Na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa pt. „(E)migracja – pamięć kulturowa – tożsamość kulturowa” zorganizowana przez Instytut Literaturoznawstwa oraz L’Université Jean Moulin – Lyon 3 we współpracy z Komisją Emigrantologii Słowian Międzynarodowego Komitetu Slawistów.

Różnorodna tematyka 

Prezentowane tematy dotyczyły niemal wszystkich kontynentów, różnych przestrzeni kulturowych i językowych. Referaty były wygłaszane w językach: polskim, francuskim, angielskim i rosyjskim. Dotyczyły różnych fal emigracji – emigracji polskiej, trzech fal emigracji rosyjskiej, począwszy od tej po 1917 roku oraz zjawisk współczesnych.

– W dotychczasowych edycjach naszej konferencji koncentrowaliśmy się na zjawiskach migracji między krajami Europy Zachodniej i Wschodniej, a tym razem wykroczyliśmy poza te tematy – mówi prof. Iwona Ndiaye z Katedry Literatury i Języka Rosyjskiego, organizatorka konferencji. –Cieszy mnie np. aspekt losów Kaszubów. Pobudziło mnie to do osobistej refleksji, że zbyt mało o tym wiem. Trudno jest krótko i zwięźle przedstawić główną problematykę konferencji, ponieważ była ona bardzo różnorodna. Bardzo się z tego cieszę, bo taka była jej idea – aby stworzyć przestrzeń do prezentacji badań interdyscyplinarnych. Sama jestem literaturoznawczynią, ale odwołuję się do kontekstów historycznych i kulturowych.

Uczestnicy z wielu krajów

Prof. Ndiaye cieszy się, że w konferencji wzięło udział tak wiele osób z różnych krajów, ale przyznaje, że z uwagi na trwający obecnie konflikt ze Strefą Gazy, najbardziej docenia uczestnictwo naukowców z Izraela. Byli to: Dmitrii Segal oraz Nina Segal-Rudnik z The Hebrew University of Jerusalem.

– Po konferencji otrzymałam wiadomości z podziękowaniami za możliwość udziału i przeprosinami, że nie zawsze mogli pozostać do końca, ponieważ musieli wziąć udział w nadzwyczajnym posiedzeniu Senatu. Na Hebrew University of Jerusalem wciąż nie rozpoczął się rok akademicki. Myślę, że to pokazuje, jak ten temat był dla nich ważny, skoro w takich okolicznościach wystąpili na konferencji – powiedziała prof. Ndiaye i dodała, że prof. Segal wraz z prof. Georgesem Nivatem z uniwersytetu w Genewie zaprezentowali niezwykle ciekawe, poparte osobistymi doświadczeniami wykłady plenarne, które z pewnością zostaną na długo zapamiętane.

– Ze względu na wiek i doświadczenie tych prelegentów to były niesamowite wykłady – już dawno nie miałam okazji wysłuchać czegoś tak wspaniałego. Te osoby są żywą historią, ponieważ miały okazję osobiście poznać te postaci, o których my piszemy – przedstawicieli zarówno polskiej, jak i rosyjskiej emigracji, bardzo złożonych losów Europy pierwszej i drugiej połowy XX wieku. Przerodziło się to w niezwykłą opowieść, także o własnych losach, na które składały się migracje.

Warto odnotować, że w konferencji brali udział przedstawiciele najważniejszych ośrodków naukowych w Polsce, a także słuchacze z Polski i zagranicy, w tym ze Stanów Zjednoczonych.

Publikacja pokonferencyjna 

Formą udokumentowania konferencyjnych dyskusji będzie drugi tom serii „Olsztyńskie Studia Emigrantologiczne”. Publikacja powinna ukazać się przed kolejną konferencją, czyli jesienią przyszłego roku.

– Już teraz bardzo się cieszę na tę publikację, ponieważ ciekawa i różnorodna tematyka konferencji sprawiła, że wystąpienia były niezwykle interesujące i czasami zabrakło nawet czasu na omówienie pewnych kwestii. Dyskusje przekraczały często przewidziany harmonogram – zdarzało się, że siedzieliśmy do późnych godzin wieczornych. Potrzebne jest zatem takie swoiste dopowiedzenie i podsumowanie w formie tomu pokonferencyjnego – podkreśliła prof. Iwona Ndiaye.

W serii „Olsztyńskie Studia Emigrantologiczne” ukazał się właśnie pierwszy tom poświęcony Vladimirowi Nabokovowi – „Vladimir Nabokov. Poezja – Proza – Przekład”. Według pierwotnych planów miała to być monografia zbiorowa z udziałem badaczy specjalizujących w twórczości Nabokova we współpracy z uniwersytetem w Permie (Rosja), jednak ze względu na obowiązujące zakazy, będące pokłosiem pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę, realizacja projektu była niemożliwa.

Projekt edukacyjno-tłumaczeniowy

Podczas konferencji zaprezentowano również projekt edukacyjno-tłumaczeniowy, który będzie realizowany przez Koło Slawistyczne działające pod naukową opieką mgr Joanny Olechno-Wasiluk. Studenci filologii rosyjskiej będą zajmowali się tożsamością osób z Rosji, Białorusi i Ukrainy, które chciały bądź zostały zmuszone emigrować do Polski.

Kolejna konferencja ma zostać przeprowadzona w formule hybrydowej, czyli stacjonarnie oraz online – tak, aby umożliwić udział tym, którzy nie mogą przyjechać do Olsztyna np. z powodu odległego miejsca zamieszkania.

Marta Wiśniewska