Archiwum

Uniwersytet Warmińsko - Mazurski w Olsztynie (od 1999)

Serie akt:
Wydział Bioinżynierii Zwierząt, Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej, Wydział Biologii,  Wydział Humanistyczny, Wydział Nauki o Żywności, Wydział Ochrony Środowiska i Rybactwa, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa,  Wydział Nauk Społecznych i Sztuki, Wydział Nauk Ekonomicznych,  Wydział Prawa i Administracji, Wydział Teologii, Wydział Nauk Technicznych, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, Wydział Matematyki i Informatyki,  Kwestura, Wydawnictwo Uniwersytetu, Sekcja Zaopatrzenia i Transportu, Biuro Rektora, Biuro Kadr i Spraw Socjalnych, Biuro ds. Kształcenia i Spraw Studenckich, Biuro Współpracy z Zagranicą, Dział BHP, Międzynarodowe Centrum  Kształcenia Ustawicznego w Ostródzie, zbiór fotografii.

Zespół otwarty. Pomoce archiwalne: baza danych AZAK6.5, spisy zdawczo-odbiorcze, katalogi prac dyplomowych.

Wyższa Szkoła Nauczycielska w Olsztynie /Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Olsztynie (1969-1999)

Serie akt:
Wydział Humanistyczny, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Wydział Pedagogiczny, Wydział Wychowania Artystycznego, Dział Kształcenia i Spraw Studenckich, Dział Nauki i Współpracy z Zagranicą, Rektorat, Radca Prawny, Rzecznik Prasowy, Wydawnictwo, Studium Wojskowe, BHP, Dział Inwestycji, Dział Techniczny, Kwestura, Studium Wychowania Fizycznego, Biblioteka, Dział Kadr i Spraw Socjalnych, Studium Wojskowe, zbiór fotografii.

Podzespoły

• Oddział Zamiejscowy WSP w Łomży (1988-1994)
• Nauczycielskie Kolegium Języka Angielskiego (1990-1997)

Zespół złożony, zawierający akta WSN i WSP. Wydzielone serie akt tego zespołu odpowiadają  jednostkom organizacyjnym uczelni. Jako niższy poziom w hierarchii - poziom podserii (klas), można wydzielić w ramach akt wydziałowych, akta studentów absolwentów oraz akta studentów, którzy nie ukończyli studiów. Klasy te są dodatkowo zróżnicowane rodzajem kierunków studiów. W części serii akt studenckich znajdują się prace dyplomowe.
W zespole jakościowo dominują akta osobowe studentów i byłych pracowników. Wynika to ze specyfiki działalności uczelni.

Pomoce archiwalne: baza danych AZAK6.5,  spisy zdawczo-odbiorcze, alfabetyczny spis pracowników WSN/WSP (1969-1999), alfabetyczny wykaz studentów Wydziału Wychowania Artystycznego (1996-1999), katalogi tematyczne prac dyplomowych absolwentów.

Wyższa Szkoła Rolnicza w Olsztynie / Akademia Rolniczo-Techniczna im. Michała Oczapowskiego w Olsztynie (1950-1999)

Serie akt:
Wydział Rolnictwa i Kształtowania Środowiska (wcześniej Wydział Rolniczy), Wydział Bioinżynierii Zwierząt (wcześniej Wydział Zootechniczny), Wydział Nauki o Żywności (wcześniej kolejno: Wydział Mleczarski, Wydział Technologii Mleczarskiej i Żywności, Wydział Technologii Żywności), Wydział Medycyny Weterynaryjnej (wcześniej Wydział Weterynaryjny), Wydział Ochrony Środowiska i Rybactwa (wcześniej kolejno: Wydział Rybactwa, Wydział Ochrony Wód i Rybactwa Śródlądowego), Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej (wcześniej kolejno: Wydział Geodezji Urządzeń Rolnych, Wydział Geodezji i Urządzeń Rolniczych), Wydział Mechaniczny, Wydział Budownictwa Lądowego, Wydział Zarządzania, Instytut Biologii Stosowanej, Instytut Nauk o Wychowaniu (wcześniej kolejno: Instytut Oświaty Rolniczej, Instytut Pedagogiki), Studium Języków Obcych, Biuro Rektora (Rektorat), Sekretariat Dyrektora Administracyjnego, Biuro ds. Kształcenia i Spraw Studenckich, Biuro Współpracy z Zagranicą, Sekcja Organizacji Badań Krajowych, Dział Spraw Osobowych i Socjalnych, Dział Wydawnictw, Kwestura, Sekcja Ekonomiczna, Dział Transportu i Zaopatrzenia, BHP, Biblioteka Główna, zbiór fotografii.

