Z okazji Dnia Ziemi Centrum Współpracy z Otoczeniem Społeczno-Gospodarczym UWM w Olsztynie zaprosiło do Kortowa 22 kwietnia społeczność akademicką na spotkanie i warsztaty z Katarzyną Zajączkowską – wykładowczynią zrównoważonej mody i ekoprojektowania oraz autorką książki „Odpowiedzialna moda”. Spotkanie było okazją do poznania kulisów branży fast fashion i skutków zjawiska nadmiernego konsumpcjonizmu dla środowiska naturalnego i klimatu.

O aspektach ekologicznych, społecznych, kulturowych, a także o tym, jak działać, żeby nasze codzienne wybory były lepsze dla planety rozmawiała z Katarzyną Zajączkowską Justyna Stawecka z Centrum Współpracy z Otoczeniem Społeczno-Gospodarczym.

Branża modowa to druga branża po paliwowej, która najbardziej zanieczyszcza środowisko naturalne. Co sekundę na wysypisko śmieci trafia ciężarówka pełna tekstyliów. Z ponad 90 miliardów sztuk odzieży produkowanych co roku, ponad 1/3 nie zostaje sprzedana i jest wyrzucana lub palona. Tylko 1 proc. odzieży poddawany jest recyclingowi.

Co zatem możemy zrobić, aby nadal cieszyć się modą, ale w sposób bardziej świadomy i odpowiedzialny?

– Możemy zacząć od uznania, że z obecnym stanem świata jest bardzo kiepsko, a my jesteśmy częścią tej przyrody, która jest dzisiaj w strategicznym, żeby nie powiedzieć kryzysowym, momencie. Moda jest jednym z obszarów, którym warto się zająć chociażby dlatego, że wszyscy nosimy ubrania i mamy wpływ swoimi odzieżowymi zakupami na to czy na przykład: napędzamy nadprodukcję i nadkonsumpcję, czy przyczyniamy się do produkcji mikroplastiku, czy przyczyniamy się do produkcji tekstylnych śmieci, czy wspieramy pracę niewolniczą, czy też takie praktyki, które są zgodne z naszymi wartościami – wylicza Katarzyna Zajączkowska.

Jak zapewnia ekspertka, kiedy zdobędziemy już tę podstawową wiedzę, to warto wówczas przyjrzeć się swojej szafie i spróbować wyeliminować z niej ubrania uszyte z materiałów, które np. mogą nam zaszkodzić.

– Zakupy róbmy też w miejscach, gdzie mamy pewność, że nikt nie przepłacił zdrowiem tej produkcji, albo nie uszyły naszej bluzki dzieci w piwnicach Bangladeszu. To jest misja, którą realizuję – przekonuje autorka książki.

Podejście do mody się zmienia. Coraz częściej wielkie korporacje prowadzą programy edukacyjne dla swoich pracowników. Także stacje telewizyjne o szerokim zasięgu publikują m.in. programy o szkodliwej chemii w ubraniach.

– Jestem zapraszana do „Dzień dobry TVN” czy „Pytanie na śniadanie”. To świadczy o tym, że ten temat zaczął być ważny. Przestaliśmy rozmawiać tylko o tym, jaki fason  i kolor ubrania wybrać w kolejnym roku. Zmienia się narracja i dzięki rosnącej liczbie świadomych konsumentów wywierana jest też presja na regulatora. Komisja Europejska przygotowała cały pakiet regulacji dotyczących mody. Bez tego nie jesteśmy w stanie zatrzymać tego szaleństwa. Z jednej strony to są nasze osobiste wybory, ale z drugiej – to są też te wszystkie odgórne prawa, dyrektywy, które będą naciskać na marki i firmy, żeby funkcjonowały inaczej. Myślę, że dzieje się dużo, chociaż chciałabym, żeby działo się jeszcze więcej, ale na pewno moda się bardzo zmienia – podsumowuje Katarzyna Zajączkowska.

