Prof. dr hab. inż. Renata Ciereszko na co dzień pracuje w Katedrze Anatomii i Fizjologii Zwierząt na Wydziale Biologii i Biotechnologii UWM. Jest cenioną w Polsce i za granicą badaczką specjalizującą się w fizjologii zwierząt, endokrynologii rozrodu i biologii molekularnej. Pełni również funkcję kierowniczki Laboratorium Diagnostyki Molekularnej, które znajduje się na Wydziale Biologii i Biotechnologii.  

W rozmowie z „Wiadomościami Uniwersyteckimi”, prof. Ciereszko przyznała, iż nie sądziła, że jej kandydatura do Rady NCN zostanie przyjęta.   

– Moją kandydaturę zaproponował prof. Wojciech Niżański, przewodniczący Komitetu Nauk Weterynaryjnych i Biologii Rozrodu Polskiej Akademii Nauk. Nie spodziewałam się tego i nie sądziłam, że zostanę członkinią Rady NCN, ale wyraziłam zgodę, ponieważ nie wypada odmawiać tak prestiżowej jednostce. Potem okazało się, że kandydatów jest 120 i że, ostatecznie znalazłam się wśród 12 nowych członków Rady – wyjaśnia prof. Renata Ciereszko. 

W Radzie NCN zasiada 24 członków, spośród których 12 jest wymienianych co dwa lata. Oznacza to, że każdy z członków Rady sprawuje tę funkcję przez 4 lata. Prof. Ciereszko rozpoczęła swoją kadencję 15 grudnia 2024 roku.  

– Z pewnością jest to prestiżowa funkcja i czuję się zaszczycona, że zostałam wybrana do Rady NCN, ale z drugiej strony mam świadomość, że nie jest to funkcja honorowa i że będzie wymagała dużo pracy i pochłonie dużo czasu. To jest mój – wierzyć się nie chce – 45. rok pracy na uczelni. Mogę więc swoje doświadczenie wykorzystać, działając na rzecz środowiska naukowego w naszym kraju. Poza tym, praca w Radzie NCN ma także wymiar osobisty – kontakty ze specjalistami z wielu dziedzin i dyscyplin są bardzo stymulujące i wzbogacają nasze widzenie świata. Jest to rodzaj przygody nie tylko naukowej, ale także intelektualnej – przyznaje prof. Ciereszko. 

Zadaniem Narodowego Centrum Nauki jest wspieranie badań podstawowych poprzez finansowanie projektów badawczych oraz działań naukowych w drodze konkursów. Wśród pryncypiów NCN znajdują się m.in.: docenianie młodego pokolenia, bezstronność, transparentność procedur, rygorystyczne procedury dotyczące konfliktu interesów czy służebność wobec środowiska naukowego. 

Prof. Renata Ciereszko jest po dwóch spotkaniach Rady NCN (pierwszym uroczystym w grudniu i pierwszym roboczym w nowym składzie w styczniu) i ma silne wrażenie, że wszystkim członkom zależy, aby postępować według wyżej wymienionych zasad.  

– Po moich pierwszych doświadczeniach związanych z uczestnictwem w pracach Rady NCN, widzę, że jej członkowie starają się jak najlepiej pracować na rzecz nauki. Pracujemy nie tylko w czasie posiedzeń plenarnych Rady oraz w czasie posiedzeń poszczególnych komisji, które to posiedzenia odbywają się w czasie comiesięcznych dwudniowych spotkań Rady w Krakowie, ale także w czasie zwoływanych ad hoc spotkań on-line (np. w tym tygodniu mam dwa takie spotkania). Dodatkowo, każdy z nas ma do wykonania szereg indywidualnych zadań poza posiedzeniami czy spotkaniami. Trzeba też podkreślić, że przewodniczący Rady, prof. dr hab. Tomasz Dietl, uznany fizyk, stawia na przejrzystość i kolegialność podejmowanych decyzji, a także na to, aby nie było żadnych dwuznaczności w działaniach Rady, konfliktu interesów itp. – wyjaśnia. 

Każdy członek Rady NCN pracuje zazwyczaj w trzech komisjach – dziedzinowej (Komisji Nauk Humanistycznych, Społecznych i o Sztuce, Komisji Nauk Ścisłych i Technicznych lub Komisji Nauk o Życiu) oraz dwóch innych. Prof. Renata Ciereszko została przewodniczącą Komisji ds. etycznych, a także jest członkinią Komisji Odwoławczej.  