Zespół złożony, zawierający akta WSR i ART. Na tych samych zasadach jak w przypadku zespołu WSN/WSP wydzielono serie i podserie akt. Podobnie wygląda jakościowy charakter zespołu, zdominowany aktami personalnymi. Na uwagę zasługuje,  zbiór fotografii (albumy i zdjęcia luzem), częściowo opisanych.

Pomoce archiwalne: baza danych AZAK6.5, spisy zdawczo-odbiorcze, kartoteki studentów i pracowników WSR/ART (1950-1996).

Podzespół

Rolniczy Zakład Doświadczalny Łężany ART w Olsztynie (1954-1999)

Gospodarstwo rolne, które stało się bazą dla RZD Łężany zostało przejęte od PGR w 1954 r. W uczelni funkcjonowały także inne zakłady doświadczalne: Pozorty, Bałcyny, Zajączki, jako bazy do prowadzenia prac naukowo-badawczych. Akta pozostały RZD nie zostały przekazane do archiwów.

Serie akt:

• Państwowe Gospodarstwo Rolne Łężany (1945-1954). Opisy inwentaryzacyjne, majątków, protokoły ustalania granic, rejestr pomiarowy;
• Państwowe Gospodarstwo Rolne Kocibórz (1957-1971).
  Dokumenty dotyczące organizacji, sprawozdania finansowe oraz materiały inwentaryzacji powszechnej.
• RZD Łężany (1954-1992).
  Akta osobowe pracowników, dokumentacja płac, dokumenty księgowe, bilanse, plany finansowo-gospodarcze;
• Przedsiębiorstwo Rolnicze Tadeusz Matyjek (1992-1999)
  Akta osobowe pracowników.

Pomoce archiwalne: spisy zdawczo-odbiorcze.

Wyższa Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie (1919-1950)

Serie akt:

• Akademia Rolnicza w Bydgoszczy (1919-1922)
• Państwowa Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie (1922-1939)
• Akta WSGW w Cieszynie (1945-1950)

Podserie:
Rektorat, Komisja Weryfikacyjna, Studium Wstępne, Wydział Rolny, Wydział Mleczarski, Studium Nauczycielsko - Instruktorskie, Dział Kadr, Majątki Doświadczalne.

W ramach podserii akt WSGW przeważają teczki osobowe studentów.
Seria akt PSGW Cieszyn obejmuje Katalogi słuchaczy z lat 1925-1935 oraz pojedyncze dokumenty z lat 1927-37, m.in. statut, program nauczania, zarządzenia Ministerstwa Wyznań i Oświecenia Publicznego, nieliczne fotografie.
Seria akt Akademii Rolniczej w Bydgoszczy zachowana jest w szczątkowej formie. Zawiera jedynie: uwierzytelniony odpis mianowania Andrzeja Piekarskiego profesorem AR w Bydgoszczy (16.11.1919), uwierzytelniony odpis książeczki legitymacyjnej (indeksu) słuchacza AR (05.12.1949) oraz fotokopię statutu, książeczki legitymacyjnej oraz innych dokumentów osobistych słuchaczy.

