Anna Smoczyńska kierowniczka projektu RID na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim

Składając wniosek w ministerialnym konkursie Regionalna Inicjatywa Doskonałości, mieliśmy na swoim koncie doświadczenia związane z prowadzeniem rozpoczętego kilka lat wcześniej projektu („Innowacyjna żywność wysokiej jakości dla zdrowia społeczeństwa i zrównoważonego rozwoju – zintegrowany program rozwoju badań naukowych i innowacji w zakresie nauk rolniczych i nauk weterynaryjnych na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie”), który był uruchomiony ze środków z pierwszej edycji tego programu. Projekt został już rozliczony w ministerstwie i otrzymał bardzo dobre opinie recenzentów. Podczas jego realizacji przekonaliśmy się, jak ważny jest kompetentny zespół merytoryczny, składający się z przedstawicieli poszczególnych dyscyplin naukowych. W drugim konkursie RID zmienione zostały nieco założenia. Mamy np. szansę finansowo wspierać nie tylko nową dyscyplinę, czyli nauki medyczne, ale także i studentów, z czego chętnie korzystają np. koła naukowe działające na Uniwersytecie. Dzięki ministerialnym środkom (budżet projektu to prawie 24,5 miliona złotych) możliwe jest finansowanie udziału w konferencjach naukowych, wyjazdów studyjnych do firm oraz na staże czy organizacji seminariów. Projekt pozwala także na pokrywanie kosztów publikacji naukowych (przygotowania edytorskiego czy opłat związanych z otwartym dostępem). Nowością w realizowanym przez nasz Uniwersytet projekcie są wewnętrzne konkursy, tak zwane „granty na granty”. Możemy przyznać dyscyplinie 50 tys. zł na projekty roczne, których realizacja zakończy się także złożeniem wniosku grantowego do zewnętrznej instytucji finansowej. O wsparcie w kwocie 4 tys. zł mogą wnioskować z kolei koła naukowe. Projekt RID stawia na współpracę pomiędzy dyscyplinami – ogłaszane są konkursy na realizację grantów interdyscyplinarnych. O środki finansowe mogą również wnioskować naukowcy, którzy mają pomysły na wprowadzenie innowacyjnych modeli, technik i strategii badawczych. Aby umożliwić sprawną realizację projektu, opracowaliśmy zasady, które wpływają na transparentność wydatkowania środków. Na 2025 roku Rada Naukowa Projektu RID zatwierdziła regulaminy, pierwsze konkursy zostały już rozstrzygnięte i startujemy z realizacją projektów.

Prof. dr hab. Anna Iwaniak,  kierowniczka RID w dyscyplinie technologia żywności i żywienia

W 2024 roku w ramach dofinansowania działań z projektu Regionalna Inicjatywa Doskonałości w dyscyplinie technologia żywności i żywienia, pracownicy Wydziału Nauki o Żywności korzystali z wielu aktywności. Udoskonalono m.in. metodę nieukierunkowanej analizy peptydów z wykorzystaniem spektrometrii mas RP-HPLC-ESI-Q-ToF-MS jako strategii ich identyfikacji łączącej badania in vitro z badaniami in silico. Głównym celem było wykorzystanie zaawansowanych technik analitycznych oraz narzędzi bioinformatycznych, aby zidentyfikować peptydy o potencjalnej aktywności biologicznej w hydrolizatach białek oraz innych matrycach biologicznych. Drugi wniosek dotyczył modelowania  żywności z wykorzystaniem w produkcji gastronomicznej surowców  roślinnych  o właściwościach bioaktywnych.     Nowością w projekcie RID realizowanym w latach 2024-2027 w porównaniu do poprzedniego projektu jest dofinansowanie badań promujących interdyscyplinarność. Pod koniec 2024 roku rozpoczęto badania, których celem jest pogłębienie wiedzy na temat wytłoków owocowo-warzywnych w kontekście ich bezpieczeństwa mikrobiologicznego, właściwości prozdrowotnych i finalnie możliwości ich zastosowania w żywieniu zwierząt. Inne badania dotyczą wpływu nawożenia jodem i selenem na potencjał prozdrowotny buraka ćwikłowego. Są one kontynuowane we współpracy z naukowcami z dyscyplin rolnictwo i ogrodnictwo oraz weterynaria.  Projekt RID przede wszystkim umożliwił studentom Wydziału Nauki o Żywności udział w bardzo wielu działaniach. Uczestniczyli oni w konferencjach, współorganizowali Dni Świadomości Żywieniowej, a także wyjeżdżali do firm, na targi oraz konkursy. Jednym z nich był udział studentów Wydziału Nauki o Żywności w European Dairy Sensorial Evaluation Contest w Rumunii (kwiecień 2024). Studenci dokonywali oceny produktów mleczarskich, a ponadto wrócili z laurami w postaci zdobycia miejsc na podium w kategoriach oceny serów oraz masła. Po zakończeniu konkursu studenci uczestniczyli w warsztatach na temat nowości w branży mleczarskiej.

