Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej obchodzony jest 13 kwietnia. To rocznica opublikowania przez Niemców w 1943 roku informacji o odkryciu w ZSRR masowych grobów oficerów Wojska Polskiego. Związek Radziecki przyznał się oficjalnie do popełnienia tej zbrodni dopiero w 1990 roku, czyli po pięćdziesięciu latach od dokonania mordu.

W Kortowie co roku odbywają się uroczystości upamiętniające ofiary tragicznych wydarzeń sprzed ponad 80 lat.

– Miejsce, w którym się dzisiaj spotykamy, wyrasta z potrzeby pamięci. Pamięci, która sprzeciwia się kłamstwu i która stoi na straży szacunku wobec tych, którzy będąc wierni swoim ideałom, ponieśli największą ofiarę – mówił prof. Jerzy Przyborowski, rektor UWM. – Kłamstwo o zbrodni katyńskiej trwało latami i dekadami. Jestem wdzięczny członkom Rodzin Katyńskich i tym, którzy wspierali ich w walce o to, by prawda o tej tragedii nie została zawłaszczona przez narrację państwa, które dopuściło się tak haniebnego czynu.

Tegorocznym obchodom rocznicy zbrodni katyńskiej towarzyszył. Pod pomnikiem złożono odrobinę ziemi pochodzącej z miejsc kaźni.

– Dzisiaj po raz kolejny ziemia kortowska połączy się z ziemią przechowującą pamięć o tragedii naszego narodu. Została ona przywieziona z Charkowa, Miednoje i Kuropat, miejsc, w których zamordowani zostali nasi rodacy. Mam nadzieję, że ten symboliczny gest złożenia ziemi będzie umacniał naszą uniwersytecką wspólnotę w staniu na straży pamięci – zaznaczył rektor UWM.

Jak zaznaczyła Barbara Gawlicka, prezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Olsztynie, ziemia, poświęcona podczas uroczystości przed księdza Piotra Dernowskiego, dołączy w Kortowie do tej pochodzącej z Katynia, Smoleńska i Bykowni. 

Prof. Jerzy Przyborowski, przypominając o tragicznych wydarzeniach z historii polskiego narodu, odniósł się także do dramatu wojen, które toczą się obecnie.

– Kiedy spotkaliśmy się w tym miejscu dwa lata temu, wszyscy mieliśmy nadzieję, że wojna w Ukrainie szybko się zakończy, że Ukraińcom zostanie przywrócony spokój. Spotykamy się ponownie i nadal mamy świadomość ogromnej tragedii, która codziennie wydarza się tak blisko nas, a której nie jesteśmy w stanie przerwać.  Z niepokojem patrzymy także na Strefę Gazy, w której ginie tak wielu cywilów. Chciałbym, żebyśmy pilnowali samych siebie, żeby do tego poczucia bezradności, którego pewnie wielu z nas doświadcza, nie dołączyła nigdy obojętność. Mam nadzieję, że za kilka miesięcy, gdy obchodzić będziemy 15. rocznicę otwarcia Alei Ofiar Katyńskich w Kortowie, wojna nie będzie elementem rzeczywistości żadnego kraju – mówił prof. Przyborowski. I dodał: – Pochylając dzisiaj swoje głowy z szacunkiem dla osób, które poniosły największą ofiarę dla naszej ojczyzny, przyjmijmy na siebie odpowiedzialność za przechowywanie ich w naszej wdzięcznej pamięci.

– „Po bezkresie czekania, mam cię tuż przy sobie, w garstce ziemi, w igle sosnowej, zbłąkanej trawce” – cytowała fragment wiersza Witomiły Wołk-Jezierskiej Barbara Gawlicka. Przypomniała też wspomnienia autorki tego utworu, córki porucznika zamordowanego przez NKWD, która w domu w Biskupcu czekała na powrót ojca. Powrót, który nigdy nie nastąpił.

Prezes Zarządu Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Olsztynie dziękując rektorowi, władzom Uniwersytetu i całej społeczności akademickiej za możliwość spotykania się w kwietniu Alei Ofiar Katyńskich, podarowała prof. Jerzemu Przyborowskiemu orzełka katyńskiego. 

– Jest to replika orzełka wydobytego z dołu śmierci w Charkowie, zanim powstał polski cmentarz wojenny – mówiła Barbara Gawlicka.

Pod tablicą poświęconą zamordowanym w Katyniu absolwentom wyższych uczelni związanych z Olsztynem kwiaty złożyło kolegium rektorskie, przedstawiciele Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Olsztynie, Delegatury IPN w Olsztynie, Związku Nauczycielstwa Polskiego, NSZZ „Solidarność”, NZZ Pracowników UWM „Prawda”, Stowarzyszenia Absolwentów UWM, Rady Uczelnianej Samorządu Studenckiego oraz Samorządu Doktorantów.

dbp