Pomoce archiwalne: spisy zdawczo-odbiorcze z 1956 r. i 1970 r. oraz spis sporządzony po uporządkowaniu w 1974 r. wraz z kartotekami zawartości tomów, na które rozdzielono poszczególne jednostki.

Wyższa Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego w Łodzi (1945-1950)

Serie akt:
Rektorat, Kursy, Wydział Rolniczy, Wydział Spółdzielczy, Wydział Przetwórstwa Rolnego, Wydział Agronomii Społecznej, Wydział Ogrodniczy.

Zespół zawiera serie akt wszystkich funkcjonujących pięciu wydziałów (są to przede wszystkim akta studenckie) oraz serię akt Rektoratu. Zespół został uporządkowany w tym samym czasie co WSGW w Cieszynie i posiada spis zdawczo-odbiorczy z 1956 r. oraz kartotekę zawartości tomów sporządzoną w 1976 r.

Towarzystwo Przyjaciół Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie (1966-1991)

Akta obejmują cały okres działalności Towarzystwa, od momentu poprzedzającego jego rejestrację 28 listopada 1967 aż do rozwiązania 20 września 1991 roku. Znajdują się tu akta organizacyjne, protokoły z posiedzeń Zarządu, Prezydium Zarządu oraz Komisji Rewizyjnej, plany pracy, sprawozdania z działalności, plany, bilanse i sprawozdania finansowe, deklaracje członkowskie, akta kół i oddziałów Towarzystwa, dokumentacja zjazdów.

Dyrekcja Budowy WSR w Olsztynie / Zarząd Inwestycji WSR w Olsztynie / Zarząd Inwestycji Szkół Wyższych z siedzibą w Olsztynie (1951-1991)

Zespół zawiera sprawozdania, akta osobowe pracowników, dokumentację płac a także dokumenty z okresu likwidacji.

Związek Nauczycielstwa Polskiego przy Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie (wcześniej przy WSR w Olsztynie) (1954-1994)

Zespół ten zawiera akta osobowe z lat 1954-1963 oraz szereg akt z lat 1966-1994.

Grupa zespołów akt wyższych uczelni działających w Olsztynie (1945-50)

• Akademia Administracyjna / Wyższa Szkoła Prawno - Ekonomiczna w Olsztynie (1945-1946)
• Towarzystwo Wyższej Szkoły Prawno - Ekonomicznej (1946-1947)
• Studium Prawno - Administracyjne przy Wydziale Prawno - Ekonomicznym UMK w Toruniu z siedzibą w Olsztynie (1946-1948)
• "Bratnia Pomoc" Studentów WSP-E w Olsztynie / SP-A UMK w Toruniu (1946-1948)
• Towarzystwo Przyjaciół Młodzieży Szkół Wyższych. Zarząd Wojewódzki w Olsztynie (1947-1950)

Akta należące do powyższych zespołów zostały uporządkowane w Archiwum ART w latach 1973-1974.

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski został powołany do życia 1 września 1999 roku i zespolił trzy działające od wielu lat w Olsztynie instytucje: Akademię Rolniczo-Techniczną (ART), Wyższą Szkołę Pedagogiczną (WSP) i Warmiński Instytut Teologiczny. W momencie powstania Uniwersytetu zaczęło działać Archiwum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, scalając w jedno dwa Archiwa uczelniane, ART i WSP. W skład uniwersyteckiego zasobu archiwalnego nie weszły akta Warmińskiego Instytutu Teologicznego.

W 1950 roku na bazie Wyższych Szkół Gospodarstwa Wiejskiego w Łodzi i w Cieszynie powołano w Olsztynie Wyższą Szkołę Rolniczą (WSR). Studenci tych szkół automatycznie stali się studentami szkoły olsztyńskiej. 1 października 1972 roku WSR została przemianowana na Akademię Rolniczo-Techniczną.