– Komisja dziedzinowa, w moim przypadku to Komisja Nauk o Życiu, zajmuje się, między innymi, wyborem ekspertów do paneli Nauk o Życiu oceniających wnioski składane w poszczególnych edycjach licznych konkursów ogłaszanych przez NCN. Ekspertów wybiera się z wewnętrznej bazy danych NCN, nieustannie wzbogacanej nowymi nazwiskami osób, które uważamy za dobrych i rzetelnych naukowców. Komisja ds. etycznych opiniuje różne sprawy, które dotyczą naruszenia przez członków Rady NCN przepisów regulaminu Rady. To zazwyczaj nie są łatwe sprawy, bo zawierają zarówno aspekty prawne, jak i ludzkie. Z kolei w Komisji Odwoławczej znalazłam się ze względu na swoje wieloletnie doświadczenie sekretarza i redaktorki naczelnej czasopisma naukowego, które to funkcje wymagały analizy i oceny licznych tekstów naukowych. Ta komisja zajmuje się rozpatrywaniem odwołań od decyzji dyrektora NCN, nieprzyznających finansowania danym wnioskom badawczym. Komisja Odwoławcza Rady NCN może uchylić decyzję dyrektora tylko wtedy, jeśli to odwołanie dotyczy spraw formalnych, a nie merytorycznych – mówi prof. Ciereszko.  

Marta Wiśniewska 

Prof. dr hab. inż. Renata Ciereszko pracuje na stanowisku profesora w Katedrze Anatomii i Fizjologii Zwierząt, Wydziału Biologii i Biotechnologii, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (UWM) w Olsztynie. Tytuł magistra inżyniera uzyskała w 1981 r., stopnie doktora i doktora habilitowanego, odpowiednio, w 1990 i 2004 r., a tytuł profesora otrzymała w roku 2014. Prof. Ciereszko reprezentuje nauki biologiczne (dyscyplina: biologia; specjalność naukowa: fizjologia zwierząt, endokrynologia rozrodu, biologia molekularna). Jej zainteresowania naukowe obejmują m.in. hormonalną regulację funkcji rozrodczych samicy, mechanizm działania prolaktyny i fitoestrogenów w jajniku świni, znaczenie receptora węglowodorów aromatycznych w regulacji funkcji jajnika, mechanizm działania i degradacji 2,3,7,8-tetrachloro-dibenzo-p-dioksyny (TCDD) i ostatnio, mechanizm ochronnego działania tamoksyfenu w jajniku szczurów poddawanych chemioterapii. Swój warsztat badawczy doskonaliła na zagranicznych i krajowych stażach naukowych. W latach 1992-96 pracowała jako „visiting professor” w Department of Animal Sciences i School of Natural Resources w Ohio State University (OSU, Columbus, USA). W późniejszych latach przebywała na kilku krótszych stażach w OSU, USA (1997), w Kansas University Medical Center, Kansas City, KS, USA (2003, 2004), w Agriculture University of Nitra, Słowacja (2011) oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim (2003, 2011). Dorobek naukowy prof. Renaty Ciereszko obejmuje 80 artykułów oryginalnych oraz kilka prac przeglądowych i rozdziałów w książkach. Była kierownikiem/opiekunem 11 grantów finansowanych przez KBN, Ministerstwo i NCN, a także współautorem i wykonawcą grantów polskich i zagranicznych (USA). Pracowała również w kilku zespołach eksperckich panelu nauk o życiu (NZ) Narodowego Centrum Nauki (NZ4, NZ5, Sonatina, Miniatura, Zespół Stały). 

Przez 15 lat. prof. Ciereszko była kolejno, sekretarzem i redaktorem naczelnym Reproductive Biology, obecnie jest członkiem rady redakcyjnej tego czasopisma. Była również sekretarzem i prezesem olsztyńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego (PTF), członkiem Komitetu Biologii Rozrodu PAN, a także członkiem Lokalnej Komisji Etycznej w Olsztynie. Obecnie jest członkiem PTF, Towarzystwa Biologii Rozrodu (TBR) i Olsztyńskiego Forum Naukowego. Od 14 lat jest kierownikiem Laboratorium Diagnostyki Molekularnej (wydziałowe laboratorium między-katedralne), pełni również funkcje kierownika zespołu ds. dobrostanu zwierząt na swoim macierzystym wydziale. Oprócz nagród Rektora za działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną, otrzymała również trzy nagrody Ministra, w tym jedną za pracę habilitacyjną. Została również nagrodzona m.in., Złotym Laurem UWM i Medalem TBR, jest członkiem Kapituły tego Medalu. Profesor R. Ciereszko jest aktywnym nauczycielem akademickim. Obecnie prowadzi seminaria dyplomowe oraz zajęcia z „Fizjologii zwierząt”, „Transdukcji sygnału wewnątrzkomórkowego” i „Metodologii pracy doświadczalnej”. Była promotorem 7 prac doktorskich oraz 47 prac magisterskich, licencjackich i inżynierskich.