Prof. dr hab. Agnieszka Pszczółkowska, kierowniczka RID w dyscyplinie rolnictwo i ogrodnictwo

Pracownicy reprezentujący dyscyplinę rolnictwo i ogrodnictwo dzięki wsparciu finansowemu mieli możliwość opublikowania szeregu artykułów naukowych w renomowanych zagranicznych czasopismach. W 2024 roku przygotowaliśmy ponad 150 publikacji, w tym około 20 proc. było sfinansowanych bądź dofinansowanych z projektu RID. Mieliśmy także możliwość zaprezentowania swoich badań na międzynarodowych konferencjach. Z projektu skorzystało 13 osób. Sześć osób miało możliwość odbycia staży naukowych w renomowanych ośrodkach zagranicznych, w tym dwa w USA, jeden w Niemczech, jeden w Belgii i dwa w Austrii. Efektem tych staży są wspólne publikacje z naukowcami z Pennsylvania State University oraz IFA-Tulln-Austria.  Zrealizowane zostały dwa projekty „grant na granty” oraz opracowana technika w ramach projektu pt.: „Rozwój innowacyjnych technik profilowania lotnych produktów przemian zachodzących w organizmach żywych i przechowywanych biosurowcach z wykorzystaniem mikroekstrakcji do fazy stałej w sprzężeniu z chromatografią gazową (SPME-GC) oraz miniaturowych czujników gazowych”.  W ramach poszerzenia współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym odbyły się dwa spotkania: konferencja „Problemy klasyfikacji gleb organicznych – ochrona i odpowiedzialne użytkowanie” oraz warsztaty UWM-POHOPO „Perspektywy branży hodowli i przetwórstwa owadów w Polsce”.  Ważnym aspektem jest możliwość dofinansowania działalności studentów. Osoby studiujące na kierunku rolnictwo w ramach działających na wydziale kół naukowych otrzymały dofinansowanie na realizację swoich pomysłów badawczych. Dofinansowano cztery projekty dla trzech kół naukowych: Biohazard, Pasikonik i Koło Mikrobiologów. Dzięki projektowi RID 11 grudnia 2024 r. zorganizowaliśmy Wydziałowe Seminarium Kół Naukowych. W programie znalazło się 18 referatów, 7 posterów, a także pokaz Koła Naukowego Chemików, warsztaty grafiki dla początkujących z Kołem Naukowym „Korozja” oraz dwie wystawy. Planujemy kontynuować te działania i w miarę możliwości je rozszerzać. 

