KATEDRA HISTORII POWSZECHNEJ

E-mail: jan.gancewski@uwm.edu.pl

https://orcid.org/0000-0002-5492-6859

Dyscyplina i specjalność naukowa:

• Historia Średniowiecza Powszechna i Polski;
• Historia Gospodarcza.

Zainteresowania naukowo-badawcze:

• Historia Państwa zakonu krzyżackiego
  w Prusach;
• Gospodarka państwa krzyżackiego w Prusach.

PUBLIKACJE

Monografie

Mrągowo. Atlas historyczny miast polskich, t. 3: Mazury, z. 4, red. hist. R.Czaja ; red. kartogr. Z. Kozieł ; oprac. hist.: J. Gancewski, R. Czaja ; oprac. kartogr.: D. Chwiałkowski, R. Golba, Z. Kozieł, A. M. Noryśkiewicz, A. Pilarska, Toruń 2016, ss. 23, 11 k. tabl. złoż. luz.

Jan Gancewski, Folwarki państwa krzyżackiego w Prusach w latach 1466-1525. Struktura-produkcja-przemiany-reformy-znaczenie, Olsztyn 2012, ss. 359.

Adam Chęć, Jan Gancewski, Folwarki zakonu krzyżackiego na terenie komturstwa malborskiego do wojny trzynastoletniej. Z obrazu funkcjonowania struktury gospodarczej państwa zakonu krzyżackiego, Monumenta Literaria Prussiae, Seria C, Monogarfie, nr 2, Olsztyn 2011, ss. 142.

Jan Gancewski, Rola zamków krzyżackich w ziemi chełmińskiej od połowy XIV wieku do 1454 roku. Studia nad gospodarką, Olsztyn 2001, ss.127, szkice, 2 mapy.

Rozdziały w monografiach

Jan Gancewski, Geneza i rozwój społeczeństwa lokalnego na terenie Warmii i Mazur, [w:] Edukacja i aktywizacja społeczności lokalnych: zagadnienia teoretyczne i aplikacje praktyczne, red. J. M. Garbula, Olsztyn 2016, s. 21-30.

Jan Gancewski, Przemiany społeczno-własnościowe w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach na przełomie XV i XVI wieku, [w:] Życie społeczno-kulturalne w państwie zakonu krzyżackiego (XIII-XVI w.), red. J. Gancewski, K. Lisowska, S. Skiendziul, J. E. Śliczyńska, Olsztyn 2016, s. 73-88.

Jan Gancewski, Zmiany w zarządzaniu m. in. gospodarką folwarczną w państwie zakonu krzyżackiego w kontekście prób reform wewnętrznych i sytuacji w Prusach na przełomie wieków XV i XVI, [w:] Zakon Krzyżacki - dziedzictwo historyczne i kulturowe a teraźniejszość, red. G. Białuńskiego, I. Lewandowska, Olsztyn 2016, s. 95-110.

Jan Gancewski, Triumf ideologii i nadinterpretacji nad źródłami i prawdą historyczną czy inna droga dla tradycji i świadomości społeczeństw?, [w:] Oświata na Warmii i Mazurach. Konteksty historyczne i współczesne, red. J. M. Garbula, M. Gaber, K. Lisowska, A. Zakrzewska, Olsztyn 2015, s. 11-20.

Jan Gancewski, Folwarki państwa zakonu krzyżackiego w Prusach na tle jego gospodarki w dobie unii horodelskiej, [w:] Litwa i jej sąsiedzi w relacjach wzajemnych (XIII - XVI w. ), red. A. Kołodziejczyk, R. Kubicki, M. Radoch, Olsztyn 2014, s. 161-174.

Jan Gancewski, Grunwald/Tannenberg/Žalgiris, [w:] Das "Pruzzenland" als geteilte Erinnerungsregion: Konstruktion und Repräsentation eines europäischen Geschichtsraums in Deutschland, Polen, Litauen und Russland seit 1900, red. S. Zloch, I. Lewandowska (Hg.), Göttingen 2014, s. 146-172.

Jan Gancewski, W wiekach średnich, [w:] Dzieje zamku ryńskiego i okolic, red. J. Gancewski Olsztyn 2014, s. 23-35.

Jan Gancewski, Grunwald/Tannenberg/Žalgiris [w:]  Ziemie pruskie w podręcznikach Polski, Niemiec, Litwy i Rosji: porównawcza analiza regionalnych konstrukcji tożsamości w XX-XXI wieku, red. I. Lewandowska, S. Zloch, Olsztyn 2013, s. 97-127.

