Spotkania, które w każdym regionie minister odbywa z rektorami, są rozmowami o polskiej nauce i służą między innymi przygotowaniom do nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym.

Nowa ustawa o szkolnictwie wyższym: małe, wielkie zmiany

– Uspokajam: to będzie ewolucja, nie rewolucja. Środowisko akademickie kolejnych rewolucji pewnie by już nie przeżyło – zaznaczył minister. – Dzisiaj wraca dialog, wraca rozmowa, wraca dyskusja o tym, jak rozwiązać problemy, których jest bardzo dużo.

Jak mówił Dariusz Wieczorek, projekt ustawy ma się pojawić w czerwcu. Ministerstwu zależy na tym, żeby dokument został przyjęty do końca bieżącego roku.

Celem strategicznym nowej ustawy jest – tłumaczył szef resortu nauki – stawianie na jakość, a nie liczbę uczelni. Bo, jak podkreślał wielokrotnie minister, dzisiaj uczelni w Polsce jest zdecydowanie za dużo. Żartobliwie nawiązując do jubileuszu powstania UWM, mówił, że szkoły wyższe na Warmii i Mazurach wyprzedziły swoje czasy, łącząc się w 1999 roku w jeden uniwersytet. Aby inne uczelnie w Polsce podążyły tym samym tropem, ministerstwo chce zaproponować im wyższą kwotę subwencji. Co ważne – na czas nieograniczony. 

Minister źródeł dzisiejszych kłopotów szkolnictwa wyższego szukał m.in. w dotychczas obowiązujących przepisach.

– Każda osoba prywatna mogła założyć uczelnię wyższą i kształcić studentów bez względu na to, na jakim poziomie było to realizowane – tłumaczył. – Dzisiaj mówimy stop, dzisiaj stawiamy na to, by nie oszukiwać młodych Polek i Polaków tymi reklamami, że zrobisz dyplom on-line i będziesz wybitnym fachowcem.

Na spotkanie z ministrem na UWM zaproszeni zostali rektorzy uczelni z województwa warmińsko-mazurskiego. Poza pełniącym rolę gospodarza prof. Jerzym Przyborowskim, byli to: dr inż. Jarosław Niedojadło, prof. Akademii Nauk Stosowanych w Elblągu; p.o. komendanta mł. insp. dr Monika Porwisz z Akademii Policji w Szczytnie; dr Magdalena Dubiella-Polakowska, prof. Akademii Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych oraz dr Agnieszka Górska, prof. Olsztyńskiej Szkoły Wyższej. W rozmowach towarzyszyli im przedstawiciele władz regionu: wojewoda Radosław Król i Maria Bąkowska, członkini Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

– Dyskutowaliśmy dzisiaj, jak wykorzystać środki z Krajowego Planu Odbudowy, jak wykorzystać środki z Unii Europejskiej w ramach i regionalnych programów operacyjnych, i środków centralnych – relacjonował przebieg spotkania minister. – Kluczowe i najistotniejsze jest to, żeby te środki zewnętrzne pozyskiwać. Staramy się też poszerzać katalog środków do wykorzystania.

Dobra jakość edukacji, dobre warunki studiowania

Jak zaznaczył minister, poza zachętami do aplikowania o środki finansowe z zewnętrznych źródeł, resort chce namawiać uczelnie do inwestowania w akademiki i poprawę warunków studiowania, bo – jak przekonywał – jest to coś, co w istotny sposób wpływa na gotowość młodych ludzi do podejmowania nauki.

Ministerstwo planuje też dać rektorom większą elastyczność w zakresie przyznawania stypendiów. Chodzi o to, by władze uczelni miały szansę wynagradzać nie tylko tych studentów, którzy odnoszą sukcesy naukowe, ale także tych, którzy wyróżniają się swoją działalnością społeczną czy osiągnięciami sportowymi lub artystycznymi. Warto zaznaczyć, że Uniwersytet Warmińsko-Mazurski już teraz znalazł sposób, by wspierać najbardziej zaangażowanych studentów – otrzymują oni specjalne nagrody, a laureatów II konkursu poznamy już wkrótce. Podobnie rzecz się ma z kołami naukowymi, które zdaniem ministra stanowią ogromną wartość i przyczyniają się do rozwoju naukowego studentów oraz – co za tym idzie – budowania kadr przyszłości polskiej nauki. Na UWM – przypomnijmy – od kilku lat koła naukowe mogą ubiegać się o Studencki Grant Rektora, czyli środki, które pozwalają na rozwijanie projektów naukowo-badawczych.