Początki działalności Archiwum ART nie są do końca znane. Nie zachował się bowiem żaden dokument powołujący Archiwum uczelniane. Przypuszczalnie powstało wskutek wydanej przez Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego instrukcji z 1 października 1952 roku, dotyczącej przechowywania akt w szkołach wyższych, gdyż pierwszy ślad związany z Archiwum (spisy zdawczo-odbiorcze Wydziału Mleczarskiego) pochodzi z sierpnia 1953. W lipcu 1955 obowiązku kierowania Archiwum podjął się Kazimierz Jakubowski, inżynier leśnik, który został także zobligowany do prowadzenia kroniki szkoły i protokołowania obrad senatu. W następnych latach Archiwum cechowała płynność kadr. Do 1970 roku przepracowało na etatach archiwisty 6 osób. Sytuacja kadrowa ustabilizowała się wraz z podjęciem 1 kwietnia 1970 roku stanowiska kierownika przez Wacławę Siek, która opiekowała się Archiwum uczelnianym do marca 1986 roku.

W czerwcu 1956roku Rektor WSR prof. Alojzy Świątek wprowadził na uczelni instrukcję kancelaryjną, w której była mowa o Archiwum. Dwa lata później Rektor skierował do wszystkich komórek organizacyjnych pismo dotyczące przekazywania akt do Archiwum. Napominał w nim jednostki organizacyjne, aby zgodnie z przepisami archiwalnymi oddawały do Archiwum „zbędne akta, zajmujące wiele szaf i stosunkowo dużo przestrzeni".

W zbiorach Archiwum UWM zachowała się część protokołów wizytacji przeprowadzanych przez państwową służbę archiwalną. W 1970 roku zasób Archiwum wynosił ok. 100 mb. Zalecono porządkowanie akt zlikwidowanych uczelni z Cieszyna i Łodzi. Lokal Archiwum składał się z dwóch sal wyposażonych w drewniane regały. W ciągu 10 lat zasób archiwalny znacznie wzrósł i osiągnął wielkość 500 mb. Archiwum otrzymało nowe pomieszczenia w bloku nr 19 w Kortowie. Rocznie Archiwum przyjmowało ok. 25 mb. akt. W 1979 roku Wacława Siek otrzymała nagrodę Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych dla „najlepiej prowadzonego w Polsce Archiwum uczelnianego".

W miarę upływu lat w ART wydawano kolejne zarządzenia regulujące pracę kancelaryjną i funkcjonowanie Archiwum. W 1982 roku wprowadzono nową instrukcję kancelaryjną, a w 1987 roku jednolity rzeczowy wykaz akt. Latem 1988 roku kierownikiem Archiwum została dr Bogusława Glogowska, inżynier zootechnik. Dzięki jej staraniom Archiwum uzyskało kilka nowych pomieszczeń. W lipcu 1997 roku kierownictwo Archiwum objęła mgr Anna Wójcicka, absolwentka historii i archiwistyki Uniwersytetu Wrocławskiego.

Aż do końca istnienia ART Archiwum pozostawało w strukturach administracyjnych uczelni. W takim stanie funkcjonowało do jesieni 1999 roku, kiedy to, po prawie 50 letniej działalności, razem z Archiwum Wyższej Szkoły Pedagogicznej, rozpoczęło nowy, uniwersytecki etap funkcjonowania.

Historia istnienia WSP sięga ostatnich 40 lat. W 1969 roku utworzono Wyższą Szkołę Nauczycielską, która w 1974 roku została przekształcona w WSP. Archiwum WSP powstało w 11 roku działalności uczelni, 2 stycznia 1980 roku zarządzeniem Rektora prof. Juliusza Popowicza. Osobą odpowiedzialną został inspektor BHP. Archiwum otwarte było 3 razy w tygodniu przez 2 godziny. Do połowy 1990 roku funkcjonowało jako składnica akt, zajmująca się tylko przejmowaniem i przechowywaniem przekazanych akt.
Rok 1990 był przełomowy w działalności Archiwum WSP. Przyjęto do pracy nowe osoby. Od 1 października 1990 roku na całym etacie zatrudniono pana Ryszarda Kotewicza, pracującego w zawodzie archiwisty od 1977 roku. Powołano kuratora Archiwum. Rektor WSP wydał zarządzenie o działalności Archiwum, wprowadzano jednolity rzeczowy wykaz akt.
1 czerwca 1990 roku w wyniku strajków studenckich, WSP wywalczyło nowy gmach przy ul. Głowackiego 17. W budynku tym Archiwum otrzymało magazyn o powierzchni 170 m2 i pomieszczenia biurowe. Przewieziono wówczas wszystkie archiwalia z magazynów przy ul. Bałtyckiej i Żołnierskiej.