Jan Gancewski, Übersetzungen Biografische Notizen, [w:] Kortowos Mikrogeschichte: Kontexte, Reflexionen, Narrationen, red. J. M. Garbula, Olsztyn 2013, s. 237-240.

Jan Gancewski, Zakład Historii Krajów Nadbałtyckich, [w:] Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (1969-1988-2013): dzieje, profil badawczy, absolwenci, red. A. Kopiczko, Olsztyn 2013, s. 97-104.

Iwona Gancewska, Jan Gancewski, Średniowiecze, [w:] Dziedzictwo ziem pruskich. Dzieje i kultura Warmii i Mazur. Podręcznik dla młodzieży, red. I. Lewandowska, Olsztyn 2011, s. 60-106.

Jan Gancewski, Methodological remarks concerning historical researching upon the Monastic State of the Teutonic Knights, contained in the source: XX Hauptkatalog [in] Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem, paricularly in: Ordensbriefarchiv, Ordens Folianten as well as in Pergament Urkunden and Ostpreussische Folianten, [w:] History - Archive Studies - Information Science : methodological issues, red. K. Narojczyk, M. Świgoń, M. Wolny, Olsztyn 2010, s. 35-57.

Jan Gancewski, Lidzbark Warmiński – Miasto i mieszczanie w średniowieczu, [w:] Historia Lidzbarka Warmińskiego, t. 1, red. E. Borodij, K. Mikulski, 2008 r., s. 221-261.

Jan Gancewski, Ośrodki gospodarcze zakonu krzyżackiego nad granicą z Mazowszem na przełomie XV i XVI w. Struktura, produkcja, funkcjonowanie i próby reform, [w:] Pogranicze polsko-pruskie i krzyżackie, cz. 2, red. K. Grążawski, Włocławek-Brodnica 2007, s. 135-152.

Jan Gancewski, Obraz państwa krzyżackiego, Prus i Królewca w świetle pisarstwa kronikarskiego, dotyczącego końca XV i XVI wieku. Charakterystyka form i problematyki zawartej w Aufzeichnungen des 16. Jahrhunderts zur Geschichte Preussens, [w:] Piśmiennictwo pragmatyczne w Polsce do końca XVIII wieku na tle powszechnym, red. J. Gancewski, A. Wałkówski, Olsztyn 2006, s. 69 – 76.

Jan Gancewski, Szczytno – zamek i jego okolice w średniowieczu, [w:] Powiat Szczycieński. Przeszłość-współczesność, red. G. Jasiński, Z. Kudrzycki, A. Misiuk, Szczytno 2006, s. 76 – 98.

Jan Gancewski, Rola militarna zamków krzyżackich w Prusach w XIV i XV wieku. Wpływ gospodarki na potencjał militarny państwa krzyżackiego,[w:] Wojny w Prusach, red. W. Gieszczyński, N. Kasparek, J. Maroń, Olsztyn 2004, s. 29-41.

Artykuły w czasopismach naukowych

Jan Gancewski, Zakon krzyżacki i jego państwo w przeddzień hołdu pruskiego 1525 r. Stan i przemiany, "Miscellanea Historico-Archivistica", 2016, t. 23, s. 115-126.

Jan Gancewski, Joanna E. Śliczyńska, Kultura materialna na wybranych zamkach krzyżackich w świetle inwentarzy zawartych w Ostpreussische Folianten i Ordens Brief Archiv zachowanych w Geheimes Staaatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem, "Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego", 2015, t. 29, s. 171-179.

Jan Gancewski, Sprawa Jana Husa w polityce europejskiej doby soboru w Konstancji na tle polityki środkowoeuropejskiej i sporu polsko-krzyżackiego. Przyczynki i rozważania, "Nowe Studia Grunwaldzkie", 2015, t. 1, s. 51-61

Jan Gancewski, Verpfändung und Verkauf, Entwicklung der finanziellen Werkzeuge in Deutschordensbesitzungen in Europa [und in Preußen]. Vorwerk im Kapitalumlauf. Erscheinung, "Echa Przeszłości", 2015, t. 16, s. 61-69.

Jan Gancewski, Kompleks zamkowy w Działdowie na tle innych ośrodków gospodarczych zakonu krzyżackiego nad granicą z Mazowszem do 1525 r., "Rocznik Działdowski", 2014, t. 9, s. 59-80.

