W dniach 20-22 września 2017 roku w murach Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu odbyła się ogólnopolska konferencja starożytnicza zatytułowana MEMINISTI? PAMIĘĆ I NIEPAMIĘĆ W ŚWIECIE STROŻYTNYM – ŚWIAT STAROŻYTNY W PAMIĘCI I NIEPAMIĘCI. W obradach uczestniczyło blisko pięćdziesięciu referentów, w tym również goście z zagranicy. Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego reprezentowali dr hab. Miron Wolny i mgr Krzysztof Leszek, którzy zarówno wygłosili referaty, jak też zabierali głos w dyskusjach. W pierwszym dniu obrad dr hab. Miron Wolny przedstawił referat, poparty prezentacją multimedialną pod tytułem Pamięć o Hannibalu w kulturze antycznej i w europejskich wyobrażeniach. Założeniem wystąpienia stała się próba połączenia charakterystycznych cech wizerunku Hannibala zapamiętanych w tradycji antyku grecko-rzymskiego z wyobrażeniem o kartagińskim wodzu funkcjonującym później – w kulturze europejskiej. W pierwszej części wystąpienia prelegent skupił się na analizie leksykalnej wypowiedzi autorów antycznych charakteryzujących Hannibala. Wskazał na kulturowy kontekst powstawania informacji na temat Kartagińczyka w pamięci potomnych, podkreślając zmienną siłę wymowy tych samych motywów, uwarunkowaną rozróżnieniem pomiędzy intentio auctoris i intentio operis. W drugiej części swojego wystąpienia dr hab. Miron Wolny, posługując się egzemplifikacjami z kultury europejskiej (głównie sztuki malarskie, literatura – zwłaszcza dramat) sformułował konkluzję, wedle której obraz Hannibala oddany przez źródła poza oczywistą wartością poznawczą (z punktu widzenia historyka) był również atrakcyjnym konceptem literackim, który z uwagi na dramaturgię i tragizm wydarzeń będących osią biografii Hannibala ukorzenił się w kulturze europejskiej. Niezłomność Kartagińczyka stała się atrybutem chętnie inkorporowanym w Europie, częstokroć także z powodów politycznych. W trzecim dniu obrad mgr Krzysztof Leszek wygłosił referat Famamque et fata nepotum. Przedstawienie „przyszłości” w Eneidzie na przykładzie opisu tarczy Eneasza, stanowiący próbę uporządkowania i interpretacji motywów pojawiających się w odnośnej części Eneidy. Rozważania mgr. Leszka podporządkowane zostały pytaniu, dlaczego w opisie Wergiliusza znalazły się akurat te, a nie inne wydarzenia, a w związku z tym jaka była późniejsza rola tej symboliki. Mgr Leszek sformułował konkluzję o profetycznym znaczeniu tej prezentacji. Wartym podkreślenia jest fakt, że obydwa referaty wywołały burzliwą dyskusję i wpisały się w całokształt problematyki konferencji. Trzydniowe obrady na UAM w Poznaniu unaoczniły raz jeszcze rosnącą wagę nauk o starożytności oraz potrzebę dalszego dyskursu o kulturze antycznej rozwijającej w tradycji europejskiej.
dr hab. Miron Wolny
