuję się wystąpieniom pana rektora, prof. Jerzego Przyborowskiego. Po wysłuchaniu dzisiejszego, odnoszę wrażenie, że szczególną uwagę pan rektor poświęcił kwestiom relacji, wspólnoty – temu, aby państwo czuli się zaopiekowani i bezpieczni. I ja za tę wrażliwość i troskę o dobrostan serdecznie dziękuję.

Ewa Kaliszuk odczytała też list od marszałkini senatu. Małgorzata Kidawa-Błońska napisała w nim: „Jestem pełna uznania dla drogi, którą Uniwersytet przeszedł od czasu powołania. Dziś są państwo gwarantem rozwoju regionu, stanowią jego zaplecze intelektualne i ważne ogniwo łączące naukę z przemysłem. Studenci opuszczający mury UWM są gotowi budować i zmieniać rzeczywistość społeczno-gospodarczą (…). Obecnie UWM należy do liczących się szkół wyższych w Polsce i ma szansę nie tylko współpracować, ale także konkurować z europejskimi i światowymi ośrodkami akademickimi. Całej wspólnocie akademickiej życzę nieustającej ciekawości świata, pasji w poszukiwaniu prawdy i odwagi w stawianiu sobie śmiałych celów. Niech kolejne lata przyniosą pomyślność i umacniają pozycję uczelni jako nowoczesnego, otwartego i ambitnego ośrodka akademickiego”.

Z bardzo oryginalnym prezentem przyszedł na Święto Uniwersytetu Radosław Król, wojewoda warmińsko-mazurski. Wręczając rektorowi stetoskop, odczytał towarzyszące mu życzenia: – Puls Warmii i Mazur przyspiesza na myśl o nowym szpitalu klinicznym, osłuchano staranie, stwierdzono jednogłośnie, z pełnym przekonaniem, że naukowe serce regionu bije w Kortowie.

Wojewoda odniósł się tym samym do wielkiego marzenia, o którym władze UWM mówią od dłuższego czasu i zadeklarował wsparcie.

– Przed nami wiele wyzwań, wspólne inicjatywy inwestycyjne, korzystając z okazji zgłaszam się do tej współpracy. Zróbmy wspólnie wspaniałe dzieła – tak, abyśmy przez wiele lat mogli szczycić się uczelnią, która będzie przodowała w rankingach. Życzę tego nie tylko Uniwersytetowi Warmińsko-Mazurskiemu, ale całej polskiej nauce – mówił Radosław Król.

Święto UWM 2025: Radosław Król i Zbigniew Witkowski

Z dobrymi życzeniami przybyła do Kortowa także Katarzyna Sobiech, wicemarszałkini województwa warmińsko-mazurskiego.

– Dzisiejsze promocje doktorów i doktorów habilitowanych są dla państwa zwieńczeniem ogromnej, konsekwentnej i wieloletniej pracy, z której dzisiaj możecie być dumni. Jestem przekonana, że wiedza, którą poszerzacie i którą przekazujecie, stanowi fundament rozwoju środowiska akademickiego oraz całego naszego regionu. Wielkie słowa uznania pragnę skierować również do prof. Zbigniewa Witkowskiego, który otrzymał dzisiaj tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. To dowód szacunku za postawę, która kształtuje kulturę akademicką na najwyższym poziomie moralnym. UWM stanowi fundament rozwoju intelektualnego Warmii i Mazur. Zarówno w imieniu marszałka, Marcina Kuchcińskiego, jak i swoim życzę uczelni kolejnych wspaniałych lat rozwoju, sukcesów oraz pomyślności – zaznaczyła Katarzyna Sobiech.

– Celebrujemy nie tylko historię i dorobek tej uczelni, ale także jej nieprzemijającą misję polegającą na kształceniu, badaniach i służbie społeczeństwu. Dziś jednak nie można przemilczeć tematu, który dotyczy nas wszystkich, a mianowicie kryzysu wartości, jaki obserwujemy w wielu wymiarach współczesnego świata – mówił z kolei Robert Szewczyk, prezydent Olsztyna. – Żyjemy w czasach ogromnych przemian – technologia rozwija się szybciej niż nasza zdolność do jej rozumienia. Informacja, choć powszechnie dostępna, często przybiera postać szumu, fałszu, manipulacji. Coraz częściej to, co natychmiastowe i skuteczne, wypiera to, co prawdziwe i sprawiedliwe. W takim świecie uniwersytet staje się nie tylko miejscem nauki, ale także ostoją prawdy, rzetelności, odpowiedzialności i wolności myśli. Jako prezydent Olsztyna, które ma osobiste związki z Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim, zapewniam państwa, że Olsztyn będzie wspierał i chronił tę misję, bo tylko społeczeństwo oparte na wartościach, może być naprawdę silne duchowo i moralnie. Niech to dzisiejsze święto będzie okazją do dumy z dorobku uczelni, ale także refleksji nad tym, co naprawdę cenimy, w co wierzymy i co jesteśmy w stanie dla tego poświęcić.

Uniwersytet – powód do dumy i zobowiązanie

– Stojąc tu dzisiaj przed wami czuję dumę i odpowiedzialność. Dumę z dotychczasowych osiągnięć naszego Uniwersytetu, efektu pracy wielu osób. Ale i odpowiedzialność – by kontynuować tę drogę z odwagą, mądrością i pokorą wobec wyzwań przyszłości – zaznaczył w swoim wystąpieniu prof. Jerzy Przyborowski. – Uczelnia to nie tylko budynki, infrastruktura badawcza, programy studiów czy laboratoria. Uniwersytet żyje dzięki ludziom tworzącym wspólnotę – profesorom i innym nauczycielom akademickim, którzy dzielą się wiedzą i pasją, doktorantom i studentom, którzy zadają trudne pytania oraz wszystkim tym, którzy codziennie budują tę instytucję z oddaniem i troską we wszystkich obszarach jej działalności. Bo jak powiedział Tadeusz Kotarbiński, wartość człowieka mierzy się tym, co daje z siebie innym. Dziękujemy tym, którzy swoją pracą, myślą i sercem budują wartość tego miejsca. Dziękuję naszym partnerom, samorządowcom, przedsiębiorcom i absolwentom za wsparcie i wspólną wspólną wizję rozwoju. Niech dzisiejsze święto będzie czasem refleksji, ale i nadziei. Niech inspiruje do dalszego rozwoju oraz umacnia nasze wartości: otwartość, odpowiedzialność, prawdę i wolność.

Daria Bruszewska-Przytuła, red.

>>> Więcej zdjęć z wydarzenia

Przed uroczystością, zgodnie z uczelnianym zwyczajem, władze Uniwersytetu złożyły kwiaty pod tablicą upamiętniającą tragiczne wydarzenia z II wojny światowej, które rozegrały się na terenie Kortowa, gdzie znajdował się wówczas szpital psychiatryczny.