Jan Gancewski, Początki gospodarki folwarcznej w kompleksie zamkowym w Malborku i na terenie komturstwa malborskiego, "Echa Przeszłości", 2013, t. 14, s. 29-38.

Jan Gancewski, Zespoły dóbr, dobra złożone, młyny i karczmy oraz folwarki prywatne: elementy krajobrazu własnościowego po zakończeniu wojny trzynastoletniej w Prusach, "Echa Przeszłości", 2012, t. 13, s. 73-95.

Jan Gancewski, Lokacja Bartnej Strony: początki stałego osadnictwa w rejonie Szczytna, "Rocznik Mazurski", 2010, t. 14, s. 3-8.

Jan Gancewski, Urząd leśniczego w państwie zakonu krzyżackiego – funkcjonowanie, znaczenie dla gospodarki, „Echa Przeszłości”, 2009, t. X, s. 57-68.

Jan Gancewski, Lidzbark Warmiński – Miasto i mieszczanie w średniowieczu, [w:] Historia Lidzbarka Warmińskiego, t. 1, red. E. Borodij, K. Mikulski, 2008 r., s. 221-261.

Jan Gancewski, Dążenia do uporządkowania stosunków w Zakonie w Prusach Krzyżackich w świetle protokołów powizytacyjnych z II połowy XV i początku XVI wieku, "Echa Przeszłości", 2005, t. 6, s. 31-39.

Jan Gancewski, Einwohner der Stadt Sensburg um die Wende des 18. und 19. Jahrhunderts aufgrund der Liste der in der Stadt Sensburg angekommenen und abgegangenen Bürger von Trinitatis 1773 bis dahin 1809. [artykuł z edycją źródłową], „Altpreussische Geschlechterkunde”, Bd. 35, 2005, s. 309-320.

Jan Gancewski, Wsie i dobra rycerskie w rejonie szczycieńskim w średniowieczu na tle gospodarki krzyżackiej, „Rocznik Mazurski”, 2005, t. IX, s. 40-43.

Jan Gancewski, Próby reform wewnątrzzakonnych oraz dbałość o korporację i jej członków w Prusach Krzyżackich w świetle wizytacji i protokołów Zakonu Krzyżackiego z II połowy XV i początku XVI wieku, „Echa Przeszłości”, t. VI, Olsztyn 2005, s. 31- 39.

Redakcje monografii wieloautorskich

Granice chrześcijaństwa. Z okazji 1050 lat metryki chrztu Polski, red. J. Gancewski, L. Kościelak, J. E. Śliczyńska, Olsztyn 2016, ss. 215.

Zamki komturstwa ostródzkiego oraz dotyczące ich materiały kartograficzne i ikonograficzne w zbiorach olsztyńskich, aut. J. Elżbieta Śliczyńska ; red. J. Gancewski, Olsztyn 2016, ss. 167.

Życie społeczno-kulturalne w państwie zakonu krzyżackiego (XIII-XVI w.), red. J. Gancewski, K. Lisowska, S. Skiendziul, J. E. Śliczyńska, Olsztyn 2016, ss. 271.

Dzieje zamku ryńskiego i okolic, red. J. Gancewski, Olsztyn 2014, ss. 61.

Mrągowskie Studia Humanistyczne, T 1, nr 10, red. Jan Gancewski, Mrągowo 2014, ss. 299.

Zjawiska magiczno-demoniczne na terenie dawnych ziem pruskich na tle porównawczym, red. K. Grążawski, J. Gancewski, Olsztyn 2014, ss. 330.

Piśmiennictwo sakralne w dziejach Polski do końca XVIII wieku na tle powszechnym, red. S. Bułajewski, J. Gancewski, A. Wałkówski, Józefów 2012, ss. 280.

Grunwald. Przewodnik historyczny, red. Jan Gancewski, Olsztyn 2010, ss. 111 + plan z mapą i chorągwiami.

Zakon krzyżacki w historii, ideologii i działaniu – symbole dziejowe, red. Jan Gancewski, Olsztyn 2010, ss. 294; [wersja w języku niemieckim]: Der Deutsche Orden in Geschichte, Ideologie und Wirkung – historische Symbole, hrsg. v. Jan Gancewski, Olsztyn 2010, ss. 294.

