Dr inż. Małgorzata Krokowska-Paluszak jest adiunktem na Wydziale Rolnictwa i Leśnictwa. Las jest jej niezmiernie bliski i leży w kręgu jej zainteresowań naukowych, dlatego za swoją misję uważa popularyzowanie wiedzy o jego niezwykłym wpływie na człowieka i środowisko. Swój wykład rozpoczęła od przedstawienia kilka kluczowych informacji na temat lasów w Polsce. Słuchacze mieli okazję dowiedzieć się, jaki kawałek lasu przypada na jedną osobę, a także usłyszeć bardzo pozytywne informacje o tym, że w ciągu ostatnich 75 lat nastąpił znaczny wzrost w powierzchni zalesienia w Polsce. Usłyszeliśmy również dość smutną prawdę — mimo faktu, że większość Polek i Polaków mieszka w niedalekiej odległości od lasu, to 1/3 nie odwiedza go wcale.

– Słyszymy, jaki las jest ważny i że musimy go bardzo chronić, natomiast w gruncie rzeczy nie wszyscy z jego dobrodziejstw korzystamy. Połowa Polaków jest okazjonalnymi bywalcami lasu – zauważyła dr inż. Krokowska-Paluszak. Zdaniem badaczki z Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa, niektórzy z nas boją się chodzić do lasu m.in. ze względu na kleszcze, których liczba się znacznie zwiększyła przez ostatnie lata. Jak jednak zapewniła prelegentka, zadbanie o odpowiedni strój i użycie środków przeciwko tym pajęczakom, zmniejsza ryzyko ugryzienia aż o czterdzieści procent. Jak podkreślała naukowczyni, korzyści wynikające z przebywania w lesie są znacznie większe niż zagrożenia, które możemy w nim napotkać.

Dr inż. Małgorzata Krokowska-Paluszak posłużyła się kilkoma ciekawymi metaforami, które świetnie obrazują zalety lasu. Jest on – jak tłumaczyła – nie tylko filtrem, który chroni nas przed zanieczyszczeniami i metalami ciężkimi, ale również naturalnym klimatyzatorem. Niczym naturalna gąbka chłonie wodę i jest jej magazynem. Ma również – choć dość nieoczywistą, to zaskakująco skuteczną – moc leczniczą. Regularne przebywanie wśród drzew pozytywnie wpływa – poprzez redukcję kortyzolu i poprawę jakości snu – na nasze zdrowie. Do drzew warto się zresztą przytulać i pamiętać, że każdy gatunek charakteryzuje się innym działaniem na nasze samopoczucie.

– W wielu krajach europejskich, na przykład w Skandynawii, lekarze wypisują las na receptę – podkreślała  dr inż. Krokowska-Paluszak. Przypomniała, że sylwoterapia to metoda terapeutyczna medycyny naturalnej. Pobudzanie organizmu do samoleczenia odbywa się za sprawą bliskiego kontaktu z drzewami. Jako przykład kraju, który bardzo świadomie czerpie z dobroczynnego wpływu lasu, naukowczyni podała także Japonię, gdzie na popularności zyskują kąpiele leśne, czyli specjalna forma spędzania czasu polegająca na spokojnym spacerze po lesie i bardzo uważnej obserwacji otoczenia, a także na świadomym oddychaniu.

Pozytywny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie ma także obecność ptaków. Ornitoterapia, polegająca zarówno na słuchaniu śpiewu ptaków, jak i ich obserwacji, jest szczególnie zalecana osobom z depresją, lękami i nadpobudliwością, ale pomaga również na stres. Natomiast fitoncydy, jeden ze składników olejków eterycznych wydzielanych przez drzewa, stanowią naturalny antybiotyk, którego właściwości bakteriobójcze i przeciwzapalne hamują rozwój grzybów i bakterii.

Las, jak zauważyła dr inż. Krokowska-Paluszak, dostarcza nam jednego z najcenniejszych, a jednocześnie najszybciej odnawialnych surowców, czyli drewna. Można wyróżnić dziesiątki jego zastosowań, a w produkcji mebli Polska zajmuje wysokie miejsce, nie tylko w Europie, ale i na świecie. Naukowczyni przypomniała też, że z naszego kraju pochodzi co trzecia europaleta. To przedmiot, bez którego trudno sobie wyobrazić współczesny transport.

Wykład był również okazją, by poznać nowe, prawdopodobnie nieznane słuchaczom, zastosowania drewna. Okazało się, że produkuje się z niego już nie tylko meble, ale również gwoździe, papierowe butelki do napojów i chemii gospodarczej, implanty, zagęstniki do sosów, lodów, jogurtów, proszków do prania, a także, co może wydawać się zaskakujące, samochody, ubrania i tkaniny, które możemy znaleźć nawet w tzw. sieciówkach.

Osoby biorące udział w spotkaniu chciały wiedzieć o to, jak wielkim zagrożeniem są dla nas pożary lasów i co można zrobić, żeby ich uniknąć. Pytano także, czy słusznie obawiamy się chorób odzwierzęcych oraz czy panująca w naszym kraju susza jest zagrożeniem dla ekosystemu leśnego.

Żegnając się z uczestnikami spotkania, dr Małgorzata Krokowska-Paluszak skorzystała z okazji, by zachęcić uczestników do odwiedzania lasu.

W trwającym cyklu „Naukowe środy na UWM” czekają na zainteresowanych jeszcze trzy wykłady. Dr inż. Karol Mierzejewski opowie o wpływie mikroplastiku na nasz organizm, dr inż. Justyna Błażejak-Grabowska poruszy temat dobrostanu zwierząt, a dr inż. Tomasz Krzywicki zdefiniuje deepfake i opowie o towarzyszących mu zagrożeniach.

Karolina Dados, red.

Dr inż. Małgorzata Krokowska-Paluszak – doktor nauk leśnych, magister polonistyki i pasjonatka interdyscyplinarności. Jest adiunktem na Wydziale Rolnictwa i Leśnictwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, gdzie łączy badania nad wizerunkiem lasów i leśników z edukacją młodych pokoleń, skuteczną komunikacją i zarządzaniem kryzysem. Jako edukator leśny współpracuje z Autorską Szkołą Podstawową NAVIGO w Poznaniu. Certyfikowana trener i facylitator, absolwentka Szkoły Liderów Miasta Poznania, nieustannie rozwija swoje kompetencje, angażując się w działalność Stowarzyszenia Edukatorów Leśnych, Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki oraz Fundacji Moda Nauka, gdzie pełni rolę członkini zarządu. Od dwóch lat prowadzi firmę szkoleniową go!LAS, gdzie realizuje autorskie warsztaty i szkolenia z zakresu komunikacji i edukacji leśnej, prostego języka przekazu i budowania wizerunku.