Wykład otwarty i promocja książki w Katedrze Socjologii (09.05.2018)

 

�miechologia polityczna - zaproszenie.jpg

 

 Gelotologia („śmiechologia”) polityczna

Humor i śmiech są przedmiotem badań wielu uczonych, którzy od wieków zastanawiają się nad ich istotą oraz funkcją w życiu społecznym ze względu na rolę, jaką odgrywają w życiu jednostek i grup. Jednym z kardynalnych wniosków płynącym z tych obserwacji jest stwierdzenie, że siła dowcipu jest wystarczająco duża, by manipulować ludźmi, stąd też jednym z obszarów, gdzie jest często spotykany jest polityka, w której wykorzystuje się go do walki z władzą lub w walce o władzę.

Całkiem poważnie nad zjawiskiem śmiechu zastanawiali się wielcy filozofowie: Arystoteles, Platon, I. Kant, A. Schoppenchauer, S. Kierkegaard, H. Bergson, K. Darwin,
Z. Freud i wielu innych – bo nie tylko oni uważali, że należy go badać, ze względu na różnorodną rolę jaką pełni on w życiu codziennym. Humor i powodujący go śmiech mogą bowiem służyć jako środek redukcji napięć psychicznych, uczuć agresywności, mogą pobudzać twórcze rozwiązywanie problemów, a także dostarczać „prostej” rozrywki. Nic dziwnego, że obecnie stały się również poszukiwanym na rynku „towarem”.

Dziś różnorodna analiza śmiechu zwana gelotologią (gr. gelosśmiech, śmiać się), chociaż nie jest jeszcze nauką sensu stricte, jest już rozbudowanym obszarem interdyscyplinarnych badań uniwersyteckich. Jest przedmiotem zainteresowania przedstawicieli różnych nauk: medycznych, humanistycznych, społecznych, w tym między innymi i politologii, bo wykorzystanie humoru w polityce jest tak stare, jak sama polityka.

Rolę humoru w polityce najlepiej widać obecnie w USA, gdzie dowcip, cięta riposta czy zręczna anegdota są ważnymi elementami walki o władzę. Amerykanscy politycy doskonale wiedzą, że „szeroki uśmiech wart jest milion dolarów”, bo celnym żartem można wpływać na zmianę postawy czy poglądy wyborców. Uśmiechnięta twarz świadczy o pewności własnych racji. Wzbudza też zaufanie, bo mądrość i humor (wit and wisdom) zawsze idą w parze. Polityk, który tryska humorem, sygnalizuje wyborcom, że ich rozumie, a oni, śmiejąc się, odpowiadają z kolei, że rozumieją jego politykę.

Jednak trzeba pamiętać, że w tym kontekście śmiech „polityczny” jest narzędziem manipulacji odbiorcą, co widać najlepiej tuż po wyborach, kiedy to uśmiechający się serdecznie z plakatu lub ulotki kandydat, przemienia się w obcego, a nawet wrogiego wyborcom, sprawującego władzę polityka. Bo Władza zawsze ma bowiem budzić respekt i podziw, a nie wesołość. Stąd wywodzi się humor tworzony przeciwko politykom, bo działał tu mechanizm, który prezentuje najlepiej ten dowcip: – Gdzie powstaje najwięcej dowcipów politycznych? – Tam, gdzie z władzą nie ma żartów. W każdym kraju humor polityczny jest naturalną, zdrową reakcją społeczną na napięcie i frustracje związane z polityką. Napięcie narasta – dowcip je rozładowuje. Chociaż żarty polityczne zazwyczaj są nieszkodliwe dla ich „bohaterów”, niemniej w pewnych okolicznościach mogą być potężną bronią polityczną.

Z tych między innymi powodów humor stricte polityczny jest tak ciekawym zjawiskiem dla tych, którzy obserwują to, co dzieje się na scenie politycznej (często traktowanej jako scena kabaretowa), jak i analizują to, z czego i z kogo śmieją się ludzie w domach, w pracy i na ulicy. Z tych też obserwacji na temat roli humoru w życiu politycznym, prób opisania zjawiska, pokazania jego wieloaspektowości i wielowymiarowości wywodzi się koncepcja gelotologii politycznej, subdyscypliny nauk społecznych – zajmującej się badaniem wpływu humoru na zachowania polityczne, tak wyborców, jak i polityków oraz zachodzących między nimi interakcji.