Tradycje kulturowe i historyczne ziem pruskich. „Krajobraz grunwaldzki” w dziejach polsko – krzyżackich i polsko - niemieckich na przestrzeni wieków. Wokół mitów i rzeczywistości, Biblioteka Mrągowskich Studiów Humanistycznych, red. Jan Gancewski, seria: Historia, nr 1, Olsztyn 2009, ss. 231+3 mapy.

UDZIAŁ W KONFERENCJACH, SEMINARIACH

Konferencje

Jan Gancewski, Geneza społeczeństw lokalnych ona obszarze dzisiejszych Warmii i Mazur, Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Dokąd zmierza społeczność lokalna? W kręgu edukacji, aktywizacji i potencjalności, Wydział Nauk Społecznych, Katedra Historii Dydaktyki, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski. [Olsztyn 26 marca 2015 r.]

Jan Gancewski, Zmiany w zarządzaniu m. in. gospodarką folwarczną w państwie zakonu krzyżackiego w kontekście prób reform wewnętrznych i rzeczywistej sytuacji w Prusach na przełomie XV i XVI w., I Międzynarodowa Konferencja Naukowa: Zakon Krzyżacki – dziedzictwo historyczne i kulturowe a teraźniejszość, MCKW Zamek Ryn. [Ryn 4-6 grudnia 2014 r.]

Jan Gancewski [wraz Mirosławem Garncem, autorem slajdów z architektury zakonu krzyżackiego w Prusach -stan obecny], Zespół zamków podstawą struktury państwa zakonu krzyżackiego w Prusach, Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Zamki dawnego państwa krzyżackiego w Prusach a listy światowego dziedzictwa UNESCO i pomniki historii, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Oddział w Lidzbarku Warmińskim. [Lidzbark Warmiński 7 listopada 2014 r.]

Jan Gancewski, Zakon krzyżacki wobec ruchu husyckiego, Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Husyci a Zakon Krzyżacki, Instytut Historii PAN w Warszawie oraz Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku. [Warszawa 2 września 2014 r.]

Jan Gancewski, Szkockie ślady w Polsce i w Prusach, Międzynarodowa Konferencja Naukowa: Pomiędzy Szkocją a Warmią, Wydział Humanistyczny UWM. [Olsztyn 10 kwietnia 2014 r.]

Jan Gancewski, Gospodarka zakonu krzyżackiego w dobie unii horodelskiej, Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Litwa i jej sąsiedzi w relacjach wzajemnych (XIV-XIX wiek), Wydział Humanistyczny, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie oraz Instytut Historii Uniwersytetu Gdańskiego. [Olsztyn 12-13 września 2013 r.]

Jan Gancewski, „Narodowe Mity”. Grunwald/ Tannenberg/ Żalgiris z 1410 r. Międzynarodowa Konferencja Naukowa: „Pruzzenland” Regionalne konstrukcje tożsamości w podręcznikach Niemiec, Polski, Litwy i Rosji, Wydział Humanistyczny UWM oraz Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UWM. [Olsztyn 5 lipca 2013 r.]

Jan Gancewski, Prawdy i mity o państwie zakonu krzyżackiego w XV w., Międzynarodowa Konferencja Naukowa: Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach – prawda i mity, Burmistrz Miasta Działdowo oraz Interaktywne Muzeum Państwa Krzyżackiego w Działdowie. [Działdowo 15 czerwca 2013 r.]

Jan Gancewski, Wspólnie czy oddzielnie? Spojrzenie na historię późnego średniowiecza przez pryzmaty dydaktyczny i naukowy. (Kartu ar atskirai? Požiūris į vėlyvųjų viduramžių istoriją per didaktikos ir mokslo prizmę), Międzynarodowa Konferencja Naukowa: Aktualne problemy historii i kultury Litwy w dyskursie akademickim: Interpretacje badaczy polskich i litewskich, Litewski Uniwersytet Edukologiczny, Instytut Historii Litwy Litewskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. [Wilno 9-11 maja 2013 r.]

GRANTY, STYPENDIA, PROJEKTY ORAZ STAŻE NAUKOWE

Granty

Jan Gancewski [kierownik wspólnie z dr. Adamem Chęciem z Instytutu Archeologii UMK], Folwarki zakonu krzyżackiego w komturstwie malborskim od powstania do wojny trzynastoletniej. Z obrazu funkcjonowania struktury gospodarczej państwa zakonu krzyżackiego, Grant Ministerstwa Nauki KBN: N N109 0201 33, data realizacji: 2007- 2010.

