Języki programowania nie są obce wykładowcom i studentom Wydziału Matematyki i Informatyki UWM, którzy pracują z nimi na co dzień – zarówno podczas zajęć, jak i działań naukowych. Dr Piotr Jastrzębski z Katedry Analizy Zespolonej podczas przedmiotów programowanie strukturalne oraz wizualizacja danych uczy studentów języków Python i C.

– Prowadzę te zajęcia na pierwszym roku, więc sposoby zaliczenia są zależne od specyfiki przedmiotu. Najczęściej organizuję kolokwia lub egzaminy komputerowe, podczas których trzeba wykonać kilka poleceń czy zrobić listę zadań. Staram się również weryfikować umiejętności praktyczne – tak, żeby student mógł sprawdzić, czy stworzony program działa poprawnie – wyjaśnia dr Piotr Jastrzębski.

W przypadku drugiego przedmiotu, czyli wizualizacji danych, dr Jastrzębski kładzie nacisk na to, aby uczulić studentów na często zdarzające się metody manipulowania danymi.

– Każdy z nas ma na co dzień do czynienia z różnymi wykresami lub diagramami, ale nie zawsze zwracamy uwagę na to, czy słupki zaczynają się od zera, czy może od jakiegoś innego punktu. Staram się uświadamiać studentów, że dobór układu współrzędnych może spowodować, że określone dane mogą zostać zaprezentowane w różny sposób, co w rezultacie może skutkować różnymi wnioskami. Jest to tak zwany współczynnik kłamstwa, czyli to, na ile dany wykres uległ manipulacjom – tłumaczy dr Piotr Jastrzębski.

Z kolei mgr inż. Artur Samojluk, doktorant w Katedrze Metod Matematycznych Informatyki, uczy studentów, jak tworzyć od podstaw zaawansowane systemy związane z aplikacjami internetowymi. Celem zajęć nie jest pokazanie gotowych rozwiązań, ale przedstawienie studentom programowania w kilku technologiach.

– W  dydaktyce specjalizuję się w  php, java scripcie oraz technologiach związanych z html. Takie serwisy jak Facebook czy Allegro są oparte właśnie na nich. Studenci opanowują techniki programowania, zaglądają do środka kodu, modyfikują go, naprawiają, poprawiają czy po prostu piszą od początku. Uczą się, jak od początku do końca zbudować jakąś formę informatyczną. Jeśli ktoś zamarzy sobie, żeby w przyszłości stworzyć konkurencję chociażby dla Facebooka, to będzie miał do tego odpowiednią wiedzę – mówi Artur Samojluk.

JĘZYKI PROGRAMOWANIA A SZTUCZNA INTELIGENCJA

Żyjemy w czasach, w których niebagatelną rolę odgrywa sztuczna inteligencja, obecna właściwie w każdej dziedzinie życia – także w językach programowania. Chat GPT nie jest jednak bezbłędny, co otwiera furtkę dobrze wykształconym programistom. Na Wydziale Matematyki i Informatyki nieustannie pracuje się nad tym, aby program kształcenia spełniał wymogi rynku pracy i odpowiadał na potrzeby wynikające z ekspansji AI.

– Narzędzia wykorzystujące sztuczną inteligencję bardzo ułatwiają pracę z językami programowania, np. jeśli chodzi o próg wejścia, ale informacje dostarczane przez Chat GPT czy inne narzędzia i tak muszą być zawsze weryfikowane, bo bardzo często pojawiają się błędy. Z perspektywy zajęć, które prowadzę, mogę powiedzieć, że jeśli nie nauczymy Chatu GPT odpowiedniego słownictwa, to jakość odpowiedzi nie będzie zadowalająca. Wciąż więc niezbędna jest umiejętność logicznego myślenia – przestrzega dr Piotr Jastrzębski.

PROGRAMOWANIE JEST JAK ŻYCIE

Tak jak ludzie komunikują się między sobą za pomocą języków, tak i my musimy porozumiewać się z komputerem za pomocą języka, który będzie dla niego zrozumiały.

– Przekazujemy komputerowi komunikaty, które zrozumie, a następnie wykona dla nas określone zadania. To w gruncie rzeczy jest posługiwanie się logiką, co przydaje się również w codziennym życiu. Zazwyczaj jest tak, że jeśli ktoś dobrze programuje, to w sposób przemyślany i poukładany postępuje w codziennym życiu – mówi Artur Samojluk.

