Proces pisania pracy licencjackiej jest pierwszym, a co za tym idzie niełatwym zetknięciem z pracą naukową. W przypadku studentów filologii zadanie jest tym trudniejsze, że trzeba zrobić to w obcym języku. Od ponad dekady Fundacja im. Marii i Georga Dietrichów, niemieckich filantropów i wielkich przyjaciół Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, nagradza tych, którzy do jego wykonania podeszli z wyjątkową pieczołowitością. W tym roku nagrody otrzymały studentki, które w swoich pracach przeanalizowały interesujące dzieła literackie podejmujące fundamentalne dla każdego człowieka kwestie.

– Nagrodzone w tym roku prace są wyśmienite, a nawet – myślę, że mogę użyć takiego słowa – wybitne. Bardzo się cieszymy, że już od 11 lat możemy nagradzać tych studentów, którzy pisząc prace dyplomowe, dołożyli szczególnych starań – mówi w rozmowie z Radiem UWM FM dr Barbara Sapała z Katedry Literatury i Kultury Krajów Niemieckojęzycznych UWM, koordynatorka współpracy z Fundacją im. Marii i Georga Dietrichów oraz przewodnicząca jury.

Baczne oko na literaturę  

W tym roku oceniający prace przyznali dwie równorzędne nagrody. Jedną z nich otrzymała Zuzanna Sekuła, która napisała pracę licencjacką pt. „Fanny Roth. Eine Jungfrauengeschichte Grete Meisel-Hess. Analiza tekstu z uwzględnieniem koncepcji płci według Otto Weiningera”.

– Pani Zuzanna w wybitny sposób przeanalizowała jedną z powieści nieżyjącej już austriackiej pisarki Grete Meisel-Hess, uwzględniając koncepcję płci Otto Weiningera. W tamtym czasie bardzo intensywnie rodził się feminizm, który dotyczył między innymi cielesności, i to jest właśnie clue tej pracy – wyjaśnia dr Barbara Sapała.

Studentka przyznaje, że zdecydowała się przeanalizować tę powieść, bo mimo iż powstała na początku dwudziestego wieku, to poruszane w niej zagadnienia wciąż są aktualne. 

– Od dawna interesują mnie tematy związane z feminizmem i jego różnymi nurtami, dlatego wybór tematu pracy był dla mnie naturalny. Wiele kobiet wciąż może utożsamiać się z jej główną bohaterką. Książkę poleciła mi moja promotorka i po jej przeczytaniu od razu byłam zdecydowana, że chcę oprzeć swoją analizę właśnie na tym utworze. Fascynujące było dla mnie przyjrzenie się temu, w jaki sposób wczesny ruch feministyczny w krajach niemieckojęzycznych argumentował swoje postulaty i przekonania. Jednocześnie istotnym punktem mojej pracy była analiza rozprawy Otto Weiningera, dzieła niezwykle obszernego, które z dzisiejszej perspektywy może wydawać się absurdalne, a zarazem zaskakujące. Interesowało mnie zestawienie tej mizoginicznej teorii z poglądami Grete Meisel-Hess, aby zobaczyć, gdzie zacierały się granice między myślą feministyczną a jej opozycją. W powieści szczególnie cenne wydało mi się to, że nie jest ona jedynie wyidealizowaną opowieścią. Czytelnik zostaje skonfrontowany z życiową porażką bohaterki, która jednak potrafi wyciągnąć wnioski ze swoich błędów i przejść głęboką wewnętrzną przemianę – wyjaśnia Zuzanna w rozmowie z „Wiadomościami Uniwersyteckimi" i z radością dodaje, że szybko udało jej się znaleźć pracę zgodną z posiadanym wykształceniem: 

– Pracuję jako tłumacz i opiekun klienta niemieckojęzycznego w firmie działającej w branży tekstyliów hotelarskich. To dla mnie duże zaskoczenie i jednocześnie satysfakcja, że mogę od razu wykorzystać zdobyte umiejętności w praktyce.

Drugą nagrodzoną studentką, a właściwie już absolwentką, jest Nikola Petniunas, której praca nosi tytuł: „Przestrzenie pamięci Aleidy Assmann w liryce Franka Nortena.”

– Ta praca jest szczególnie bliska mojemu sercu, ponieważ sama zajmowałam się tą tematyką. Pani Nikola zdecydowała się napisać o liryce, co dziś jest mało popularnym tematem. Przeanalizowała twórczość żyjącego niemieckiego autora Franka Nortena, który w swoich utworach zajmuje się kwestiami pamięci o drugiej wojnie światowej czy wypędzeniach. Co ciekawe, jego twórczość do tej pory nie była analizowana w taki sposób, więc trzeba było polegać głównie na własnych ustaleniach i literaturze uzupełniającej – tłumaczy dr Barbara Sapała.

