– Jubileusz profesora Mizerka był inspiracją i pretekstem do tego, żeby zorganizować konferencję. Mamy ponad stu zapisanych uczestników. Konferencja jest międzynarodowa i mamy reprezentantów pięciu uczelni z Europy: dwóch uczelni z Niemiec, dwóch z Litwy i z uczelni w Portugalii – mówiła przed konferencją dr hab. Małgorzata Ciczkowska-Giedziun, prof. UWM, przewodnicząca komitetu organizacyjnego. – Jeśli chodzi o gości z Polski, to są wśród nich reprezentanci 24 różnych uczelni. Zależało nam na tym, żeby zaprosić szerokie grono badaczy i badaczek. Tak skonstruowany tytuł pozwolił nam zgromadzić reprezentantów różnych subdyscyplin pedagogicznych, m.in. pedagogiki ogólnej, społecznej, specjalnej i wczesnoszkolnej oraz reprezentantów innych kierunków nauk społecznych.

Pedagogika w świecie zmian

Wyzwań, na które musi odpowiedzieć pedagogika, jest wiele.

– Jeśli patrzymy w skali makro, to na pewno dużym wyzwaniem jest wsparcie w sytuacji kryzysu wojennego. Wciąż przebywają w Polsce uchodźcy z Ukrainy. Jeszcze cały czas mamy pozostałości po kryzysie pandemii. Mnóstwo wyzwań jest z obszaru reformy edukacji i systemu pomocy społecznej. Liczymy na to, że wspólnie coś wypracujemy. Oprócz sesji jubileuszowej mamy sesje plenarne z gośćmi z Polski i zagranicy – tłumaczyła prof. Ciczkowska-Giedziun. – Będzie się toczyć sześć równoległych sekcji, w czasie których około 70 osób będzie dyskutować na temat różnych wyzwań. Liczymy na to, że te dyskusje doprowadzą do ciekawych wniosków, które potem będzie można też w praktyce wdrażać.

Profesor Stefan Kwiatkowski, wiceprzewodniczący Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN i wykładowca w Akademii Pedagogiki Specjalnej do tematu konferencji podszedł przewrotnie.

– Czy nie powinno być odwrotnie: współczesny świat wobec wyników badań empirycznych w pedagogice? Tego życzę panu profesorowi, aby jeszcze przez ten tydzień przed 70-urodzinami coś na ten temat napisał, ale przede wszystkim życzę nam wszystkim, żeby przyszły rząd i przyszli ministrowie edukacji brali pod uwagę wyniki badań empirycznych w pedagogice – mówił prof. Stefan Kwiatkowski.

Jubileusz prof. Henryka Mizerka

Konferencja rozpoczęła się sesją jubileuszową z okazji 70-urodzin profesora Henryka Mizerka, kierownika Katedry Pedagogiki Społecznej i Metodologii Badań Edukacyjnych UWM. Prof. Mizerek od ponad 40 lat zawodowo związany jest z olsztyńską pedagogiką. Jak podkreślali goście konferencji, profesor położył w Polsce fundament pod badania ewaluacyjne w edukacji i jest osobą, która skupia wokół siebie środowiska akademickie.

Wyjątkową sesję prowadziła dziekan Wydziału Nauk Społecznych dr hab. Joanna Ostrouch-Kamińska, prof. UWM. Tym razem, jak sama zaznaczyła, wystąpiła w podwójnej roli: jako dziekan, czyli przedstawicielka społeczności Wydziału Nauk Społecznych, ale także jako pracownik Katedry, której kierownikiem jest profesor Mizerek.

Gości w progach Uniwersytetu witał także rektor. Prof. Jerzy Przyborowski objął konferencję honorowym patronatem. W czasie konferencji miał okazję publicznie podziękować za tytuł „Przyjaciela Nauk Społecznych”, który przyznano mu podczas otwarcia nowej siedziby wydziału.

– To dla mnie wyjątkowe wyróżnienie, Chcę potwierdzić, że rzeczywiście tym przyjacielem jestem. Przyjaźń się rozwijała w miarę, jak zacząłem poznawać ludzi, którzy są reprezentantami Wydziału Nauk Społecznych. Wiele rzeczy dzięki nim udało mi się poznać – mówił prof. Jerzy Przyborowski, rektor UWM. – Jestem zaszczycony, że mogę uczestniczyć w siedemdziesiątych urodzinach jednego z najwybitniejszych pracowników.

W swoim wystąpieniu rektor UWM odniósł się także do tematu konferencji.

– Wyzwania były zawsze – staraliśmy się je identyfikować i stawiać im czoła. Ten ostatni okres przerósł nasze wyobrażenia, co może nas jeszcze spotkać. Nikt nie przewidywał, że świat zostanie dotknięty przez taki kataklizm jak pandemia. Jej skutki są wielkim wyzwaniem dla pedagogów i psychologów – mówił prof. Jerzy Przyborowski, dodając, że ma nadzieję, iż wnioski sformułowane przez uczestników konferencji ubogacą nie tylko naukę, ale i praktykę.

Rektor UWM zwrócił uwagę na znajdującą się przed wejściem do sali konferencyjnej wystawę poświęconą profesorowi Mizerkowi, która była inicjatywą studentów. Prof. Mizerek otrzymał nagrodę indywidualną rektora za całokształt dorobku.