Pionierami gelotologii politycznej w Polsce są dwaj olsztyńscy naukowcy: prof. Marek Sokołowski socjolog i medioznawca oraz dr Wojciech Krzysztof Szalkiewicz – politolog praktyk i teoretyk polskiego marketingu politycznego. Wydana właśnie ich nowa książka pt. Humor i Władza. Wprowadzenie do glotologii politycznej „…wzbogaca dyskurs o polityce o brakujący dotąd element – humor, który zawsze był blisko polityki, zwłaszcza w postaci dowcipów, satyry, anegdot, kupletów, kalamburów itp., choć był rzadko podejmowany jako temat badawczy przez przedstawicieli nauk społecznych” – jak napisał w swojej recenzji wydawniczej prof. Kazimierz Krzysztofek z Uniwersytetu SWPS w Warszawie. „Książka zaciekawi nie tylko politologów, czy przedstawicieli innych nauk społecznych, ale także wszystkich zainteresowanych humorem. Bardzo dobrze się ją czyta, pobudza do śmiechu i uśmiechu, czego należało do niej oczekiwać”.

W Ameryce mówi się, że dobry satyryk stara się skłonić słuchaczy najpierw do śmiechu, a następnie do myślenia i refleksji. Polityk zaś może postąpić odwrotnie, najpierw skłonić wyborców do myślenia, a następnie do śmiechu. Olsztyńscy naukowcy starają się natomiast skłonić czytelników i do refleksji, i do śmiechu.

Konferencja w Katedrze Socjologii: Religia w społecznym kontekście. Etniczność-kultura-struktura (07-08.06.18)

Religia w społecznym kontekście – karta zgłoszenia

Religia w społecznym kontekście – zapowiedź

 

Koleżanki i Koledzy,

Członkinie i Członkowie Sekcji Socjologii Religii PTS,

Szanowni Państwo,

 

            Polonocentryczny punkt widzenia bezpośrednio wiąże religię z tożsamością narodową. O tym, jak ważny był to element w kulturze narodowej, świadczyć może chociażby stereotyp „Polaka-katolika”, który urósł do – z pozoru anachronicznego, lecz obecnie coraz częściej przywoływanego – mitu „Polski jako przedmurza chrześcijaństwa”. W szerszej perspektywie, wykraczającej poza swojski zaścianek, na charakter powiązań łączących religię ze świadomością etniczną (i węziej rozumianą świadomością narodową) wpływ miała przede wszystkim XIX-wieczna rewolucja przemysłowa, która wprowadziła społeczeństwa Zachodu do epoki nowoczesności. Przemianom tym towarzyszył kryzys tradycyjnych form religijności, a zarazem rozbudzenie świadomości etnicznej. W warunkach funkcjonowania scentralizowanej władzy państwowej religia musiała zmierzyć się z naporem sekularyzacji (zinstytucjonalizowanej np. pod postacią francuskiej ustawy z 9 grudnia 1905 roku
o rozdziale Kościołów i państwa) oraz niebywałym rozkwitem ideologii etatystycznych (w tym zwłaszcza nacjonalizmu), które – jako więziotwórcze – niejednokrotnie wykorzystywane były do mobilizowania społeczeństwa i walki politycznej.

Związki łączące etniczność z religijnością, o zdecydowanie mniej politycznym charakterze, widoczne są również w przypadku mniejszości etnicznych i narodowych. Religia, jak ma to miejsce
w przypadku muzułmańskich Tatarów czy Ormian(wyznawców katolicyzmu obrządku ormiańskiego) pełnić może rolę głównego czynnika konstruującego tożsamość. Dla Karaimów, którzy nie uznają możliwości konwersji religijnej na karaimizm stanowiona wręcz wyznacznik odrębności
i odmienności etnicznej. Religia może być wreszcie płaszczyzną konfliktu w obrębie wspólnoty etnicznej, jak ma to miejsce wśród Łemków podzielonych przez grekokatolicką i prawosławną konfesję.