Jeśli ktoś myśli, że programowanie to niszowe zajęcie matematyków i informatyków, to jest w dużym błędzie. Dr Jastrzębski wspominał o wykresach i diagramach, które obrazują nam dane na co dzień, a to tylko jeden z wielu przykładów zastosowania w codziennym życiu. Dzięki narzędziom analitycznym i badawczym można wspomagać wiele dziedzin – humanistykę, prawo, budownictwo, matematykę czy bioinżynierię.

KOMPUTERY NAS WSPIERAJĄ, ALE NIE ZASTĘPUJĄ

Naukowcy z UWM współpracują chociażby z pszczelarzami czy rybakami albo też pomagają w kwestii zanieczyszczenia wód.

Na przykład dr Piotr Jastrzębski zajmuje się językiem GAP, którego używają matematycy, najczęściej zajmujący się algebrą komputerową czy obliczeniami symbolicznymi. Umożliwia on przeprowadzanie badań naukowych, które bez rozwiązań na nim opartych byłyby trudne do wykonania.

– Dzięki temu językowi można sprawić, aby komputer wykonał część obliczeń kombinatorycznych czy rozwiązał równania algebraiczne, które są powtarzalne. Oczywiście komputer nie zastąpi człowieka, ale może wykonać za niego część rachunków – tłumaczy dr Jastrzębski.

Z kolei mgr inż. Artur Samojluk jest zaangażowany w projekty związane z medycyną, gdzie programowanie wykorzystuje się do budowania systemów decyzyjnych.

– Pandemia przyspieszyła rozwój i zapotrzebowanie na systemy telemedyczne o dekadę, zmieniając świadomość pacjentów oraz środowiska medycznego na temat ich zastosowania. W odpowiedzi na tę potrzebę, aktywnie wdrażamy zaawansowane systemy wspomagania decyzji w różnorodnych systemach telemedycznych. Efektywnie odwzorowują one decyzje medyczne, są odporne na zmęczenie i stres, wspierają pracę lekarzy oraz rozszerzają ich możliwości kontaktu z pacjentami. Są stabilne w działaniu, co dowodzi, że telemedycyna stanowi obszar, w którym programowanie i medycyna łączą swoje ścieżki. Umożliwia to tworzenie rozwiązań, które jeszcze dwie dekady temu były znane tylko z filmów science fiction. Dzisiaj stają się one naszą rzeczywistością – wyjaśnia Artur Samojluk.

Języki programowania wydają się skomplikowane, trudniejsze do opanowania niż języki narodowe, a do tego ograniczone do zastosowań matematyczno-informatycznych, ale w rzeczywistości mamy z nimi do czynienia niemal na każdym kroku. Pomagają komunikować się nie tylko z komputerem, ale także z całym światem.

Marta Wiśniewska

Dr Piotr Jastrzębski pracuje w Katedrze Analizy Zespolonej Wydziału Matematyki i Informatyki UWM. Prowadzi zajęcia m.in. z wizualizacji danych, programowania strukturalnego, projektowania Gier w Środowisku Unity. W pracy naukowej zajmuje się m.in. grupami i algebrami Liego, algebrą komputerową, modelowaniem matematycznym. Olsztyniak od urodzenia. Miłośnik gier, również ich projektant i pasjonat spraw związanych z telekomunikacją. Wolne chwile przeznacza na spacery i podróże.

Mgr inż. Artur Samojluk jest doktorantem w Katedrze Metod Matematycznych Informatyki na WMiI. Prowadzi zajęcia z programowania aplikacji WWW oraz zarządzania projektami informatycznymi. W pracy naukowej zajmuje się zastosowaniem Inteligentnych Systemów Decyzyjnych w systemach telemedycznych, zastosowaniem algorytmów informatycznych w teorii liczb oraz badaniami związanymi z analizą danych. W życiu prywatnym miłośnik literatury, szachów i sztuk walki.

Artykuł ukazał się w lutowym wydaniu „Wiadomości Uniwersyteckich”. Inspiracją dla tematu numeru był obchodzony 21 lutego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Z naukowczyniami i naukowcami UWM rozmawialiśmy więc m.in. o współczesnej polszczyźnie, nauce języków obcych, krajobrazie językowym Kortowa, językach programowania oraz sposobach komunikacji roślin i ryb.

W czasopiśmie znalazły się też artykuły o badaniach prowadzonych na Uniwersytecie i sukcesach naszych sportowców, podsumowanie finału WOŚP oraz wywiad ze zwyciężczynią plebiscytu Belfer UWM 2023.