Panie doktorze, na czym polega zmiana dotycząca paliwa?

Benzyna 95-oktanowa E5 ma w swoim składzie 5 proc. bioetanolu, czyli alkoholu etylowego będącego komponentem odnawialnym. To paliwo po nowym roku zostanie wycofane z obrotu. Zastąpi je benzyna 95-oktanowa, ale z dodatkiem 10 proc. bioetanolu. Ilość stosowanego biokomponentu w benzynie 98-oktanowej i oleju napędowym nie zmieni się.

Dlaczego dystrybutorzy paliw zastępują benzynę E5 benzyną E10?

To wynika z polskiej polityki transformacji ekologicznej. Jednym z celów, który mamy zrealizować do 2030 r., jest zużycie paliw odnawialnych w sektorze transportowym na poziomie 14 proc. Ślad węglowy czystego bioetanolu jest o 70 proc. mniejszy niż benzyny wyprodukowanej tylko z ropy naftowej. Zmniejszenie zużycia paliw kopalnych na rzecz odnawialnych wpisuje się w działania określone w Europejskim Zielonym Ładzie. Zielony ład to unijne regulacje, których nadrzędnym celem jest osiągnięcie neutralności dla klimatu w Europie do 2050 r. Nasz Uniwersytet też realizuje zadania z niego wynikające.

Czy zastosowanie 10 proc. dodatku etanolu do benzyny może wpłynąć negatywnie na stan silnika?

Benzyny z dodatkiem 10 proc. bioetanolu mogą negatywnie wpływać tylko na trwałość starszych silników, nieprzystosowanych do spalania tego typu paliw. W ich przypadku zastosowanie benzyny z większym dodatkiem bioetanolu może doprowadzić do uszkodzeń, które ujawnią się po pewnym czasie użytkowania, ponieważ procesy destrukcyjne mogą przebiegać powoli. Dlatego w początkowej fazie użytkowania niedostosowanego silnika po zmianie na paliwo z 10 proc. bioetanolu można mieć błędne poczucie, że nie powoduje ono negatywnych zjawisk. Uszkodzenie silnika może być spowodowane bezpośrednim oddziaływaniem bioetanolu, produktów jego rozkładu i wody przez niego wchłoniętej. Po utlenieniu bioetanolu powstaje kwas octowy i aldehyd octowy, które niszczą w układzie zasilania pasywne powłoki (np. galwaniczne) chroniące elementy przed korozją. Po ich uszkodzeniu dochodzi do korozji tych elementów, na skutek oddziaływania wody wchłoniętej przez bioetanol. Woda, jak wiemy, ma dużą higroskopijność. Powstałe w ten sposób produkty korozji destabilizują pracę układu zasilania silnika – zapychają dysze, przewody paliwowe, filtry itp. Bioetanol i produkty jego utleniania negatywnie wpływają też na uszczelnienia w układzie zasilania wykonane z tworzyw sztucznych. Po ich uszkodzeniu zaobserwować można wycieki paliwa, które mogą spowodować pożar w komorze silnika.

Podobno nie wszystkie pojazdy mają silniki dostosowane do spalania benzyny z 10 proc. alkoholu?

Teoretycznie większość silników wyprodukowanych po roku 2000 jest już do takiego dodatku etanolu przystosowana, ale są wyjątki. Na stronie Ministerstwa Środowiska i Klimatu umieszczono raport dotyczący dostosowania samochodów różnych marek i modeli do benzyny E10, który opracowało Europejskie Stowarzyszenie Producentów Samochodów ACEA. Informacje o tym można też uzyskać z instrukcji obsługi auta, a także w serwisie danej marki. W niektórych pojazdach producenci umieścili na korkach lub klapach wlewu paliwa informacje o niedopuszczalnym stężeniu bioetanolu w benzynie. Najczęściej jest to piktogram z przekreślonym symbolem E, po którym podana jest procentowa wartość stężenia bioetanolu.

Co zatem ma robić ten, kto nie powinien używać benzyny E10?

Jeśli silnik pojazdu nie jest dostoswany do benzyn z dodatkiem 10 proc. bioetanolu należy stosować benzynę 98, ponieważ nie zmienia się jej skład. W niektórych przypadkach można dostosować silnik, wymieniając jego podzespoły na odporne na tego rodzaju paliwo, ale rozwiązanie to wymaga wiedzy specjalistycznej i dostępu do odpowiednich części. Pamiętając o silnikach samochodowych, nie zapominajmy jednak o całej masie innych maszyn używanych w gospodarstwach domowych lub przedsiębiorstwach. Mamy przecież w domach kosiarki, kosy, piły, miniciągniki, agregaty prądowe i inne maszyny ogrodnicze. Jest też wiele maszyn budowlanych wyposażonych w silniki z zapłonem iskrowym. Sprawdźmy, jaką możemy w nich stosować benzynę, aby nie narobić sobie dodatkowego kłopotu.

Rozmawiał: Lech Kryszałowicz

Dr inż. Piotr Szczyglak pracuje w Katedrze Budowy, Eksploatacji Pojazdów i Maszyn na Wydziale Nauk Technicznych. Jego zainteresowania naukowe to: cyfrowe systemy monitorowania i nadzoru pojazdów oraz maszyn w warunkach eksploatacyjnych, modelowanie procesów roboczych, paliwa i środki smarne.