Konferencja historyków wojskowości w Węgorzewie
W dniach 6-8 maja 2015 r. w Węgorzewie została przeprowadzona konferencja naukowa „Wpływ doświadczeń II wojny światowej na kierunki rozwoju i organizacji Wojska Polskiego w nowej rzeczywistości społeczno-politycznej /konsekwencje społeczne, polityczne i gospodarcze/”.
Organizatorami konferencji byli: Zakład Historii XX wieku i Pracownia Dziejów Wojskowości Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, Towarzystwo Przyjaciół 1. Mazurskiej Brygady Artylerii im. gen Józefa Bema w Węgorzewie, 16. Pomorska Dywizja Zmechanizowana im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Elblągu, 11. Pułk Artylerii im gen Józefa Bema w Węgorzewie. Wśród prelegentów znaleźli się m.in. prof. dr hab. Karol Olejnik - Przewodniczący Komitetu Naukowego Konferencji, płk prof. dr hab. Tadeusz Szczurek - prorektor Wojskowej Akademii Technicznej, prof. dr hab. Zygmunt Matuszak - prorektor Uniwersytet Jana Kochanowskiego Filia w Piotrkowie Trybunalskim, prof. dr hab. Andrzej Szmyt - Dziekan Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, prof. dr hab. Jan Gancewski - Dyrektor Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko -Mazurskiego, prof. dr hab. Jerzy Będźmirowski – przedstawiciel Akademii Marynarki Wojennej, płk prof. dr hab. Lech Wyszczelski – przedstawiciel Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, kmdr por. dr Jarosław Kroplewski, przedstawiciel Dowództwa Generalnego Sił Zbrojnych.
II wojna światowa to najtragiczniejsze jak dotąd, wydarzenie w dziejach ludzkości. To hekatomba, która w sposób niespotykany wstrząsnęła podstawami ludzkiej cywilizacji. Pokolenia powojenne żyją w jej cieniu i ciągle próbują w mniejszym lub większym stopniu wrócić do równowagi duchowej i zasad humanizmu sprzed „czasu pogardy”. Dlatego też badania historii II wojny światowej są ze wszech miar ważne i konieczne i coraz bardziej przybierają charakter interdyscyplinarny. Celem konferencji było więc zaprezentowanie najnowszych ustaleń badawczych w tym zakresie w ujęciu interdyscyplinarnym. Czynnymi uczestnikami Konferencji byli naukowcy m.in. z Akademii Marynarki Wojennej, Wojskowej Akademii Technicznej, Muzeum Wojsk Lądowych, Instytutu Pamięci Narodowej, ośrodków akademickich i archiwalnych. Czynny udział w Konferencji wzięli też udział również oficerowie 16. Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Kazimierza Jagiellończyka, z reprezentującym dowódcę 16. PDZ, panem płk Jarosławem Gołembskim, szefem WRiA dywizji.
Organizatorzy świadomie wybrali Węgorzewo na miejsce obrad, gdyż jest to miejsce w którym II wojna światowa szczególnie naznaczyło swoje piętno. Począwszy od wybudowania przez Niemców stanowisk dowodzenia szczebla centralnego III Rzeszy, bliskość nowej granicy ustanowionej w wyniku decyzji alianckich na konferencjach jałtańskiej i poczdamskiej oraz przymusowymi wysiedleniami i przesiedleniami Polaków, Niemców i Ukraińców.
Główny panel Konferencji odbywał się w 11. Mazurskim Pułku Artylerii im. gen. Józefa Bema w Węgorzewie i skierowany był do żołnierzy, młodzieży i mieszkańców Węgorzewa. Przedmiotem rozważań konferencji były między innymi takie kwestie jak: sztuka wojenna II wojny światowej; wpływ działań II wojny światowej na kierunki rozwoju taktyki, operacji, strategii; kierunki rozwoju rodzajów wojsk i broni; wpływ ideologii na funkcjonowanie Wojska Polskiego; represje wobec kadry Wojska Polskiego; stosunek społeczeństwa do wojska polskiego; udział Wojska Polskiego w akcjach polityczno-propagandowych, zwalczanie niepodległościowego podziemia; wykorzystanie rocznic, symboliki i tradycji w kreowaniu postaw żołnierza „nowej” socjalistycznej Polski; II wojna światowa w sztuce i mediach.
Jednym z celów Konferencji było możliwość zetknięcia i dyskusje historyków wojskowości z oficerami Wojska Polskiego. Jak zgodnie podkreślano, była to świetna lekcji historii, z której wyniesiono wiele cennych wniosków. Jednocześnie oficerowie stwierdzili, że bardzo utrudnia w wojsku odwoływanie się do tradycji wojskowych, brak jednolitej wykładni wydarzeń II wojny światowej. Dlatego też stwierdzono, że Konferencja pomogła w wypracowaniu spojrzenia, które pozwoli na wyciąganie praktycznych i realnych wniosków z tego najtragiczniejszego okresu współczesnej rzeczywistości. Jednocześnie w dyskusji oficerowie zaakcentowali, że dla podniesienia poziomu wiedzy związanej z historią wojskowości jest potrzeba kontaktów z profesjonalnymi historykami wojskowości, nie tylko w formie tego typu konferencji, ale bezpośrednio w jednostkach wojskowych.
Efektem końcowym konferencji w wymiarze naukowym będzie publikacja. Wnioski z dyskusji w poszczególnych panelach zostaną wykorzystane w bieżącej pracy naukowej a także zostaną przekazane decydentom w WP i szkolnictwie wyższym do wykorzystania.
Oprócz części teoretycznej uczestnicy konferencji znaleźli czas na zapoznanie się z budowlami militarnymi z okresu II wojny światowej w najbliższej okolicy. Przy zwiedzaniu bunkrów w Pozezdrzu padła deklaracja zorganizowania w przyszłym roku w 50 rocznice śmierci gen. T. Bora Komorowskiego konferencji poświęconej temu wybitnemu Polakowi oraz spopularyzowania faktu więzienia Generał w naszym regionie bezpośrednio po upadku Powstania Warszawskiego.
Konferencja została zorganizowana dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego i Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy.
dr hab. Wiesław B. Łach, prof. UWM