Jan Gancewski [wykonawca], Grunwald/ Tannenberg/ Żalgiris z 1410 r., Grant Ministerstwa Nauki na międzynarodowy projekt badawczy: „Pruzzeland [Ziemie pruskie]”. Porównawcza analiza regionalnych konstrukcji tożsamości w podręcznikach szkolnych Niemiec, Polski, Litwy i Rosji, Nr 565/1/N-DEG/09/2010/0, kierownik projektu: Izabela Lewandowska, data realizacji: 2010-2013.

Jan Gancewski [kierownik], Organizacja i przeprowadzenie międzynarodowej konferencji naukowej Colloquia Baltica I,  Grant MNiSW: nr decyzji: 790/P-DUN/2011, 29-30 marca 2011 r. Iznota k/ Mikołajek, data realizacji: 13. 06. 2011.

Jan Gancewski, Grant MNiSW z dnia 2012-08-21 - nr decyzji: 891/P-DUN/2012, Olsztyn, rok realizacji: 2012.

Stypendia

Jan Gancewski, Die Ordenswirtschaftszentren am Anfang des 16. Jahrhunderts – Hauptfragen aus der Geschichte des Deutschen Ordens in Preußen, Sokrates – Johann Wolfgang Goethe Universität Frankfurt nad Menem.

Jan Gancewski, Die mittealterlichen Kerne die neuzeitlichen Preußenbevölkerung, LLP Erasmus – Johann-Wolfgang-Goethe-Universität Frankfurt nad Menem. [4-10 lipca 2010 r.]

Staże naukowe

Jan Gancewski, Królewiec jako stolica państwa krzyżackiego po II pokoju toruńskim do sekularyzacji, Stypendium Herder Institut w Marburgu. [Marburg, 1-31 marca 2006 r.]

DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA

Historia Średniowiecza Powszechna.

Proseminarium – Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach.

Europa późnego średniowiecza.

Vademecum Studiów Historycznych.

Historia Niemiec.

Wstęp do nauki o stosunkach międzynarodowych.

Konwersatorium z języka niemieckiego – Konwersatorium językowe.

Seminarium magisterskie - Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach.

WSPÓŁPRACA Z ORGANIZACJAMI, STOWARZYSZENIAMI I TOWARZYSTWAMI NAUKOWYMI

Przewodniczący Koła Polskiego Towarzystwa Historycznego w Mrągowie oraz wiceprezes Oddziału Olsztyńskiego PTH.

Członek Towarzystwa Naukowego im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie.

Kanclerz Towarzystwa Naukowego „Pruthenia”.

Przewodniczący Rady Naukowej Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku. [od 03. 2012 r.]

Redaktor naczelny czasopisma naukowego Mrągowskie Studia Humanistyczne,  poświęconego historii i literaturze m.in. na Mazurach, wydawanych przez PTH Oddział w Olsztynie.

Zastępca redaktora naczelnego czasopisma naukowego ukazującego się na UWM: Echa Przeszłości.

Członek polsko-niemieckiej grupy dyskusyjnej ds. wydawnictw źródłowych w Würzburgu i Toruniu.

Członek Historische Kommision für ost- und westpreußische Landesforschung w Berlinie. [od V 2014 r.]

Przewodniczący Rady Naukowej „Nowych Studiów Grunwaldzkich”, czasopisma naukowego wydawanego przez Muzeum bitwy pod Grunwaldem w Stębarku.

Członek Rady Naukowej „Ełckiego Przeglądu Historycznego”, nr 1/ 2014/2015 Modernizacja, czasopisma naukowego wydawanego przez Muzeum Historii Ełku.

NAGRODY, ODZNACZENIA, WYRÓŻNIENIA

Nagroda Zespołowa Rektora UWM II stopnia za osiągnięcia w dziedzinie organizacyjnej. [2012 r.]

Nagroda Zespołowa Rektora UWM II stopnia za osiągnięcia w dziedzinie organizacyjnej. [2011 r.]

Nagroda Zespołowa Rektora UWM II stopnia za osiągnięcia w dziedzinie organizacyjnej. [2007 r.]

Nagroda Zespołowa Rektora UWM II stopnia za osiągnięcia w dziedzinie organizacyjnej. [2006 r.]

Srebrny Krzyż Zasługi za badania nad historią, tradycją i kulturą regionu Warmii i Mazur. [14 maja 2001 r.]

HOBBY

Jazda rowerem, pływanie, kuchnia włoska.