Ogólnopolska konferencja naukowa pt. Religia w społecznym kontekście: etniczność-kultura-struktura uświetni obchody jubileuszu 20.lecia Katedry Socjologii UWM. Katedra powstała
w styczniu 1998 roku na Wydziale Pedagogiki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie,
a następnie – po powstaniu w roku 1999 – Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, funkcjonowała
w ramach Wydziału Pedagogiki i Wychowania Artystycznego. Przez krótki okres wchodziła w skład Instytutu Pedagogiki Społecznej, a od stycznia 2000 roku funkcjonuje jako samodzielna Katedra.
1 lipca 2002 roku Katedra została włączona w strukturę Wydziału Humanistycznego UWM –
w dalszym ciągu jako odrębna jednostka organizacyjna. Kierownikiem Katedry, od początku jej istnienia, była prof. dr hab. Zofia Kawczyńska-Butrym. Obecnie (od stycznia 2004). Kierownikiem Katedry jest prof. dr hab. Marek Sokołowski. W związku z włączeniem Katedry w strukturę Wydziału Humanistycznego i otwarciem kierunku socjologia (październik 2002) w skład Katedry weszli, oprócz jej dotychczasowych pracowników, również socjologowie prowadzący zajęcia z socjologii,
a zatrudnieni w innych jednostkach organizacyjnych Uniwersytetu. Obecnie Katedra funkcjonuje
w ramach Wydziału Nauk Społecznych UWM. Problematyka religii i etniczności zajmuje ważne miejsce wśród zainteresowań badawczych pracowników Katedry. W maju 2015 odbyła się w Katedrze konferencja Religia i media. Nowy kontekst komunikacji.

Kontynuując długoletnią tradycję naukowych spotkań socjologów religii skupionych
w Polskim Towarzystwie Socjologicznym, zapraszamy Państwa do udziału w konferencji, podczas której chcielibyśmy zastanowić się nad społecznym kontekstem funkcjonowania religii. W tym roku interesować nas będą zwłaszcza wzajemne relacje łączące religię z etnicznością; do współpracy zaprosiliśmy Sekcję Socjologii Etniczności PTS. Konferencja będzie miała charakter interdyscyplinarny, zatem – choć organizowana jest przede wszystkim przez badaczy zakorzenionych w tradycji socjologii oraz teologii – otwarta jest również na inne perspektywy badawcze. Liczymy na to, że owa różnorodność spojrzeń będzie miała swoje odzwierciedlenie w programie konferencji, na który złożą się Państwa zgłoszenia. Zachęcamy ponadto do proponowania referatów teoretycznych, które podejmują ogólną refleksję nad wzajemnymi relacjami między religią a etnicznością oraz nad wspólnymi i odrębnymi obszarami badań socjologii religii i socjologii etniczności.

 

Proponowane panele tematyczne:

  1. Badania religii i etniczności – kontekst interdyscyplinarny
  2. Religia i etniczność: wzajemne relacje, przemiany, perspektywy
  3. Grupy większościowe a mniejszości narodowe, etniczne i wyznaniowe
    w zmieniającym się świecie
  4. Religijność i etniczność w obszarze stygmatyzacji społecznej
  5. Religia i tożsamość etniczna a etnicyzacja religii
  6. Religia i problematyka narodowa a polityka państwa
  7. Religia a współczesny patriotyzm i nacjonalizm
  8. Religia i etniczność w wymiarze lokalnym i regionalnym
  9. Media, religia a kontekst etniczny
  10. Religia i migracje

 

Forum Nowych Książek

Podobnie, jak miało to miejsce podczas ubiegłorocznej konferencji Sekcji Socjologii Religii PTS (OKN pt. Kultury i religie w dobie kryzysu, 28-29.09.2017 w Cieszynie), organizatorzy wyrażają nadzieję, że także tegoroczne obrady staną się okazją do omówienia najnowszych osiągnięć akademickich i podjęcia refleksji dotyczących zjawisk i procesów związanych z religią. Gorąco zachęcamy autorki i autorów książek z tego obszaru, opublikowanych w ciągu ostatnich dwóch lat, do tego, aby zaproponowali referaty streszczające ich publikacje. W abstrakcie zgłoszenia prosimy wówczas wyraźnie zaznaczyć, jakiej książki dotyczyć będzie prezentacja. Na omówienie publikacji zamierzamy poświęcić oddzielną sesję.