Dr hab. n. med. Agnieszka Skowrońska,  prof. UWM, kierowniczka RID w dyscyplinie nauki medyczne technologia żywności i żywienia

Cieszymy się, że mogliśmy dołączyć do tego projektu jako największa dyscyplina na UWM. Projekt umożliwił naukowe wsparcie pracowników i studentów. Jego celem jest podniesienie jakości prowadzonych badań naukowych. Nie mieliśmy wcześniej doświadczenia w projekcie RID, ale otrzymaliśmy ogromne wsparcie kierowników z innych dyscyplin i pracowników Biura Projektów, za co chcę podziękować.  Jeżeli chodzi o Wydział Lekarski, dofinansowanie z projektu pozwoliło na wsparcie m.in. publikacji naukowych, udziału w zagranicznych szkoleniach, konferencjach i stażach naukowych. Środki projektowe umożliwiły wyjazdy zagraniczne większej liczby pracowników niż pierwotnie zakładaliśmy. Nasi naukowcy byli m.in. na stażu w Norwegii, Szwajcarii i Anglii, w tym roku dwóch pracowników leci do Australii. Takie wyjazdy są ważne, bo zacieśniają współpracę międzynarodową z renomowanymi ośrodkami i pozwalają korzystać zarówno z doświadczeń naukowych i dydaktycznych. Mamy nadzieję, że zagraniczna współpraca przełoży się na prowadzenie wykładów przez profesorów z zagranicy. Pracownicy wykorzystali także dofinansowanie na realizację projektów naukowych. Wierzę, że pewne idee naukowe, wypracowane teraz, będą kontynuowane po zakończeniu projektu, a wyniki badań zostaną opublikowane i otrzymamy projekty zewnętrzne. Ważnym aspektem projektu RID jest zacieśnianie współpracy między poszczególnymi dyscyplinami na UWM.  Na wydziale mamy bardzo aktywnych studentów i ponad 15 kół naukowych. Siedem z nich skorzystało w 2024 roku z dofinansowania z projektu RID. Studenci wyjechali na zagraniczne konferencje. Z RID-u zorganizowaliśmy także konkursy, m.in. ogólnopolski konkurs wiedzy fizjologicznej Synapsa, zawody w centrum symulacji, studenci wyjechali na konkurs wiedzy anatomicznej. Sfinansowaliśmy wyjazdy studentów do firm w ramach zajęć praktycznych z USG, zajęcia laparoskopowe, szkolenie z pisania publikacji naukowych w języku angielskim dla studentów ED. Po roku realizacji projektu RID widzimy, że projekt daje dużo możliwości zarówno pracownikom, jak i studentom WL.

Prof. dr hab. Bogdan Lewczuk, kierownik RID w dyscyplinie weterynaria

Zamierzenia, które były przyjęte na ubiegły rok, udało nam się całkowicie zrealizować, w niektórych przedsięwzięciach nawet ponad normę. Na początku roku zostały rozstrzygnięte konkursy na trzy rodzaje projektów badawczych. Przyznano jeden projekt interdyscyplinarny, który trwa 18 miesięcy i jest realizowany we współpracy z innymi dyscyplinami. W planach mieliśmy także dwa projekty na przygotowanie badań pilotażowych z tzw. programu „grant na granty” i po negocjacjach z wnioskodawcami zdecydowano się finansować trzy projekty. Oprócz tego rozpoczęliśmy realizację trzech projektów ze wsparcia rozwoju warsztatu badawczego, czyli finansowania opracowania wdrożenia nowych metod. W planie mieliśmy też finansowanie publikacji 20 artykułów naukowych w czasopismach w formule otwartego dostępu. Ukazało się ich znacznie więcej, bo prawie 30. Sfinansowaliśmy udział 23 pracowników w zagranicznych konferencjach naukowych, chociaż w założeniu było to 20 osób. Istotnym elementem było także dofinansowanie wyjazdów na staże, szkolenia i misje, co jest niezwykle ważne nie tylko z punktu naukowego, ale też dydaktycznego, ponieważ podnosi kwalifikacje pracowników, zwłaszcza w obszarach klinicznych, w których miesza się działalność naukowa, kliniczna i dydaktyczna. Zaplanowaliśmy udział pięciu osób, a ostatecznie na tego rodzaju staże, szkolenia i misje wyjechało 11 osób. W czasie pierwszego roku realizacji projektu gościliśmy na naszym wydziale trzech naukowców z zagranicy w ramach wizyt konsultacyjnych. Sfinansowaliśmy również pięć grantów prowadzonych przez koła naukowe oraz udział studentów w konferencjach naukowych. Łącznie z programu Regionalna Inicjatywa Doskonałości skorzystały 32 osoby. Studenci dzięki dofinansowaniu zorganizowali również zawody z medycyny ratunkowej oraz trzy inne wydarzenia. Odwiedzili oni też dwie firmy farmaceutyczne. 