– Chciałem serdecznie podziękować za dorobek pana profesora. Jest pan mistrzem nie tylko dla współpracowników oraz grona profesorów i nauczycieli akademickich z całego kraju, ale przede wszystkim dla studentów. To wyjątkowa umiejętność – zaznaczył prof. Przyborowski.

Naukowiec, dobry pedagog, mentor, formator, przyjaciel – takie określenia profesora Mizerka mogliśmy usłyszeć od jego współpracowników i byłych studentów. Jak zauważyła prof. Joanna Ostrouch-Kamińska, profesor z recenzenta prac zmieniał się w przyjaciela na drodze naukowych poszukiwań. Jego dyplomanci zwracali uwagę, że stawiał nie zawsze łatwe pytania i skłaniał do poszukiwania własnej drogi, w której im towarzyszył. Współpracownicy z innych uczelni oraz z Polskiego Towarzystwa Ewaluacyjnego podkreślali jego wkład w ewaluację demokratyczną.

Urodzinową niespodzianką dla profesora była monografia przygotowana przez pracowników Katedry Pedagogiki Społecznej i Metodologii Badań Edukacyjnych UWM. Do jej współtworzenia zaprosili naukowców współpracujących z profesorem Mizerkiem z różnych ośrodków w Polsce, także z UWM.

O tekstach, które znalazły się w książce, opowiedziała dr Monika Maciejewska, jedna ze współredaktorek monografii. Znajdujące się we wstępie publikacji życzenia napisała dla profesora dziekan WNS, prof. Ostrouch-Kamińska, która podczas konferencji odczytała je ze wzruszeniem.

Kim jest dobry pedagog?

Studenci III roku pedagogiki szkolnej z animacją kulturalną przygotowali film z życzeniami, które złożyli byli studenci i doktoranci profesora dziś rozsiani po całym świecie. Bohater jubileuszu nie krył wzruszenia, ale też zmieszania całym zamieszaniem, którego w swojej pracy unikał. Jak podkreślali jego współpracownicy, profesor Mizerek unikał zaszczytów i pozycjonowania się wyżej niż współpracownicy, dla których był partnerem i przyjacielem. Jak żartowali prelegenci, jego praca i życiowa postawa pozycjonowały go same.

– Staram się być sobą i nikogo nie udawać. Pamiętajmy o tym, że nie ma ludzi doskonałych. Każdy ma swoje wady. W czasie takiej uroczystości o wadach nikt nie mówi, ale gdyby zapytano rozmówców o moje wady, to stworzyliby listy. Wychodzę z założenia, że w nauce trzeba mieć trzy muzy – po pierwsze przekorę, po drugie pokorę, a po trzecie pychę i trzeba je umiejętnie wymieszać – mówił „Wiadomościom Uniwersyteckim” prof. Mizerek. – Poza tym nie można niczego zrobić w samotności. Niektórzy uważają, że są w stanie na jednym metrze kwadratowym budować własny wszechświat, a ja tego nie potrafię. Muszę być w relacji z innymi, bo to mnie napędza. To, że tylu ludzi dzisiaj ze mną jest, bardzo mnie zdziwiło. Nigdy bym nie przypuszczał, że przyjadą. Mówią w sposób, który mi bardzo odpowiada – bez patosu, są szczerzy.

Jakie cechy powinien mieć współczesny pedagog?

– Pedagog to jest ktoś, kto ma z tyłu głowy poczucie misji. A naszą misją jest przypominanie światu o tym, że za naszymi działaniami stoją wartości. My jesteśmy po to, żeby inni nie zapominali znaczenia i sensu słów, których używają i tego, co robią. My, jako humaniści jesteśmy ginącym gatunkiem – zauważył jubilat. – Pedagog to już nie jest ktoś, kto ma prowadzić kogoś, ale ma stwarzać szanse, żeby ludzie brali odpowiedzialność za własne losy. My mamy dostarczać do tego narzędzi. Możemy stworzyć sytuację, żeby inni chcieli zdobywać wiedzę i umiejętności. To jest nasza rola jako pedagogów. Jest nią także dostrzeganie tego, co pod powierzchnią. Każde słowo ma głęboki sens, ale my nie zawsze potrafimy go odkryć. Najważniejsze często jest to, czego nie słychać – to, co jest pod tekstem, a nawet nad nim.

– Pan profesor to w naszym środowisku wspierająca i nienarzucająca się obecność, jednocześnie prowokująca swoimi pytaniami do samodzielnego szukania odpowiedzi. To jest niezwykła umiejętność, bo on nie daje gotowych rozwiązań, ale stawia dobre pytania – mówiła w przerwie konferencji dziekan WNS, prof. Joanna Ostrouch-Kamińska. – To jest niezwykle trudne, bo my często jako nauczyciele czy rodzice swoim sposobem postępowania w dobrej wierze przejmujemy odpowiedzialność za nasze dzieci, za naszych studentów i studentki, a ważne jest to, żeby tak pracować z młodymi ludźmi, by to oni przy nas odkrywali w sobie to, co jest najcenniejsze i by rozwijali się dzięki tej relacji. Myślę, że taką relację pan profesor Mizerek buduje wokół siebie. To honor mieć takiego współpracownika, który jest uważnie słuchający i zadający ważne pytania, pokazujące inną perspektywę.

Patronat nad wydarzeniem sprawowali – poza rektorem UWM – Komitet Nauk Pedagogicznych PAN, Polskie Towarzystwo Ewaluacyjne i Polskie Towarzystwo Pedagogiczne.

Anna Wysocka