Uczelnie i samorząd województwa ramię w ramię

W czasie konferencji prasowej zorganizowanej po spotkaniu rektorów i przedstawicieli samorządu z ministrem, rektor UWM został zapytany o to, w jaki sposób Uniwersytet będzie dążył do rozwoju i poprawy swojej pozycji w rankingach najlepszych uczelni. Była to okazja, by prof. Jerzy Przyborowski przekazał dziennikarzom dobre wieści dotyczące awansu UWM w zestawieniu QS WUR, będącego jednym z najbardziej prestiżowych rankingów międzynarodowych, w którym znalazły są tylko 22 polskie uczelnie.

– Nigdy nie jest tak dobrze, żeby nie mogło być lepiej – zaznaczył rektor UWM. I dodał: – Możliwości rozwojowe są uzależnione nie tylko od chęci, ale także od pieniędzy. Bardzo mi się podoba więc pomysł, aby w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego wydzielić pulę funduszy, które byłyby przeznaczone na wsparcie szkolnictwa wyższego i badań naukowych w danym regionie.

Jak podkreślił prof. Jerzy Przyborowski, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski uczestniczy w strategii rozwoju województwa, a realizowane przez uczelnię projekty wpisują się w cztery inteligentne regionalne specjalizacje.

Ważnym wątkiem poruszanym podczas spotkania z ministrem nauki była kwestia wiz – zdaniem przedstawicieli uczelni wyższych konieczne jest upraszczanie procedur i tworzenie poczucia bezpieczeństwa w tym zakresie, ponieważ umożliwi to powoływanie zespołów międzynarodowych i aplikowania o granty. Rektorzy poruszyli też kwestię przerywania nauki przez studentów na pierwszych latach studiów lub tuż po zdobyciu tytułu licencjata lub inżyniera. Jak zaznaczył prof. Przyborowski, dużym wyzwaniem dla uczelni jest dzisiaj zapewnienie studentom wsparcia psychologicznego oraz uczynienie uczelni bardziej dostępnymi.

Studenci mają głos i moc zmian

Słowa rektora potwierdzał Dariusz Wieczorek, który przyznał, że spotkania ze studentami, które odbywa w całej Polsce, uświadomiły mu, jak bardzo stresujący jest dla nich okres zdobywania wykształcenia.

O tym, jakie kwestie są szczególnie ważne dla studentów z Warmii i Mazur, minister miał szansę przekonać się tuż po spotkaniu z rektorami. W Auli Dietrichów na Wydziale Humanistycznym czekali na niego przedstawiciele studentów nie tylko z UWM, ale także z innych uczelni z regionu. Wysłuchali oni krótkiego wystąpienia Dariusza Wieczorka, który zapoznał ich z planami swojego resortu. Następnie mieli szansę zadać kilka pytań.

Uwagi i wątpliwości studentów dotyczyły one różnych kwestii – począwszy od tego, skąd, zdaniem ministra, bierze się mała frekwencja wśród młodych wyborców oraz co można zrobić, by zatrzymać falę emigracji najmłodszych roczników, aż do kwestii bardzo ważnych dla młodych naukowców, którzy uczą się w szkołach doktorskich. Była więc mowa o kłopotach w zdobywaniu grantów, wątpliwościach dotyczących kolejnych zmian w punktacji czasopism naukowych i potrzebie zagwarantowania dodatkowych środków na wyjazdy zagraniczne. Ale studenci pytali też, o to, czy zdaniem ministra uczelnie nie powinny zwiększyć swoich wymagań wobec kandydatów i uczynić studiów bardziej elitarnymi. Uwagę ministra zwracano także na wyrażaną przez niektórych studentów potrzebę zwiększenia zajęć praktycznych w toku nauki.

Spotkanie ministra nauki ze studentami trwało półtorej godziny. Dariusz Wieczorek apelował do studentów o większą aktywność i gotowość do brania spraw we własne ręce. Zaznaczył, że niepokoją go dane, z których wynika, że zaledwie 2 proc. studentów angażuje się w wybory do samorządu studenckiego. Przypomniał młodym ludziom, że stanowią oni ogromną grupę społeczną, mogącą mieć realny wpływ na rzeczywistość kraju.

Daria Bruszewska-Przytuła

>>> O wizycie ministra nauki w Olsztynie można posłuchać także w relacji Radia UWM FM