Przy Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UWM działa Centrum Monitoringu Internetowego Dziennikarstwa Obywatelskiego. Zespół badawczy kierowany przez dr hab. Urszulę Doliwę, prof. UWM realizuje projekt, którego celem jest stworzenie katalogu mediów obywatelskich na Warmii i Mazurach oraz badanie tego sektora mediów, dokumentowanie działalności i rozpoznanie potrzeb środowiska. Środki na ten cel (prawie 300 tys. zł) pochodzą z grantu z Programu „Nauka dla Społeczeństwa”.

Do tej pory badaczom udało się skatalogować około 50 oddolnych projektów medialnych. Najpopularniejszą formę stanowią blogi oraz profile w mediach społecznościowych – na Facebooku, Instagramie oraz YouTubie. 93 proc. twórców mieszka w województwie warmińsko-mazurskim, a 51 proc. w samym Olsztynie.

– Myślę, że nie ma co przywiązywać się do tej liczby, bo takich mediów na pewno jest więcej - mówi prof. Urszula Doliwa. Są one bardzo różne, trudno stworzyć ich wspólną definicję. Są to m.in. media tworzone przez organizacje samorządowe, mniejsze lub większe zespoły oraz osoby indywidualne. Naszym zdaniem są to bardzo ciekawe inicjatywy, które warto pokazywać, wspierać i działać na rzecz ich rozwoju, ale także rozwoju mediów obywatelskich w regionie, Polsce i na świecie – dodaje medioznawczyni, która od kilku lat zajmuje się promowaniem idei wprowadzenia trzeciego sektora mediów do ustawy o radiofonii i telewizji.

– System medialny oparty wyłącznie na mediach publicznych i komercyjnych to za mało. Ludzie potrzebują czegoś więcej, tym bardziej w kontekście zjawisk, o których dzisiaj rozmawialiśmy, czyli zanikania lokalnych mediów i treści. Dzieje się tak wszędzie na świecie, więc wydaje się, że sprawa jest jasna – albo zaczniemy wspierać tego typu inicjatywy, albo one zginą. Media lokalne, obywatelskie czy non-profit – jakkolwiek je nazwiemy – są najbliżej nas i mówią o sprawach, o których duże media nie powiedzą lub zrobią to sporadycznie – dodaje prof. Doliwa.

Współorganizatorem konferencji było Stowarzyszenie Inicjatyw Możliwych Rzecz Jasna w Ostródzie, które tworzy internetową społeczną telewizję RzeczJasna TV poświęconą sprawom lokalnym. Jak powiedziała Kinga Wiśniewska, prezeska Stowarzyszenia, motywacją do tworzenia własnych mediów był brak pewnych istotnych tematów w tzw. mediach tradycyjnych.

– Jeśli będziemy posługiwać się tylko oficjalnymi notatkami prasowymi przesłanymi przez urzędy i nie zajrzymy głębiej, nie będziemy drążyć, to taka informacja będzie bezużyteczna. Teraz w Ostródzie trwa budowa ronda, która bardzo się przedłuża, więc trzeba sprawdzić, co jest tego powodem, dlaczego wykonawca nie jest ponaglany przez władze miasta. Jeśli nikt się temu nie przyjrzy, to mieszkańcy Ostródy w nieskończoność będą stali w korkach z powodu tej inwestycji. Właśnie po to są takie media jak nasze – tłumaczy Kinga Wiśniewska.

Kolejnymi prelegentami konferencji byli pracownicy Wydziału Geoinżynierii UWM: Rafał Kaźmierczak, Cezary Kowalczyk oraz Grzegorz Grunwald, którzy stworzyli Start-up GeoNewsChain – dynamicznej platformy, która łączy geolokalizację wiadomości i technologii blockchain. Umożliwia obywatelom dzielenie się wiarygodnymi zdjęciami z lokalnych wydarzeń, jednocześnie oferując dziennikarzom szybki i niezawodny dostęp do aktualizacji w czasie rzeczywistym.

– W dzisiejszym świecie mamy kryptowaluty i towarzyszące im tokeny. Są pewne narzędzia informatyczne, do których jest „przyczepiony” ślad powstania i przemieszczania się tej kryptowaluty czy tokenów. Jeśli pani jako dziennikarka będzie tworzyła informację i przepuści ją przez ten system, to on „przyklei” do niej – nazwijmy to metaforycznie – pluskwę i wypuści w świat informację z tą pluskwą. Będzie w niej zaszyta informacja, że to pani ją napisała, a jeśli np. po drodze dopisałby do niej coś ktoś inny, to również będzie to wiadomo – wyjaśnia dr inż. Cezary Kowalczyk.

W dyskusji wzięli również udział dr Jan Śpiewak i Zofia Sobczak, twórcy podcastu „Wiadomości z końca świata” o tematyce społecznej i politycznej.

– Super jest obcować z ludźmi i budować społeczność wokół tego. Jest to narzędzie do tego, żeby mieć poczucie, że coś się zmienia i wpływa się na rzeczywistość, która nas otacza. Jest to forma terapii, która też pozwala te nasze frustracje dnia codziennego wylać – mówił reporterowi Radia UWM FM Jan Śpiewak, tłumacząc powody zajmowania się podcastem społecznym. Jak zaznaczył, społecznik musi być po stronie ludzi. Podkreślał też, że warto angażować się w to, co nas porusza, wywołuje w nas emocje, bo to czyni nas autentycznymi.

– Bycie społecznikiem to działanie dla innych i z myślą o innych – zaznaczył Śpiewak, który dał się poznać m.in. jako lider ruchu miejskiego i twórca pojęcia „patodeweloperka”. To jemu przypisuje się też nagłośnienie afery reprywatyzacyjnej w Warszawie.

Wkrótce ukaże się książka podsumowująca badania dotyczące mediów obywatelskich, a szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć na stronie internetowej https://cmidzo.uwm.edu.pl/.  

Marta Wiśniewska, red.