Program #NestleDlaNauki skierowany jest do studentów i naukowców. Jego celem jest wsparcie środowisk naukowych w tworzeniu innowacyjnych koncepcji odpowiadających na wyzwania współczesnego łańcucha żywnościowego. Nagrodzony projekt został nadesłany przez zespół z UWM: Ewę Malinowską, studentkę z Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM, mgr. inż. Bartłomieja Porzuca, doktoranta z Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa UWM oraz ich opiekuna naukowego dr. inż. Sebastiana Przemienieckiego z Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa. Młodzi badacze z UWM będą realizowali temat „Wartość odżywcza pszenicy zwyczajnej i kukurydzy zwyczajnej w systemie rolnictwa regeneratywnego z uwzględnieniem użyźniania gleby frasem owadzim i mikroorganizmami pożytecznymi”. Jak informuje organizator konkursu, ta propozycja szczególnie doceniona została za holistyczne podejście badawcze i wysoki potencjał wdrożeniowy. Członkowie Rady Programowej #NestleDlaNauki podkreślili, że wyniki badań mogą znaleźć praktyczne zastosowanie w rolnictwie poprzez opracowanie zaleceń dotyczących nawożenia i stosowania mikroorganizmów wspomagających.

– Pomysłodawcami tematu grantu byli studenci, ja go zmodyfikowałem m.in. o wykorzystanie jako nawóz pozostałości po hodowli owadów na cele paszowe i spożywcze i o ochronę zapylaczy. Poruszamy temat integrowanej produkcji roślin, która kładzie nacisk na ochronę konsumenta i środowiska naturalnego. Chcieliśmy ująć zagadnienia ochrony roślin przez konsorcja mikroorganizmów, czyli coś bardziej przyjaznego naturze – mówi dr inż. Sebastian Przemieniecki z Katedry Entomologii, Fitopatologii i Diagnostyki Molekularnej UWM.

Badacze skoncentrują się na badaniu pszenicy zwyczajnej i kukurydzy, których uprawy są prowadzone na dużej powierzchni Polski.

– Uprawa pszenicy to ok. 2,3 mln ha. Kukurydza należy do roślin zbożowych i obszar jej uprawy to ponad 1 mln ha. Polska pod względem uprawy pszenicy i kukurydzy jest trzecia w Europie – mówi mgr inż. Bartłomiej Porzuc z Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa. Wyjaśnia, że temat jego doktoratu związany jest z biologią, dlatego zainteresował się tematem grantu. – Dla mnie jako dla rolnika biologia jest istotna. Unia Europejska nakłada na rolników restrykcje związane z substancjami czynnymi, a wdrażane są rozwiązania biologiczne.

– Chcemy udowodnić, czy nasze rozwiązania mają wpływ na jakość plonów i ochronę środowiska. W rolnictwie regeneratywnym stosujemy odpowiednie gatunki roślin okrywowych pomiędzy plonami głównymi, żeby gleba była chroniona i by np. azot zostawał w glebie i by nie było erozji wietrznej. Zamiast używać pestycydów, czyli chemicznych substancji aktywnych, będziemy stosowali naturalne substancje biologiczne. Będziemy określali, czy w plonie ostatecznym jest mniejsze nasilenie mykotoksyn – dodaje dr inż. Przemieniecki. Uważa, że w ustaleniu dawek nawozowych, czyli tego, ile użyć np. odchodów owadów do użyźniania gleby, pomogły mu wyniki badań realizowanych w Naukowym Grancie Rektora (który też dotyczył kukurydzy i pszenicy, a został zakończony na początku roku 2025): – Wyniki są świeże, więc w tym projekcie nie musimy zastanawiać się nad dawkami. W tym projekcie zajmiemy się doświadczeniem poletkowym, a wcześniejsze badania to było doświadczenie wazonowe (w warunkach sztucznych – przyp. red.), żeby sprawdzić nawozy biologiczne.

Ewa Malinowska studiuje biotechnologię molekularną i współpracuje z dr. inż. Przemienieckim w części laboratoryjnej jej pracy magisterskiej.

– Moją częścią zaangażowania w realizację grantu będzie analiza laboratoryjna i obserwacja naszych roślin – mówi studentka. Dodaje, że metodykę badawczą będzie mogła wykorzystać także w pracy magisterskiej.

Zdaniem badaczy z UWM ważny jest aspekt społeczny ich badań. Rolnictwo regeneratywne powinno podnieść świadomość ochrony środowiska samego w sobie, bo to mniej dwutlenku węgla i zdrowsze rośliny. Projekt przewidziany jest na dwa lata.

Do konkursu #NestleDlaNauki studenci i doktoranci z całej Polski nadesłali 16 wniosków. W trakcie ich oceny brano pod uwagę takie aspekty, jak wartość naukowa projektu, jego innowacyjność czy potencjał wdrożeniowy. Rada Programowa 31 marca 2025 r. jednogłośnie przyznała dwa granty badawcze, każdy o wysokości 40 000 zł. Poza zespołem z UWM, grant otrzymał zespół reprezentujący Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie za projekt „Badanie jakości i bezpieczeństwa wybranych surowców żywnościowych pochodzących z upraw rolnictwa regeneratywnego”.

Anna Wysocka

fot. Janusz Pająk