 

KOMITET NAUKOWY KONFERENCJI:

prof. zw. dr hab. Marek SokołowskiPrzewodniczący Komitetu, kierownik Katedry Socjologii UWM, Olsztyn

dr hab. Bożena Domagała, prof. UWM – Katedra Socjologii UWM, Olsztyn

dr hab. Andrzej Michalak, prof. UWM – Katedra Socjologii UWM, Olsztyn

dr hab. Jacek Pawlik, prof. UWM – Katedra Nauk o Rodzinie, Wydział Teologii UWM, Olsztyn

prof. zw. dr hab. Andrzej Kaleta – Instytut Socjologii, UMK, Toruń

prof. dr hab. Andrzej Wójtowicz – Instytut Socjologii, UKSW, Warszawa

prof. dr hab. Maria Libiszowska-Żółtkowska – Instytut Profilaktyki Społecznej
i Resocjalizacji UW, Warszawa

dr hab. Elżbieta Firlit, prof. SGH – Zakład Socjologii w Instytucie Filozofii, Socjologii
i Socjologii Ekonomicznej, SGH, Warszawa

prof. Armen Saakyan – kierownik Katedry Pracy Socjalnej i Socjologii, Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny w Erewaniu, Armenia

prof. Elena Suchova – dziekan Wydziału Socjologii, Państwowy Uniwersytet Smoleński, Rosja

 

KOMITET ORGANIZACYJNY KONFERENCJI:

dr Michał Łyszczarz – Katedra Socjologii UWM, Olsztyn, tel. 507-974-166, e-mail: michal.lyszczarz(et)interia.pl

dr Radosław Sierocki – Katedra Socjologii UWM, Olsztyn, tel. 500-684-810, e-mail: rsierocki(et)wp.pl

dr Agnieszka Zduniak – Katedra Socjologii UWM, Olsztyn, tel. 609-389-521, e-mail: a.zduniak(et)op.pl

dr hab. Marek Żmudziński – Dziekan Wydziału Teologii UWM, Olsztyn

dr hab. Maria Sroczyńska, prof. UKSW – kierownik Zakładu Socjologii Rodziny, Edukacji i Wychowania UKSW, Warszawa, przewodnicząca Sekcji Socjologii Religii PTS, e-mail: mariasroczynska(et)wp.pl

dr hab. Dorota Hall, prof. IFIS PAN – Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Sekcja Socjologii Religii PTS

dr hab. Stella Grotowska – Wydział Humanistyczny Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków, Sekcja Socjologii Religii PTS

dr hab. Marcin Dębicki – Instytut Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego, przewodniczący Sekcji Socjologii Etniczności PTS, e-mail: md4(et)wp.pl

 

ORGANIZACJA I UCZESTNICTWO:

  • Termin: 7–8.06.2018
  • Miejsce obrad: Katedra Socjologii, Wydział Nauk Społecznych UWM, ul.
    Szrajbera 11, 10-007 Olsztyn oraz Wydział Teologii UWM, ul. Kard. Hozjusza 15,11-041 Olsztyn
  • Koszt uczestnictwa (cena zawiera bufet kawowy, obiady, udział w uroczystej kolacji, wycieczkę do sanktuarium w Gietrzwałdzie, koszt publikacji): 200 zł – dla członków PTS; 250 zł – dla osób niebędących członkami PTS; 150 zł – dla doktorantów
  • Zgłoszenia udziału (na załączonej karcie wraz z abstraktem) prosimy przesłać do 06.05.2018
  • Informację o przyjęciu na konferencję przekażemy Państwu do 15.05.2018
  • Organizatorzy oferują możliwość rezerwacji noclegów (na koszt uczestnika)
    w pokojach gościnnych w obiektach noclegowych UWM (Olsztyn-Kortowo), które prowadzi Fundacja Żak UWM (http://www.zak.olsztyn.pl/pokojeHotelowe.html)
  • Opłaty konferencyjne prosimy wnieść do 25.05.2018 na konto:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bank Handlowy w Warszawie S.A.

88 1030 1986 2700 0000 1988 0063

Tytułem: Religia w społecznym kontekście, imię i nazwisko uczestnika

  • Przedstawione referaty zostaną opublikowane w czasopismach punktowanych (m.in. „Studia Warmińskie”, „Nurt SVD”, „Opuscula Sociologica”) lub w recenzowanej monografii naukowej

Religia w społecznym kontekście – karta zgłoszenia

Religia w społecznym kontekście – zapowiedź

 

Raport z badań „Festiwale Filmowe w Polsce”

Miło nam zakomunikować, że ukazał się raport z badania festiwali filmowych w Polsce. Współautorem raportu jest pracownik Katedry Socjologii WNS UWM dr Radosław Sierocki.  Raport je zwieńczenie projektu „Wieloaspektowa diagnoza funkcjonowania festiwali filmowych w Polsce”, współfinansowanego przez Polski Instytut Sztuki Filmowej.

Zapraszamy do lektury!

http://www.obserwatorium.org.pl/raport-z-badania-festiwali-filmowych-w-polsce/