W sierpniu ubiegłego roku radni Olsztyna zadecydowali, że patronem jednej z ulic miasta zostanie prof. Antoni Żebracki. Kim był i w jaki sposób przyczynił się do rozwoju medycyny weterynaryjnej oraz olsztyńskiej uczelni, mówili 11 kwietnia na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej UWM jego wychowankowie, współpracownicy, działacze opozycyjni oraz rodzina.

– Myślą przewodnią dzisiejszego wydarzenia było nie tylko uhonorowanie osiągnięć niezwykłego człowieka – prof. Antoniego Żebrackiego – w obszarze działalności społeczno-politycznej, naukowej i dydaktycznej, ale również przybliżenie tych mniej znanych faktów z jego życia. To też doskonała okazja do wspomnień – rozpoczął spotkanie prof. Bogdan Lewczuk, dziekan Wydziału Medycyny Weterynaryjnej UWM i zaznaczył, że bez wątpienia jest to wydarzenie bezprecedensowe w historii wydziału i odbywa się z inicjatywy działaczy społecznych. – Cieszę się, że nasi pracownicy są dostrzegani, a ich działalność spotyka się z uznaniem i szacunkiem. Dziękuję za tę inicjatywę.

W spotkaniu uczestniczył także prof. Jakub Sawicki, prorektor ds. nauki i współpracy międzynarodowej UWM, który podkreślał, że nadanie ulicy w Olsztynie imienia prof. Antoniego Żebrackiego jest bardzo istotne nie tylko ze względu na Wydział Medycyny Weterynaryjnej UWM, ale także w kontekście roli nauki w społeczeństwie.

O okresie lwowskim w życiu prof. Antoniego Żebrackiego oraz działalności naukowej i dydaktycznej opowiedział prof. Sławomir Zduńczyk, kierownik Katedry Rozrodu Zwierząt z Kliniką – katedry, którą utworzył i kierował profesor Żebracki.

– Prof. Antoni Żebracki był bardzo barwną i złożoną postacią. Był naukowcem, praktykiem, działaczem politycznym, a także duszą towarzystwa. Nikt tak jak on nie potrafił opowiadać kawałów lwowskich i żydowskich szmoncesów. Był też bardzo życzliwy, ale i wymagający wobec studentów. Swoim współpracownikom dawał dużo swobody. Jeśli go przekonaliśmy, że to, co chcemy zrobić, ma sens, to się zgadzał. Zachęcał nas też do wyjazdów na Zachód – wspomina prof. Zduńczyk.

Działalność społeczno-polityczną prof. Antoniego Żebrackiego przedstawił Zenon Złakowski – inicjator wniosku o nadanie imienia prof. Żebrackiego jednej z olsztyńskich ulic.

– Prof. Antoniego Żebrackiego poznałem w 1988 r., kiedy to po represjach ze strony ówczesnych władz komunistycznych zaczęła się odradzać opozycja. Był już na emeryturze, ale przez całe życie był państwowcem, patriotą i wsparł nas swoim autorytetem. To było dla nas ważne. Nie należał nigdy do partii i bronił swoich poglądów i interesów Polski. Marzył zawsze o najjaśniejszej Rzeczypospolitej – niezależnej i niepodległej – dodaje Zenon Złakowski.

Spotkanie miało się odbyć już w ubiegłym roku, ale zostało przesunięte, aby mogła wziąć w nim udział córka prof. Żebrackiego – Barbara Wojt, która do Kortowa przyleciała ze Stanów Zjednoczonych.

– Bardzo się cieszę, że uczelnia i miasto uhonorowały mojego tatę, który był wielkim patriotą i bardzo dobrym naukowcem. Znany jest też w Ameryce, na Florydzie, gdzie mieszkam, jako osoba, która opracowała najlepszą metodę unasieniania krów. Był też najlepszym ojcem na świecie – zaznacza Barbara Wojt i dodaje, że uczelnia bardzo się zmieniła od momentu, kiedy jej tata tu pracował. – Nie poznałam tego miejsca. Tata kochał Kortowo. On kochał wszystkich ludzi. Cieszył się, że może przekazywać wiedzę studentom, aby mogli zostać naukowcami i reprezentować naszą ukochaną Polskę. Ja z kolei cieszę się, że jest to wolna Polska. Gdyby tata dowiedział się, że w Olsztynie jest ulica jego imienia, na pewno byłby bardzo zadowolony, bo to ogromny honor i uznanie.

Prof. Antoni Żebracki urodził się w 1914 r. w Sanoku. Dzieciństwo i młodość spędził w Kołomyi (obecnie Ukraina). Po uzyskaniu matury ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, a następnie studiował weterynarię na Uniwersytecie Lwowskim. W 1939 r. po ataku Niemiec na Polskę jako artylerzysta walczył w obronie tego miasta. Po zajęciu Lwowa przez Sowietów udało mu się uciec z konwoju żołnierzy polskich prowadzonego na Wschód. Należał do Armii Krajowej – zgrupowania Orląt Lwowskich. Po wojnie został zatrudniony jako pracownik naukowy w nowo tworzonym uniwersytecie UMCS w Lublinie na Wydziale Weterynarii. W 1961 r. został zwolniony z uczelni w Lublinie, ale szczęśliwie znalazł zatrudnienie na podobnej uczelni we Wrocławiu. W 1969 r. przeniósł się do Olsztyna, gdzie w Wyższej Szkole Rolniczej kierował Katedrą Patologii Rozrodu i Położnictwa na Wydziale Weterynaryjnym. Był dużym autorytetem naukowym. W 1980 r. jako jeden z nielicznych profesorów włączył się w działalność powstającego wówczas NSZZ Solidarność. W 1984 r. przeszedł na emeryturę, ale nadal działał w samorządzie lekarsko-weterynaryjnym. W 1988 r. włączył się w organizację opozycyjnego wobec ówczesnych władz komunistycznych Olsztyńskiego Klubu Obywatelskiego, zaś w 1989 r. zaangażował się w kampanię wyborczą do Sejmu i Senatu, wspierając opozycyjnych kandydatów. Zmarł 29 stycznia 1998 r., pozostawiając bogaty dorobek naukowy. Przez całe życie działał na rzecz wolnej i niepodległej Polski. Wyróżniony wieloma medalami, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi oraz odznaczeniami: Zasłużony Pracownik Rolnictwa i Zasłużony dla Warmii i Mazur.

W Jego dorobku pozostaje łącznie ok. 280 publikacji naukowych, artykułów, ekspertyz (w tym 25 opublikowanych w renomowanych czasopismach zagranicznych). Był także współautorem 4 opracowań podręcznikowych i skryptów. Wypromował 3 magistrów zootechników, 14 doktorów nauk weterynaryjnych oraz opiekował się 4 przewodami habilitacyjnymi. Kilku jego wychowanków osiągnęło tytuły naukowe profesora.

Organizatorami wydarzenia były Wydział Medycyny Weterynaryjnej UWM w Olsztynie, Zarząd Regionu Warmińsko-Mazurskiego NSZZ „Solidarność” oraz Stowarzyszenie Osób Represjonowanych „Pro Patria”.

syla

Fot. Katarzyna Wróblewska