Ocena nowego budynku została dokonana przez sanepid i straż pożarną. Po ich pozytywnych decyzjach nadzór budowlany dopuści obiekt do użytku. Sam akcelerator musi jeszcze uzyskać pozytywną decyzję Państwowej Agencji Atomistki, by rozpocząć swoją pracę. Wcześniej, czyli po zakończeniu montażu, akcelerator przechodził rozmaite próby. Był m.in. testowany z wykorzystaniem specjalnego manekina. Ekipa serwisowa sprawdzała w ten sposób jego kalibracje i precyzję. Wszystkie próby wypadły pomyślnie.

Kiedy zapadną wszystkie formalne decyzje, szpital przyjmie ośrodek na stan i ustali regulamin jego użytkowania.

– Dopiero wtedy ośrodek ruszy – wyjaśnia Maciej Kamiński, dyrektor USK. I zaznacza: – Jeszcze za wcześnie, aby podawać jakiś termin.

W ośrodku będzie pracować dwóch lub trzech lekarzy onkologów, w zależności od obłożenia pacjentami, dwóch techników, personel pomocniczy i fizyk, czyli jedna z najważniejszych osób w ośrodku. To on będzie ustalać sposób podejścia wiązki promieni X do chorego miejsca i jej moc. Fizyk już się szkoli pod okiem amerykańskich specjalistów. Pomoc w początkowym okresie działalności ośrodka olsztyńskiego obiecał podobny ośrodek w Lingen w Niemczech.

Budowa Ośrodka Radiochirurgii Mózgu, Głowy i Szyi przy Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym zaczęła się 13 lipca 2022 r. Dwa miesiące później do gotowego już budynku dojechał z Ameryki mikroakcelerator ZAP-X – jego najważniejsze urządzenie. Umożliwia on prowadzenie precyzyjnych zabiegów chirurgicznych. Urządzenie jest szczególnie przydatne do nieinwazyjnego usuwania nowotworów w obrębie mózgu, twarzoczaszki, szyi a także m.in. do leczenia padaczki lekoopornej i choroby Parkinsona. ZAP-X zmniejsza ryzyko powikłań w radiochirurgii. Dzięki zastosowaniu superprecyzyjnego mikroakceleratora liniowego cienki strumień promieniowania X trafia dokładnie w miejsce zaatakowane przez nowotwór w obrębie głowy lub szyi. Dodatkowo urządzenie monitorujące mierzy dawkę promieniowania i w razie potrzeby natychmiast wyłącza promieniowanie. Natomiast zintegrowany tomograf komputerowy w trakcie zabiegu, w czasie rzeczywistym monitoruje ułożenie wszystkich struktur i jeśli np. pacjent mimowolnie poruszy się, promieniowanie natychmiast się wyłącza.

Olsztyński mikroakcelerator ZAP-X jest pierwszym tak bardzo zaawansowanym technicznie urządzeniem w Polsce.

lek

Zainstalowanie i uruchomienie urządzenia ZAP-X w Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie umożliwi rozwinięcie szerokiej międzynarodowej współpracy naukowej i klinicznej.

Jak czytamy na stronie internetowej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, uruchomienie Ośrodka Radiochirurgii Mózgu, Głowy i Szyi wiązać ma się z realizacją prospektywnych badań przedklinicznych (badania dozymetryczne) i klinicznych z udziałem chorych, których celem będzie ocena bezpieczeństwa (badania dozymetryczne) i skuteczności radiochirurgii (badania kliniczne) przy użyciu ZAP-X Gyroscopic Radiosurgery.

Kierunki planowanych badań:

1. Badanie kliniczne w grupie chorych z przerzutami do mózgu, którego celem będzie ocena bezpieczeństwa i skuteczności radiochirurgii.  Ocena bezpieczeństwa będzie polegała na ocenie toksyczności wczesnej (powikłania w ciągu 3 miesięcy) oraz toksyczności późnej (3-12 miesięcy) zawierającej miedzy innymi ocenę funkcji poznawczych pacjenta (dedykowane testy neurokognitywne) jak i jakości życia pacjentów po zabiegach radiochirurgii.
2. Badanie kliniczne w grupie chorych na glejaki (WHO: I-IV) jako leczenie wznowy po wyczerpaniu standardowych metod leczenia (zabieg chirurgiczny, radioterapia, chemioterapia) z oceną bezpieczeństwa i skuteczności leczenia z uwzględnieniem swoistych dla glejaków miar oceny skuteczności leczenia takich jak np. odsetek chorych wolnych od progresji klinicznej w okresie pół roku od zabiegu radiochirurgii.
3. Badanie kliniczne w grupie chorych na łagodne guzy kąta mostowo-móżdżkowego (głównie nerwiaki n. VIII). Jako leczenie samodzielne lub w przypadku guzów większych > 2 cm średnicy, jako leczenie skojarzone z leczeniem chirurgicznym.
4. Badanie kliniczne w grupie chorych na neuralgię nerwu trójdzielnego
5. Międzynarodowe wieloośrodkowe badanie kliniczne radiochirurgii funkcjonalnej w grupie ośrodków posiadających system ZAP-X Gyroscopic Radiosurgery w celu oceny skuteczności leczenia wybranych przypadków padaczki lekoopornej u dorosłych i dzieci, parkinsonizmu i innych rzadkich schorzeń neurologicznych, w których istnieją wskazania do miejscowej, precyzyjnej ablacji po wyczerpaniu/nieskuteczności leczenia farmakologicznego i dużym ryzyku/niewykonalności ze względu na lokalizację z mózgowiu zabiegów neurochirurgicznych.
6. Badanie kliniczne radiochirurgii jako „boostu” (dodatkowej wysokiej dawki dostarczonej do wybranych miejsc) w skojarzonym leczeniu nowotworów złośliwych głowy i szyi ze szczególnym uwzględnieniem zlokalizowanych wznów miejscowych i wznów węzłowych po radioterapii lub radiochemioterapii.