Olsztyńsko-białostocki oddział PAN docenił dr. hab. Romana Lewandowskiego, prof. UWM za książkę pt.: „Kontrola menedżerska i jej wpływ na wyniki szpitali publicznych. Ujęcie modelowe”. W rozmowie z nami przyznaje, że wyróżnienie to stanowi rekompensatę za czas i wysiłek włożony w prowadzone badania. 

– Każda nagroda zawsze jest czymś miłym. Bardzo się z niej ucieszyłem, ponieważ włożyłem w te badania mnóstwo pracy. Przygotowując je do publikacji książkowej, poświęciłem dużo czasu na ich skrócenie, a i tak wyszło ponad 500 stron. Zależało mi na udokumentowaniu analiz naukowych obszernymi cytatami z wypowiedzi dyrektorów szpitali, aby czytelnicy mojej książki mogli skorzystać z doświadczeń innych i wyciągnąć własne wnioski – mówi prof. Roman Lewandowski.

Kontrola menedżerska 

Badania naukowca z UWM dotyczą tego, jak zarządzane są szpitale publiczne w Polsce, które stanowią ponad 90 proc. wszystkich placówek.

– Moje badania pokazały, że czynnikiem najbardziej wpływającym na wyniki szpitala jest innowacyjność, tzn., jeśli pojawia się jakiś problem, to jest on rozwiązywany w twórczy sposób – nie tylko za pomocą długofalowych inwestycji, ale także przez wspólne podejmowanie bieżących innowacyjnych usprawnień z udziałem i z inicjatywy pracowników, kierownictwa oddziałów oraz dyrekcji. Kluczowym elementem w tym procesie jest zaufanie i świadomość pracowników na temat potencjalnych zagrożeń. Stąd tak doniosła rola systemu informacyjnego funkcjonującego w szpitalu, czyli procesu, w jaki dyrektorzy komunikują pracownikom, a przede wszystkimi kierownikom oddziałów, cele, wskaźniki ich realizacji i potencjalne zagrożenia. Problem polega jednak na tym, że w ochronie zdrowia występuje duża niejednoznaczność celów i dlatego naczelne kierownictwo musi je jeszcze na bieżąco interpretować oraz te interpretacje komunikować pracownikom – tłumaczy prof. Lewandowski.

Interesującym wnioskiem z tych badań jest również fakt, że bardziej efektywna okazała się kontrola menedżerska, pozbawiona kontaktów interpersonalnych, niż ta, w której dyrektorzy osobiście uczestniczą w podejmowaniu decyzji przez swoich podwładnych.

– Profesja medyczna, która z założenia ma wysoką autonomię, nie przepada za „wtrącaniem się” w proces podejmowania decyzji – dodaje prof. Roman Lewandowski.

Warto podkreślić, że książka „Kontrola menedżerska i jej wpływ na wyniki szpitali publicznych. Ujęcie modelowe” została przetłumaczona na język angielski i opublikowana w prestiżowym wydawnictwie Routledge, Taylor&Francis Group pod tytułem „Management Control in Hospitals. A Breakthrough Approach to Improving Performance and Efficiency”.

Dwa punkty widzenia

Prof. Roman Lewandowski łączy w swojej pracy zawodowej dwa punkty widzenia, bowiem oprócz pracy na Wydziale Nauk Ekonomicznych UWM pełni funkcję dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Rehabilitacyjnego dla Dzieci w Ameryce koło Olsztynka. Czy doświadczenia praktyka pomogły w prowadzeniu tych badań, czy wręcz przeciwnie – były ciężarem?

– Z jednej strony musiałem mieć się na baczności, aby nadmiernie nie kierować się swoim doświadczeniem, lecz dochować należytego naukowego obiektywizmu. Z drugiej strony, dzięki temu, że kieruję publicznym szpitalem, łatwiej było mi przeprowadzić wywiady z dyrektorami, chociażby nie zadając naiwnych pytań. Zatem jak wszystko, ma to swoje wady i zalety – odpowiada.

Prof. Roman Lewandowski jest absolwentem kierunku mechanika i budowa maszyn na Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, która w 1999 roku współtworzyła Uniwersytet Warmińsko-Mazurski. W 1998 roku obronił pracę doktorską na Politechnice Warszawskiej związaną z modelowaniem matematycznym. W 2023 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego w dyscyplinie nauki o zarządzaniu i jakości na Uniwersytecie Jagiellońskim i objął stanowisko profesora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego na Wydziale Nauk Ekonomicznych. Funkcję dyrektora szpitala w Ameryce pełni od 2003 roku.

Wyzwania dla synergii

Jak widać, droga prof. Lewandowskiego do bycia menedżerem i naukowcem zajmującym się zarządzaniem, nie była prosta i oczywista. Ponadto kosztowała wiele wyrzeczeń i nie byłaby możliwa, gdyby nie pomoc rodziny.

– Przez cztery lata pracowałem jako specjalista ds. systemów informatycznych w międzynarodowej firmie. Zrozumiałem tam, że aby dobrze wykorzystać informatykę do zarządzania przedsiębiorstwem, potrzebne są umiejętności menedżerskie, dlatego zdecydowałem się na studia podyplomowe w tym kierunku. Gdy w 1999 roku zacząłem pracować w szpitalu, najpierw jako zastępca dyrektora, uświadomiłem sobie, że zarządzanie jest moją pasją i postanowiłem pójść w tym kierunku. Pracując naukowo, poszerzam swoją wiedzę menedżerską, a zarządzając szpitalem, wykorzystuję ją w praktyce, co daje dużą synergię. Łączenie obu tych funkcji jest skomplikowane i wymaga dużo czasu. Z pewnością, gdyby nie wsparcie mojej żony, nie byłoby to możliwe – bardzo chciałbym jej za to podziękować – podsumowuje prof. Roman Lewandowski.

Teraz przed profesorem kolejne wyzwanie, bowiem tworzy on od podstaw Północne Centrum Psychiatrii Dziecięcej w Ameryce, które będzie największą i najbardziej kompleksową placówką zapewniającą opiekę psychiatryczną dla dzieci i młodzieży do 18. roku życia we wszystkich możliwych formach.

Marta Wiśniewska