Prof. dr hab. wet. Dorota Witkowska, kierowniczka RID w dyscyplinie zootechnika i rybactwo

Nowa edycja projektu RID to kontynuacja doskonalenia jakości badań naukowych oraz podnoszenia kompetencji naukowców. Po raz pierwszy beneficjentami pozyskanych środków są studenci. Już w pierwszym roku trwania projektu zrealizowaliśmy wiele działań, które wpłynęły na rozwój naukowy i zwiększenie rozpoznawalności wydziału na arenie międzynarodowej. Dzięki dofinansowaniu opublikowaliśmy 18 prac w renomowanych czasopismach naukowych z otwartym dostępem, a kolejnych tyle jest w procesie wydawniczym. Wyłoniliśmy sześciu badaczy realizujących własne granty z zakresu: epigenetyki i eksploracji transkryptomu tkanek zwierzęcych, kriokonserwacji i proteomiki nasienia oraz zastosowania niestandardowych źródeł paszy w żywieniu zwierząt. Wyniki tych badań pozwolą na aplikowanie o kolejne projekty do zewnętrznych instytucji wspierających naukę.  Pod okiem doświadczonych nauczycieli akademickich studenci rozpoczęli realizację minigrantów. Ponadto, zorganizowali dwa seminaria, a wyniki swoich badań zaprezentowali podczas jedenastu międzynarodowych i krajowych konferencji naukowych. Uczestniczyli także w wyjazdach m.in. do Małopolskiego Centrum Biotechniki w Krasnem, Rezerwatu Biosfery w Drömling w Niemczech oraz ferm zwierzęcych. Naukowcy mogli kontynuować współpracę z renomowanymi uczelniami zagranicznymi w Chorwacji, Niemczech, Indonezji, Czechach, Litwie, Słowacji i Serbii. Uczestniczyli także w prestiżowych międzynarodowych konferencjach naukowych w Hiszpanii, Włoszech, Tajlandii, Indonezji, Stanach Zjednoczonych, Książu i Wrocławiu. Licznie reprezentowaliśmy UWM w Europejskim Kongresie Produkcji Zwierzęcej. Na wydziale gościliśmy czterech naukowców z Uniwersytetu w Zagrzebiu w Chorwacji oraz Litewskiego Uniwersytetu Nauk o Zdrowiu, którzy podzielili się swoją wiedzą i doświadczeniem. Popularnością cieszyły się konferencje z zakresu żywienia zwierząt oraz hodowli kóz, w których uczestniczyli przedstawiciele otoczenia społeczno-gospodarczego, w tym wielu naszych absolwentów – praktyków. 

Tekst ukazał się w styczniowo-lutowym wydaniu „Wiadomości Uniwersyteckich”, którego tematem przewodnim były innowacje. W lutym obchodziliśmy Dzień Nauki Polskiej, zatem był to doskonały pretekst, aby wspólnie z przedstawicielami naszego Uniwersytetu przypomnieć, jak ważne są nie tylko innowacyjne badania, ale i troska o sprzyjającą im kulturę organizacyjną. Przedstawiliśmy kilka projektów realizowanych na UWM, które wspierać będą walkę z wieloma wyzwaniami współczesności – m.in. z  krótkowzrocznością u dzieci, nowotworami czy bezpieczeństwem żywności.