Na wykład ekspertki przyszła m.in. Anna Kowalska, studentka II roku dziennikarstwa i komunikacji społecznej.

– Dużo się ostatnio mówi o zrównoważonej modzie, o zgodzie mody z ekologią i jestem bardzo ciekawa, jak to wygląda od strony technicznej i jak ludzie na to reagują – mówi Ania, dla której ekologia jest bardzo ważna i stara się żyć tak, aby jak najmniej szkodzić środowisku. – W tym momencie bardzo pomocne są takie aplikacje jak Vinted. Do łask wróciły także lumpeksy. Ludzie coraz bardziej oswajają się z tym, żeby brać ubrania z drugiej ręki.

Na spotkaniu nie zabrakło także studentów kierunku analiza i kreowanie trendów. Jakub Rymarczyk, student III roku, przyznał, że jego głównym źródłem pozyskiwania ubrań są second-handy.

– W zwykłych sklepach nie ma nic ciekawego, a w tzw. „lumpie” można znaleźć najlepsze ubrania. Poza tym po co napędzać wielkie korporacje? – pyta retorycznie Jakub.

Koleżanka z jego roku, Natalia Czarnowska, przyszła na wykład, żeby dowiedzieć się, co jeszcze może zrobić, żeby ubierać się odpowiedzialnie.

– Głównie opieram się na szafie mamy, chłopaka, Vinted i lumpeksach. Staram się też jak najwięcej rzeczy przerabiać, ratować je, nadawać im drugie życie. Mam też ambitny plan – chcę chodzić po koleżankach z walizką i wymieniać się ubraniami, zamiast kupować i sprzedawać – dodaje Natalia.

Studenci po zakończonym spotkaniu pytali m.in. o przyszłość second-handów, co zrobić z ubraniami, których już nie chcemy, a sprzedaż ich generowałaby więcej wysiłku i kosztów, niż są warte oraz jak rozpoznać, czy ubranie, które chcemy kupić, rzeczywiście wykonane jest z dobrych materiałów i czy producent nie oszukuje nas, podając skład materiału?

Po spotkaniu 25 chętnych osób wzięło udział w warsztatach, które poprowadziła Katarzyna Zajączkowska. Podczas nich jeszcze dokładniej mogli się przyjrzeć kulturowym, społecznym i ekologicznym aspektom mody, omówić mechanizmy i skutki fast fashion oraz poznać sposoby na większą satysfakcję z własnej szafy. 

Spotkanie z Katarzyną Zajączkowską odbyło się z okazji obchodów Dnia Ziemi na UWM. O wydarzeniach zorganizowanych przez CWO pisaliśmy >>>> TU. Na jutro organizatorzy zaplanowali projekcję filmu „Do ostatniej kropli” oraz debatę ekspercka nt. stanu i ochrony wód śródlądowych, której gościnią specjalną będzie Ewa Ewart – reżyserka filmu. Jak zachęca CWO, organizator projekcji i spotkania - dokument ujawnia globalne koszty i konsekwencje niszczenia przyrody "w imię postępu". To historia o bezsilności i desperacji, ale też o determinacji i nadziei. Opowiada o rzekach i ludziach, którzy starają się je ratować.

Film można będzie obejrzeć we wtorek 23 kwietnia w Auli Kongresowej (Centrum Konferencyjne UWM) w godz. 10:00-13:00.

syla

Katarzyna Zajączkowska to wykładowczyni zrównoważonej mody i ekoprojektowania w Krakowskich Szkołach Artystycznych, ekspertka Okrągłego Stołu dla Zrównoważonej Mody pod auspicjami ONZ, projektantka i menadżerka z kilkunastoletnim doświadczeniem w czołowych firmach odzieżowych. Od czterech lat tworzy autorski podcast „ i prowadzi bloga OdpowiedzialnaModa.pl. Jest autorką książki „Odpowiedzialna moda. Guilt-free przewodnik po slow fashion”.