Program Pathways2Resilience (Ścieżki do odporności) wspiera misję Unii Europejskiej w zakresie przystosowania się do zmian klimatu. UE zwraca uwagę, że kryzys klimatyczny już teraz ma poważny wpływ na codzienne życie w Europie, a dotychczasowe wysiłki adaptacyjne nie przyniosły wystarczających rezultatów. Program Pathways2Resilience ma na celu budowanie europejskiej strategii przeciwdziałania zmianom klimatu i ich skutkom. Testując założenia strategii na docelowo 120 europejskich regionach, Pathways2Resilience zapewni tym regionom wsparcie techniczne i merytoryczne na każdym etapie, oparte na modelu transformacyjnej adaptacji – Regionalnej Ścieżce Odporności. Program obejmuje szkolenia, wymianę wiedzy oraz dostęp do nowoczesnych narzędzi wspierających odporność na zmiany klimatu.

– Cała Unia Europejska przygotowuje się do opracowania dyrektywy, która docelowo będzie obowiązywała wszystkie kraje członkowskie. Unia ogłosiła konkurs dla regionów, w którym będą mogły przetestować i zweryfikować założenia strategii i dodatkowo omówić swoje pomysły i rozwiązania. Zatem przeprowadzimy pewnego rodzaju pilotaż, w którym planowane wdrożenie strategii do zmian klimatu przetestujemy wcześniej na tzw. żywym organizmie, czyli na naszym województwie – mówi prof. Katarzyna Glińska-Lewczuk, kierownik Katedry Gospodarki Wodnej i Klimatologii UWM i kierownik projektu.

Do całego projektu UE przewidziała 120 regionów europejskich, a na pierwszy etap wybrano ich 40 spośród zgłoszonych. Wybór był dokonany na drodze konkursowej. Oceniane były doświadczenie, pomysły, ale też możliwości współpracy.

Współpraca z przedsiębiorcami i organizacjami 

– Jako uczelnia współpracujemy z regionem i należymy do Europejskiej Sieci Współpracy Regionów (ERRIN). Myślę, że to nam pomogło w uzyskaniu tego projektu.  W dyskusji nad możliwościami wdrożenia strategii do zmian klimatu w naszym regionie będą miały swój głos różne podmioty: regionalne i lokalne władze, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, ale też po prostu obywatele. Ich opinia jest bardzo ważna. Z drugiej strony, naszym zadaniem jest przedstawienie im koncepcji „ścieżek do odporności” opracowanej przez Komisję Europejską i zweryfikowanie możliwości adaptacji naszego regionu, także pod kątem finansowania – tłumaczy prof. Glińska-Lewczuk. – Strategia adaptacji do zmian klimatu dotyczy różnych działów naszego życia: np. rolnictwa, leśnictwa, przemysłu, gospodarki przestrzennej etc.  Pewne działania, jak np. OZE, mała retencja czy przykłady błękitno-zielonej infrastruktury możemy już wskazać jako dobre praktyki. Musimy pamiętać, że nasze warunki przyrodnicze i klimatyczne są przecież inne niż np. w Europie zachodniej i południowej. Mamy też inne problemy gospodarcze. Dlatego też planowana europejska strategia adaptacji do zmian klimatu, by być skuteczna, musi uwzględniać zróżnicowanie przyrodnicze i gospodarczo-społeczne regionów.

Jak zauważa prof. Glińska-Lewczuk, informacje o wygranym konkursie przyszła w symbolicznym momencie, bo w czasie, kiedy Polska doświadcza konsekwencji zmian klimatu: północ kraju zmaga się z suszą, a południe walczy ze skutkami powodzi. Kierownik projektu zaznacza, że projekt przyczyni się do pobudzenia regionu do działań na rzecz ochrony klimatu i zwiększy świadomość mieszkańców w tym zakresie.

– Planujemy zorganizowanie spotkań z osobami czy podmiotami zainteresowanymi współpracą. Chcielibyśmy nagrodzić tych, którzy w zakresie adaptacji do zmian klimatu robią więcej i mogą pochwalić się osiągnięciami. Mamy nauczycieli, którzy mają bardzo ciekawe pomysły i realizują programy edukacyjne w szkołach. Planujemy też konkurs, m.in. dla nauczycieli akademickich – tłumaczy prof. Glińska-Lewczuk.

Podmioty, z którymi będą prowadzone rozmowy, zostaną wybrane we współpracy z partnerem projektu – Urzędem Marszałkowskim Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Zdaniem naukowczyni z UWM, pomoże to dotrzeć bezpośrednio do przedsiębiorców czy instytucji otoczenia biznesu. Dodać należy też, że pracownicy urzędu mają również doświadczenie w przygotowywaniu różnych strategii. Urząd Marszałkowski w projekcie będzie reprezentowany m.in. przez Departament Ochrony Środowiska. Także zespół UWM tworzą osoby, które posiadają odpowiednie kompetencje i doświadczenie w tego typu działaniach i tworzyły różne strategie, w tym te związane z badaniami środowiska przyrodniczego. W realizację projektu będą zaangażowani pracownicy Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa, Wydziału Geoinżynierii, Wydziału Humanistycznego i Wydziału Nauk Ekonomicznych.  

Projekt potrwa 1,5 roku. W połowie października w Hadze odbędzie się spotkanie inicjujące, na którym będą omawiane szczegółowe działania.

Program Pathways2Resilience otrzymał dofinansowanie z programu badań i innowacji Unii Europejskiej Horyzont Europa. Na realizację całego programu przeznaczono 21 milionów euro, które zostaną rozdysponowane w dwóch publicznych naborach wniosków. Na projekt realizowany przez UWM przeznaczono 210 tys. euro.

Anna Wysocka