Nikola mówi, że zawsze interesowała się poezją i chętnie czytała wiersze, stąd taki, a nie inny wybór tematu. 

– Na drugim roku studiów zostały mi polecone tomiki wierszy Franka Nortena. Kiedy czytałam jego wiersze, bardzo spodobała mi się poruszana przez niego tematyka oraz styl pisania i już wtedy wiedziałam, że chciałabym oprzeć moją pracę dyplomową na jego twórczości. Otrzymanie nagrody za najlepszą pracę dyplomową było dla mnie ogromnym wyróżnieniem. Bardzo się cieszę, że moja praca i starania zostały docenione. Jestem wdzięczna i jeszcze raz bardzo dziękuję. 

Obie prace zostały napisane pod kierunkiem dr hab. Anety Jachimowicz, prof. UWM, germanistki z Katedry Literatury i Kultury Krajów Niemieckojęzycznych, a także prodziekan Wydziału Humanistycznego ds. kształcenia. Obie studentki otrzymają nagrody pieniężne w wysokości 250 euro, a ich uroczyste wręczenie nastąpi podczas wydziałowej inauguracji roku akademickiego 2025/2026.

– Te prace były doskonale napisane pod względem formalnym, miały świetnie udokumentowane źródła, były precyzyjne w analizie  oraz innowacyjne. Ponadto podejmują niezwykle istotne i aktualne tematy. Jako wykładowczyni, ale także jako człowiek, muszę podkreślić, że to wspaniale, iż w dzisiejszych, bardzo szybkich i dość jednak powierzchownych czasach, powstają prace, które pozwalają dogłębnie pochylić się nad danym zagadnieniem. Oczywiście, bardzo cieszy również to, że są napisane w języku niemieckim, co pokazuje, że nasi studenci znakomicie opanowali ten język w trakcie kształcenia na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim – dodaje dr Barbara Sapała.   

W duchu humanistycznych idei

Kryteria, jakie muszą spełniać prace dyplomowe biorące udział w konkursie Fundacji im. Marii i Georga Dietrichów to między innymi: kompletność i spójność tez, poprawność formalna, innowacyjne podejście do podejmowanego problemu oraz promowanie szeroko pojętych idei humanizmu.   

– Dzisiejszy świat jest zdominowany przez konsumpcjonizm i myślenie niekoniecznie zawsze o człowieku, ale o tym, jak więcej zyskać, co jeszcze zrobić itd. W takich okolicznościach kryterium promowania humanistycznych idei jawi się jako szczególnie istotne – podkreśla dr Sapała.

Humanistyczne wartości, takie jak pomoc drugiemu człowiekowi, praca nad rozwojem czy budowanie więzi opartych na wzajemnym szacunku, były nadrzędne dla Georga i Marii Dietrichów, filantropów z Badenii-Wirtembergii i wielkich przyjaciół Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, którzy wspierali jego rozwój. Warto przypomnieć, że powołanie germanistyki w strukturach ówczesnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej (która w 1999 r. współtworzyła UWM) było możliwe dzięki staraniom Georga Dietricha i wsparciu finansowemu, którym ją obdarzył.

Wieloletnia współpraca Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego z Fundacją im. Marii i Georga Dietrichów obejmuje między innymi organizowanie kursów językowych w Niemczech, staży w urzędzie miasta w Offenburgu czy fundowanie nagród i stypendiów umożliwiających studentom inwestowanie we własny rozwój. Georg i Maria Dietrichowie są również patronami XII Liceum Ogólnokształcącego w Olsztynie, którego organem prowadzącym jest UWM. Jego uczniowie odnoszą nie tylko międzynarodowe sukcesy, ale także świetnie radzą sobie w codziennej nauce, o czym świadczą wyniki tegorocznych matur.

– Celem tych wszystkich działań jest promowanie uczenia się i nauczania języka niemieckiego, poznawanie kultury Niemiec i krajów z niemieckojęzycznego obszaru kulturowego. Georg i Maria Dietrichowie postrzegali to jako warunek konieczny do porozumienia pomiędzy narodami posiadającymi tak trudną historię – zauważa dr Barbara Sapała.

Owocem współpracy pomiędzy Olsztynem a Offenburgiem jest również obecność UWM w sojuszu ChallengeEU, który jest częścią programu Uniwersytety Europejskie – inicjatywy Komisji Europejskiej, która wspiera transformacyjne podejście do współpracy między uniwersytetami w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego. Hochschule Offenburg jest liderem projektu.

mw

Fot. Katedra Literatury i Kultury Krajów Niemieckojęzycznych