W 1996 roku kierownictwo Archiwum objęła mgr Danuta Kasparek, historyk i archiwista, absolwentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
W strukturach administracyjnych Archiwum funkcjonowało do 1997 roku.
W styczniu 1997 uchwałą senatu WSP Archiwum uzyskało status jednostki ogólnouczelnianej podległej bezpośrednio Rektorowi. Senat WSP zatwierdził wówczas regulamin Archiwum WSP, który określał strukturę i zakres działania jednostki. Wprowadzono też nową instrukcję archiwalną zatwierdzoną przez Archiwum Państwowe w Olsztynie.

W grudniu 1991 roku została przeprowadzona pierwsza kontrola Archiwum przez państwową służbę archiwalną. Wielkość zasobu wynosiła 160 mb. Następna kontrola została przeprowadzona 6 lat później. Wówczas zasób liczył już 400 mb. W 1998 roku Archiwum otrzymało nowe pomieszczenia magazynowe w budynku Wydziału Humanistycznego przy al. Obrońców Tobruku 3. Archiwum WSP zakończyło swoją działalność latem 1999 roku mając uregulowaną na uczelni sytuację prawną i opierając się w pracy na instrukcji archiwalnej.

Archiwum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego scaliło więc dwa dotychczasowe odrębnie działające archiwa ART i WSP. Do zasobu Archiwum UWM zaliczamy obecnie przede wszystkim dwa zespoły zamknięte WSP i ART oraz zespół otwarty UWM. W strukturach uniwersyteckich zostało zakwalifikowane jako jednostka ogólnouczelniana, podległa w kwestiach merytorycznych Rektorowi UWM, natomiast w sprawach pracowniczych i finansowych, kanclerzowi UWM.
Zadania i zakres działania Archiwum określa „Regulamin organizacyjny Archiwum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie". W codziennej pracy archiwiści korzystają z instrukcji kancelaryjnej i archiwalnej z lipca 2011 roku.

W strukturach uniwersyteckich została powołana Rada Archiwalna jako organ opiniodawczy Rektora UWM.
Przez pierwsze lata działalności Uniwersytetu Archiwum rozproszone było w 6 magazynach na terenie całego miasta. Latem i jesienią 2008 roku nastąpiła przeprowadzka zasobów archiwalnych i biur pracowniczych do pomieszczeń magazynowych po Bibliotece Głównej UWM przy ul. Oczapowskiego 4. W dyspozycji Archiwum pozostały także magazyny przy al. Obrońców Tobruku 3.

Dalszy rozwój Archiwum UWM zależy nie tylko od przejmowanego zasobu, ale także od możliwości finansowych i klimatu, jaki istnieje w środowisku akademickim wobec historii własnej uczelni.

1. Kasparek D., Archiwum WSP w Olsztynie - przeszłość, teraźniejszość, przyszłość, „Kwadrans Akademicki WSP w Olsztynie" 1997, nr 7.

2. Chłosta J., Archiwum Uczelniane, w: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Olsztynie 1969-1999, Olsztyn 1999, s. 22.

3. Kasparek D., Uniwersyteckie archiwum, „Wiadomości Uniwersyteckie UWM", nr 6 z 1 maja 2001.

4. Wójcicka A., Zasób Archiwum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, „Echa Przeszłości",
pod red. B. Ryszewskiego, 2002, t. III, s. 171-182.

