25-lecie UWM to także 25-lecie Wydziału Teologii, które będzie świętowane m.in. na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim.

Jesteśmy z Uniwersytetem od jego początku jako jeden z trzech podmiotów, które go stworzyły. Trudno byłoby zapomnieć o teologii, bo historycznie to Kościół miał duży wpływ na rozwój uniwersytetów. Osiem lat jestem dziekanem i o każdej formie współpracy wydziału z całym UWM, przede wszystkim z rektoratem, mogę mówić w superlatywach. Geograficznie jesteśmy poza kampusem, ale organizacyjnie jesteśmy blisko i uczestniczymy we wszystkich uczelnianych wydarzeniach. Wiele nauczyłem się od innych dzięki tej współpracy. Jako Wydział Teologii świętujemy 25-lecie razem z UWM, ale teologia na Warmii sięga jeszcze dalej, bo aż XVI wieku. Konferencję jubileuszową w Rzymie poświęcamy kardynałowi Stanisławowi Hozjuszowi. Sprowadził on do Polski Towarzystwo Jezusowe (jezuitów) i ufundował w XVI wieku w Braniewie kolegium jezuickie. Również w Braniewie ufundował seminarium diecezjalne, które dzisiaj funkcjonuje w Olsztynie jako Wyższe Seminarium Duchowne „Hosianum”, od nazwiska założyciela. Teologia na Warmii ma więcej niż 25 lat i to jest główna idea naszej konferencji. Jedziemy na Papieski Uniwersytet Gregoriański w Rzymie, prowadzony przez Towarzystwo Jezusowe. Historia teologii na Warmii to też ich historia, bo to oni prowadzili pierwszą szkołę w Braniewie.

Czyli kardynał Hozjusz łączy historię wydziału z historią jezuitów?

Przygotowując teraz konferencję, odkrywam postać kardynała Hozjusza na nowo. To był wykształcony humanista, dyplomata, poeta, który dopiero w wieku 39 lat, a w jego czasach to było bardzo późno, przyjął święcenia kapłańskie. Pracował w kancelarii króla, był wysyłany do Rzymu jako świecki dyplomata. Najpierw był humanistą, dopiero potem duchownym. To była postać niezwykła jak na tamte czasy. Założone przez niego w Braniewie kolegium jezuickie było pierwsze w Polsce. Powstał tam duży ośrodek edukacyjny kształcący młodzież. W tamtych czasach teologia była jednym z głównych przedmiotów. Postać Hozjusza jest dla jubileuszu wydziału bardzo ważna, bo łączy się z historią teologii na Warmii.

Dlaczego warto współcześnie przypominać o postaci kardynała Hozjusza?

Był kluczową postacią w czasach bardzo trudnych, bo to był czas reformacji i bardzo poważnego „zakrętu” Kościoła. To jedna z osób, które pracowały nad zachowaniem tych terenów w wierze katolickiej. Dzisiaj Kościół też przeżywa zawirowania. Wielu teologów uważa, że precyzja i światły umysł humanistyczny Hozjusza mogłyby się przydać w dzisiejszych czasach. To był apologeta uzasadniający potrzebę Kościoła. Uważam, że wiele z jego poglądów w trudnym czasie dla Kościoła kiedyś, mogłoby stać się inspiracją na trudne czasy dzisiaj.

Dlaczego Rzym został wybrany na miejsce konferencji? Nie chcieli państwo zaprosić gości z Rzymu na Warmię?

Chcieliśmy podkreślić nasze korzenie i związek z kardynałem Hozjuszem, Towarzystwem Jezusowym i Papieskim Uniwersytetem Gregoriańskim. Mamy patronat Ambasady RP przy Stolicy Apostolskiej. Wyjazd jest wyzwaniem organizacyjnym, ale chcemy sięgać do źródła. Konferencję naukową poprzedzi msza święta przy grobie kardynała Stanisława Hozjusza w Bazylice Santa Maria in Trastevere. Będzie jej przewodniczył arcybiskup Józef Górzyński, Metropolita Warmiński. Homilię wygłosi ks. Hubert Tryk, rektor Wyższego Seminarium Duchownego „Hosianum” w Olsztynie. Na otwarcie konferencji poza arcybiskupem Górzyńskim przemówienia wygłoszą też rektorzy – dr hab. Jerzy Przyborowski, prof. UWM i rektor UWM oraz ks. Mark A. Lewis SJ, rektor Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie. Przemówienia dotyczyć będą m.in. historii wydziału i tradycji nauczania teologii na Warmii. Konferencji będzie towarzyszyć wystawa poświęcona Hozjuszowi. Planujemy jeszcze zaznaczyć nasz jubileusz jesienią m.in. w czasie inauguracji roku akademickiego, ale to w Rzymie będą nasze główne uroczystości.

25 lat Wydziału Teologii to wielu absolwentów nie tylko duchownych, dla też świeckich.

Gdy zaczynałem pracę na wydziale w 2000 roku, to mieliśmy ponad tysiąc studentów. Ciężko było przejść przez korytarz. Świeccy absolwenci teologii byli przygotowywani do pracy głównie w szkołach jako nauczyciele religii. Teraz wielu młodych nie chce w ogóle pracować w szkole, a tym bardziej uczyć religii. Teologia i religia to też część naszej kultury. Mamy obecnie osoby po innych studiach, z poukładanym życiem zawodowym i rodzinnym, które są zainteresowane studiami teologicznymi. Mają potrzebę większej wiedzy.

Wiem, że wydział ma w swojej ofercie nie tylko studia.

Setki osób co miesiąc w soboty przyjeżdżają na nasz wydział na zajęcia Warmińskiej Szkoły Biblijnej. To nie jest kurs, a pozaakademicka edukacja świeckich. To projekt prowadzony we współpracy z Wydziałem Teologii – udostępniamy miejsce i zajęcia prowadzą nasi bibliści. Współpracujemy także przy Warmińskiej Szkole Duchowości. Planujemy od jesieni współpracę w nowym projekcie dla katechistów – to będzie szkoła dla świeckich, którzy chcą się zaangażować w życie parafii i prowadzenie spotkań, np. z młodzieżą, dziećmi. Teraz mamy rekrutację. Celem tego projektu jest formacja świeckich. Prowadzimy transfer wiedzy. Widzimy, że ludzie mają tęsknotę za wiedzą religijną, ale nie zawsze mają czas i możliwości na jej akademicki wymiar, który jest dla niektórych uciążliwy. Bycie nauczycielem religii nie jest obecnie atrakcyjne, ale nadal mamy chętnych studiowaniem „dla siebie”.

Poza teologią na wydziale można studiować nauki o rodzinie. Jakie jeszcze projekty edukacyjne państwo prowadzą?

We współpracy z Wydziałem Sztuki rozpoczynamy nowy zakres – muzykę sakralną. To edukacja teologiczna dla muzyków kościelnych: organistów, chórzystów, kantorów. To nie muzykologia, a propozycja na poszerzenie wiedzy teologicznej, historycznej i muzycznej.

Rozmawiała Anna Wysocka

Ks. dr hab. Marek Żmudziński, prof. UWM jest teologiem, specjalistą w zakresie teologii fundamentalnej. Pracuje na Wydziale Teologii UWM od 2000 roku, a od 2016 r. pełni funkcję dziekana.

Program konferencji jubileuszowej 6-8 maja 2024: Konferencja Hozjusz 2024 (uwm.edu.pl)