5. Kasparek D., Historia Archiwum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, „Echa Przeszłości", pod red. B. Ryszewskiego, 2002, t. III, s. 155- 170.

6. Kasparek D., Wykaz promotorów i tytułów prac magisterskich absolwentów historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej (1976-1999) i Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (1999-2002) w Olsztynie przechowywanych w Archiwum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie - stan na 31 maja 2003 roku, „Echa Przeszłości", 2003, t. IV, s. 337-356. .

7. Kasparek D., Archiwum Uniwersyteckie na V Powszechnym Zjeździe Archiwistów Polskich, „Wiadomości Uniwersyteckie UWM", nr 10 z października 2007

8. Kasparek D., V Powszechny Zjazd Archiwistów Polskich, Olsztyn, 6-7 września 2007r., „Echa Przeszłości", 2007, t. VIII, s. 340-345.

9. Archiwum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Informator, oprac. D. Kasparek, Olsztyn 2007, ss. 19.

10. Kasparek D., V Powszechny Zjazd Archiwistów Polskich, Olsztyn 6-7 września 2007 roku - podsumowanie, „Archiwista Polski", nr 1(49)/2008, s. 7-14.

11. Wójcicka A., Odbicie historii szkolnictwa wyższego w Olsztynie w strukturze i zawartości zasobu Archiwum UWM, w: Archiwa w nowoczesnym społeczeństwie. Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Archiwistów Polskich. Olsztyn 6-7 września 2007r.,
pod red. J. Porazińskiego i K. Stryjkowskiego, Warszawa 2008, s. 87-95.

12. Kasparek D., Znaczenie zasobu Archiwum UWM w Olsztynie dla badań regionalnych, w: Archiwa w nowoczesnym społeczeństwie. Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Archiwistów Polskich. Olsztyn 6-7 września 2007 r., pod red. J. Porazińskiego i K. Stryjkowskiego, Warszawa 2008, s. 117-125.

13. Trzy kilometry pamięci. Wywiad z kierownik Archiwum UWM - Danutą Kasparek, „Wiadomości Uniwersyteckie UWM",
nr 4 (116) z kwietnia 2009.

14. Olsztyńskie archiwa. Informator pod red. Danuty Kasparek, Olsztyn 2009, ss.99.

15. Kasparek D., Zespół akt Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego w Łodzi (1945-1950) w zasobie Archiwum UWM
w Olsztynie, „Echa Przeszłości", 2009, t.X, s. 407-421.

16. Dąbkowska B., Wójcicka A., Katalogi słuchaczy Państwowej Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie przechowywane w Archiwum UWM w Olsztynie źródłem do badań nad wielokulturowością II Rzeczpospolitej (w druku, materiały z Konferencji "Wielokulturowość w dokumencie archiwalnym", Przemyśl 5-8 października 2011 r.).

17. Dąbkowska B., Cieszyńskie korzenie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, w: Mikrohistoria Kortowa. Konteksty-refleksje-narracje, Olsztyn 2011, s. 89-106, przedruk w: Olsztyn Uniwersytecki. Historia - Wspomnienia - Refleksje, pod. red. A. Farugi, Olsztyn 2013, s. 85-98.

18. Dąbkowska B., Doktorzy honoris causa WSR-ART w Olsztynie, w: Olsztyn Uniwersytecki. Historia - Wspomnienia - Refleksje, pod. red. A. Farugi, Olsztyn 2013, s. 115-124. 

19. Kasparek D., Muzeum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Bibliotekarz Warmińsko-Mazurski, 2016, nr 1-2, s. 43-47.

20. Kasparek D., 65 lat sportu akademickiego w Olsztynie, w: Między stadionem a brzegiem jeziora. 65 lat akademickiego sportu i wychowania fizycznego w Kortowie, pod red. M. Siwickiego i J. Dubielskiego, Olsztyn 2016, s. 531-538.